Inflacja – co to jest? Przyczyny i skutki wzrostu cen

Klienci często zauważają, że cena kupowanych produktów zwiększa się. Jest to naturalny proces w dobrze prosperującej gospodarce, który dotyczy wszystkich nabywanych dóbr. Czym jest inflacja? Jakie jej rodzaje możemy wyróżnić? W jaki sposób mierzy się inflację? Jakie są jej przyczyny? Jakie skutki inflacji możemy wyróżnić? W jaki sposób walczyć ze zwiększającą się ceną? Odpowiedzi na te pytania znaleźć można w poniższym artykule, do którego przeczytania gorąco zachęcamy wszystkich zainteresowanych czytelników. 

Czym jest inflacja?

Inflacja to proces zachodzący w gospodarce, który polega na utrzymującym się przez długi okres czasu wzroście cen, co jest bezpośrednio związane z utratą wartości pieniądza. W praktyce oznacza to, że za określoną kwotę pieniędzy w przyszłości będziemy w stanie nabyć mniejszą ilość dóbr, aniżeli na dzień dzisiejszy. Inflacji towarzyszy wzrost zarówno szybkości obiegu pieniądza, jak również jego podaży. Co więcej, waluta ucieka do innych wartości pieniężnych bądź do rzeczowych. Inflacji może towarzyszyć recesja gospodarcza- wówczas mówimy o slumpflacji. Jeśli natomiast występuje stagnacja gospodarcza, wówczas mówimy o stagflacji.

Jakie rodzaje inflacji możemy wyróżnić?

Wiemy już czym jest inflacja. Warto uzyskać teraz kilka podstawowych informacji na temat jej rodzajów. Istnieją różnorodne podziały, my natomiast zajmiemy się tylko tymi najpowszechniejszymi:

1. stagflacja– jest to sytuacja, w której inflacji towarzyszy stagnacja gospodarcza;
2. slumpflacja– inflacji towarzyszy zachodzący w gospodarce proces recesji;
3. deflacja– ujemna wartość inflacji;
4. pełzająca– gdy wartość inflacji nie przekracza 5% w skali roku;
5. galopująca– ceny wzrastają według dwucyfrowej lub trzycyfrowej stopy zwrotu, wartość wynosi więcej niż 50%;
6. hiperinflacja– tak nazywa się inflację, której wartość przekracza 150% miesięcznie;
7. budżetowa– związana z deficytem budżetowym, czyli gdy wydatki rządowe są wyższe niż dochody;
8. kredytowa– cena towarów i usług wzrasta ze względu na nieuzasadnioną ekspansję kredytową;
9. wewnętrzne– polega na wzroście ogólnego poziomu cen dóbr i usług w danym okresie czasu;
10. popytowa– wzrost cen z powodu wzrostu popytu;
11. ukryta– związana z niedoborem towarów na rynku;
12. otwarta– ceny wzrastają do poziomu, który równoważy na bieżąco podaż i strumienie popytu.

W jaki sposób mierzy się inflację?

Istnieją trzy metody, które umożliwiają pomiar inflacji:

1. deflator PNB– w praktyce jest to iloraz nominalnego PNB w stosunku do realnego PNB;
2. wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych– oblicza się go jako średnią ważoną cen dóbr i usług konsumpcyjnych w stosunku do cen z okresu bazowego;
3. wskaźnik cen dóbr produkcyjnych– jest to średnia ważona cen półproduktów i surowców, którą oblicza się w stosunku  do cen pochodzących z okresu bazowego.

Możliwe jest również porównanie ze sobą ogólnego poziomu cen z aktualnego okresu do cen z poprzedniego okresu (np. roku). 

Jakie są przyczyny inflacji?

Inflacja to dość złożony proces, dlatego też jej przyczyny mogą być zróżnicowane. Warto jednak wspomnieć o tych, które występują najczęściej. Jednym z powodów są kłopoty finansowe państwa, czego konsekwencją jest konieczność finansowania „dziury budżetowej”. Przyczyną inflacji jest również to, że ceny surowców energetycznych zwiększają się. Doskonałym przykładem jest chociażby ropa. Jeśli jej wartość na giełdzie wzrasta, wówczas ceny paliw również. Kolejnym powodem mogą być wysokie obciążenia podatkowe bądź nadmierna ilość pieniędzy w gospodarce, w porównaniu do podaży dóbr. 

Wśród pozostałych skutków inflacji możemy wyróżnić zwiększenie wynagrodzeń dla obywateli w gospodarce, nadmierna ilość przedsiębiorstw monopolistycznych w gospodarce, jak również ograniczenie podaży określonych dóbr. Przykładem jest chociażby mniejsza ilość zboża, co jest spowodowane fatalnymi warunkami atmosferycznymi i nieurodzajem lub ograniczenie wydobycia ropy naftowej związane z ograniczeniem limitów przez OPEC.

Jakie skutki inflacji możemy wyróżnić?

Skutki inflacji zauważalne są nawet przez przeciętnego obywatela. Pierwszym jest oczywiście wzrost cen produktów. Mieszkańcy danego kraju poczują to na własnej skórze wybierając się do sklepu. Efektem jest również to, że za określoną ilość pieniędzy w przyszłości będziemy w stanie nabyć znacznie mniejszą ilość dóbr. Spada również wartość oszczędności niezabezpieczonych. Nawet lokaty nie są w stanie ochronić naszego kapitału, ze względu na znacznie niższe oprocentowanie.

Skutkiem są również zwiększone naciski pracowników na wzrost wynagrodzenia, czego konsekwencją może być niższa efektywność pracy. Często zauważalna jest również rozbieżność pomiędzy zyskami rzeczywistymi a tymi, które sobie zaplanowaliśmy. W gospodarce ograniczana jest produkcja, jednocześnie prowadzenie działalności gospodarczej jest znacznie bardziej problematyczne, ze względu na brak stabilności.

Pieniądze mają niższą wartość, a obywatele tracą do nich zaufanie i decydują się na zakup przedmiotów materialnych. Oczywistym efektem inflacji są również wyższe nominalne dochody, jak również liczne utrudnienia związane z rozliczaniem zagranicznych transakcji. 

W jaki sposób można walczyć z inflacją?

Walka z inflacją jest bardzo trudna i wymaga wielu zróżnicowanych działań w zależności od tego, w jakim stanie znajduje się gospodarka. My wyróżnimy cztery kluczowe czynniki- wyhamowanie monetarne, wzrost popytu na pieniądz, aprecjację walutową i wzrost produktywności.

Pierwszy czynnik charakteryzuje się tym, że ekspansja zarówno pieniądza, jak i kredytu zmniejsza się. Wzrost popytu na pieniądz to sytuacja, w której do obywateli trafiają pieniądze, jednak mają oni mniejszą skłonność do ich wydawania. Mowa nie tylko o wydatkach konsumpcyjnych, ale również inwestycyjnych.

Trzeci czynnik związany z produktywnością opiera się na tym, że gospodarka zwiększa możliwości w zakresie podaży, co może być wynikiem zwiększenia zainteresowania inwestycjami. W praktyce jednak przywrócenie inflacji do bezpiecznych wartości to kwestia wysoce problematyczna.