Rynek żywności wegetariańskiej i wegańskiej rośnie w zawrotnym tempie – wartość globalnego rynku żywności wegańskiej w 2021 roku wyniosła 15,2 miliarda dolarów, w 2022 roku wzrosła do 16,05 miliardów dolarów, a do 2023 roku wywindowała do 18,27 miliardów dolarów. Eksperci szacują dalszy rozwój tego sektora – do 2027 może być wart nawet 29.19 miliardów dolarów. Jaki z tego wniosek? Podczas gdy nieprzychylni politycy i komentatorzy życia publicznego biją na alarm, oskarżając Unię Europejską o chęć wymuszenia na nas porzucenia mięsa na rzecz robaków i sieją dezinformację, dumnie fotografując się przy mięsnych potrawach, dalekowzroczni ludzie tworzą wielomilionowe biznesy w branży żywności alternatywnej.
W związku z tym dzisiaj bliżej przyjrzymy się rynkowi produktów wegańskich i wegetariańskich oraz perspektywom dla rozwoju przedsiębiorstw tego typu w Polsce. W niniejszym artykule zastanowimy się, co eksperci sądzą na temat przyszłości branży produktów wegetariańskich i wegańskich w Polsce, a także czy warto inwestować w takie biznesy.
Rynek wegetariański i wegański w Polsce
Zgodnie z danymi opublikowanymi w raporcie firmy Nielsen w 2020 roku rynek produktów roślinnych w Polsce miał wartość 441 milionów złotych, a już w 2022 roku przekroczył sumę 600 milionów złotych. Zgodnie w informacjami zawartymi w raporcie konsumenckim firmy Proweg w ciągu ostatnich dwóch lat wartość sprzedaży mleka roślinnego w Polsce wzrosła o 62% (43 miliony euro), podczas gdy wielkość sprzedaży wzrosła o 75%.
Jak widać, na przestrzeni ostatnich lat rynek wegetariański i wegański w Polsce systematycznie rośnie w siłę. Odzwierciedla to rosnącą popularność diet roślinnych oraz rozważań natury etycznej, ale nie tylko. Poza przesłankami etycznymi, ekologicznymi oraz dietetycznymi za ograniczeniem spożycia produktów pochodzenia zwierzęcego przemawiają przede wszystkim kwestie zdrowotne – Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt szacuje, że 60% wszystkich chorób zakaźnych u ludzi to choroby odzwierzęce.
Zdaniem ekspertów potencjał tej niszy jest ogromny. Zgodnie z badaniami CBOS w 2014 roku jedynie 1% Polaków deklarował się jako wegetarianie, natomiast w 2019 roku już 8,4% naszej populacji, czyli około 3,1 mln mieszkańców Polski przyznało, że nie je mięsa. Z raportu Roślinniejemy opublikowanego w 2019 roku wynika, że 3,2 mln Polaków nie je mięsa, a około 2,5 milionów określa się mianem wegan oraz wegetarian.
Z kolei według raportu „Atlas Mięsa – fakty i dane na temat zwierząt, które zjadamy 2022” Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie oraz Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju przeprowadzonym w 2022 roku aż 44% badanych Polaków w wieku 15–29 lat deklaruje ograniczenie ilości spożywanego mięsa, w tym 8% oświadcza, że obecnie jest na diecie bezmięsnej – wegetariańskiej lub wegańskiej. Co więcej, aż 31% ankietowanych, niezależnie od obecnej częstotliwości spożycia mięsa, twierdzi, że w przyszłości zrezygnuje (4%) lub ograniczy (27%) spożycie produktów mięsnych.
Z danych GUS wynika, że Polacy ograniczyli spożycie mięsa w 2019 r. o 2,24% w porównaniu do poprzedniego roku, badanie przeprowadzone w 2020 roku przez Market Research World na zlecenie firmy Upfield wykazało, że okres pandemii przyczynił się do zachęcenia 25,4% Polaków do ograniczenia spożycia mięsa, natomiast zdaniem Rzeczpospolita już teraz 43% naszych rodaków ogranicza jego konsumpcję. Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie Proweg 24% polskich konsumentów identyfikuje się jako fleksitarianie, czyli osoby unikające mięsa na codzień, które sporadycznie mogą się nim raczyć.
Co wynika z tych danych? W ciągu najbliższych lat 75% klientów robiących zakupy w sklepach spożywczych będą stanowić osoby wywodzące się z pokolenia Z oraz milenialsi, poszukujący alternatyw dla mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego. Tych liczb nie da się oszukać. Produkty pochodzenia zwierzęcego z roku na rok tracą na aktualności, co wykorzystują dalekowzroczni przedsiębiorcy, niestety w głównej mierze ci zza granicy – Grupa PHW, czyli największy niemiecki producent i przetwórca drobiu nawiązał współpracę z firmą Beyond Meat oraz Super Meats, które pracują nad produkcją mięsa drobiowego in vitro, najbardziej znaczący producent mięsa w Ameryce Północnej, firma Tyson, również inwestuje w Beyond Meat i ma w planach wprowadzenie na rynek własnej marki zamienników mięsa o nazwie Raised & Rooted, a grupa rolnicza Cargill objęła udziały w firmie produkującej mięso w technologii in vitro Memphis Meats. Inny gigant spożywczy, przedsiębiorstwo Nestlé wprowadziło na rynek wegański asortyment pod marką „Garden Gourmet”, a w listopadzie 2020 r. McDonald’s ogłosił wprowadzenie wegańskiego burgera – „McPlant”, który był testowany w Kanadzie, a teraz jest w sprzedaży w części krajów europejskich.
Nie oznacza to jednak, że polscy przedsiębiorcy zupełnie przeoczyli tę światową tendencję rozwoju. Część z nich nie poddała się propagandzie antyekologicznej i całkiem nieźle na tym wyszła.
Polscy przedsiębiorcy na rynku produktów wegetariańskich i wegańskich
Mimo że większość zamienników produktów pochodzenia zwierzęcego dostępnych na naszym rynku pochodzi zza granicy, to w naszym kraju także nie brakuje przedsiębiorców, którym nieobce jest perspektywiczne myślenie. Co ciekawe, w Polsce pionierami w produkcji produktów wegetariańskich i wegańskich, okazały się firmy, które dotąd zajmowały się produkcją mięs i wędlin, takie jak Tarczyński, który szturmem wszedł na rynek ze swoimi unikatowymi wegańskimi kabanosami, czy Sokołów z całą gamą produktów wegetariańskich i wegańskich.
Przedsiębiorstwo OSM Łowicz stworzyło serię produktów pod nazwą Bez deka mleka, w której znajdują się wegańskie serki kanapkowe, plastry sera czy desery. Do walki dołączyły także inne znane firmy, takie jak Inka, Pątnica, Bakoma i Sante, które zajęły niszę napojów roślinnych. Linie własnych produktów wegańskich znajdziemy obecnie także w każdej Żabce (Plant Hunter), Biedronce (Go Vege i Natura Food Veggie), Carrefour, Auchan, czy Lidlu (Vemondo).
Poza wielkimi graczami powstaje także wiele przedsiębiorstw, których misją jest prowadzenie biznesu bez szkody dla zwierząt. Flagowymi przykładami dobrze prosperujących, polskich firm tego typu jest marka OneDayMore założona w 2017 roku przez Dariusza Horaja oraz rodzinna firma Dobra Kaloria. W 2022 roku marka OneDayMore osiągnęła prawie 50 milionów zł przychodów z zyskami z zyskami w kwocie 6,5 milionów z rynku polskiego i zagranicznego i obecnie dostępna jest w Lidlu, Kauflandzie, Rossmannie, Netto, Auchan, Piotrze i Pawle, na stacjach Shell, a niebawem ma trafić do sklepów Żabka. Przychody przedsiębiorstwa Dobra Kaloria, czyli firma rodziny Kubarów w 2017 roku wyniosły 23 miliony zł, a zysk netto 6 milionów zł, a jak czytamy w artykule Money.pl w ciągu 5 lat potroiła swoje przychody.
Czy warto inwestować w przedsiębiorstwa z sektora wege?
Inwestowanie w przedsiębiorstwa sprzedające produkty wegańskie w Polsce również może być dobrą okazją, ale należy wziąć pod uwagę kilka czynników charakterystycznych dla polskiego rynku. Wielkość polskiego rynku produktów wegańskich i wegetariańskich jest niewielka w porównaniu z niektórymi innymi krajami europejskimi, ale szybko się rozwija.
Jedną z potencjalnych zalet inwestowania w firmy sprzedające produkty wegańskie w Polsce jest stosunkowo niska konkurencja na tym rynku. Chociaż w Polsce istnieje kilka uznanych marek wegańskich, wciąż jest wiele miejsca dla nowych podmiotów i wzrostu.
Kolejnym czynnikiem do rozważenia jest środowisko regulacyjne. Polska jest członkiem Unii Europejskiej, co oznacza, że wszelkie produkty sprzedawane w Polsce muszą być zgodne z przepisami unijnymi. Może to stanowić wyzwanie dla małych firm, ponieważ wymogi prawne mogą być skomplikowane i kosztowne do spełnienia.
Ogólnie rzecz biorąc, inwestowanie w firmy sprzedające produkty wegańskie może być dobrą okazją dla tych, którzy wierzą w potencjał wzrostu rynku wegańskiego w Polsce i są gotowi podjąć ryzyko związane z inwestowaniem na stosunkowo małym i wschodzącym rynku. Jak w przypadku każdej inwestycji, ważne jest, aby przeprowadzić badania i dokładnie rozważyć potencjalne ryzyko i korzyści.
W jakie akcje, firmy i produkty z sektora wege warto inwestować?
Inwestowanie w branże produktów wegańskich może przyjąć różną formę. Pierwszym sposobem jest zakup akcji międzynarodowych gigantów w kwestii produkcji alternatyw dla mięsa, ryb i nabiału, cieszących się szczególną popularnością, takich jak Beyond Meat, Oatly Group i Ingredion. Innymi spółkami giełdowymi zaangażowanymi w produkcję tego typu są:
- Benson Hill
- Boosh Plant-Based Brands
- Burcon Nutrascience
- Else Nutrition
- Komo Plant-Based Foods
- Laird Superfood
- Modern Plant Based Foods.
Drugą metodą na włączenie się do biznesu produktów wegańskich i wegetariańskich jest inwestowanie w fundusze ETF. To świetna dla inwestorów, którzy nie chcą angażować się w jedną spółkę lub nie są zainteresowani wybieraniem konkretnych akcji. Fundusze ETF zapewniają szerokie zaangażowanie w dany sektor, jednocześnie zmniejszając ryzyko związane z posiadaniem akcji pojedynczej spółki. Wśród dostępnych wegańskich funduszy ETF można wymienić Beyond Investing’s US Vegan Climate ETF, VanEck Future of Food ETF oraz VegTech Plant-based Innovation & Climate ETF.
Ostatnia opcja to inwestycja start-upy opracowujące nowe receptury i metody produkcji. Najbardziej widocznymi trendami w tym zakresie są działania ukierunkowane na produkcje mięsa w laboratorium przy pomocy metody in vitro, wegańskiego białka, oraz wegańskich zamienników ryb i owoców morza, a także jaj i serów.
Wnioski końcowe
Rynek produktów wegańskich i wegetariańskich ma ogromny potencjał rozwoju, biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne, zachowania konsumenckie, szczególnie wśród młodych ludzi oraz tempo rozwoju technologii związanej z produkcją żywności bez eksploatacji i cierpienia zwierząt. Analiza naszego rodzimego rynku oraz sytuacji na świecie nie pozostawia złudzeń, konsumenci poszukują alternatyw dla produktów pochodzenia zwierzęcego, dlatego zdecydowanie warto rozważyć inwestowanie w ten sektor.
ciekawy artykuł