Zakładający działalność gospodarczą, którzy nie mają nadanego NIP-u, będą mogli do wniosku rejestracyjnego CEIDG-1 dołączyć zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług. To dobra wiadomość i spore ułatwienie dla początkujących przedsiębiorców!
Rejestracja VAT – kiedy obowiązkowa?
Na etapie zakładania działalności gospodarczej, przedsiębiorca musi podjąć wiele decyzji, w tym kluczowych dla jego rozliczeń podatkowych. Jedną z nich jest rejestracja jako czynny podatnik VAT lub jej brak. Co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
- eksport towarów,
- import towarów na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (art. 5 ustawy VAT).
Jednak ustawa o VAT przewiduje cały szereg zwolnień z opodatkowania podatkiem od towarów i usług dla podatników, którzy świadczą konkretny rodzaj usług i dostarczają konkretne towary (art. 43 ustawy o VAT – zwolnienie przedmiotowe np. usługi nauczania języków obcych oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane lub usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, świadczone przez nauczycieli) lub dla podatników, których wartość sprzedaży nie przekracza konkretnej kwoty. Zgodnie z art. 113 ust 1 lub 9 ustawy o VAT (zwolnienie podmiotowe), jeżeli wartość sprzedaży nie przekroczyła 200 000 zł w roku poprzednim lub przewidywana wartość sprzedaży w roku rozpoczęcia działalności gospodarczej nie przekroczy ww. kwoty, podatnik może skorzystać ze zwolnienia w podatku od towarów i usług. Warto pamiętać, zakładając działalność gospodarczą w trakcie roku z zamiarem skorzystania ze zwolnienia z art. 113 ust 9 ustawy o VAT, że limit sprzedaży uprawniających do zwolnienia z podatku VAT w roku rozpoczęcia działalności jest liczony proporcjonalnie (pro rata temporis) do czasu prowadzenia działalności i kwoty 200 000 zł. Do limitu przedmiotowego zwolnienia z VAT nie wlicza się jednak wartości sprzedaży wymienionej w art. 113 ust 2 ustawy o VAT, m.in. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju.
Niestety, rejestracja jako czynny podatnik VAT nie zawsze będzie tylko i wyłącznie zależna od woli przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 113 ust 13 ustawy o VAT, podatnik jest zobowiązany do dokonania rejestracji dla celów podatku VAT (nie ma prawa do zwolnienia z art. 113 ust 1 lub 9 niezależnie od wartości sprzedaży), jeśli :
- Dokonuje dostaw:
- towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych,
- innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
- budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
- terenów budowlanych,
- nowych środków transportu,
- następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),–urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
- hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
- pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
- motocykli (PKWiU ex 45.4);
- świadczy usługi:
- prawnicze,
- w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
- jubilerskie,
- ściągania długów, w tym faktoringu;
Procedura rejestracji na potrzeby podatku od towarów i usług wymaga złożenia przez przedsiębiorcę zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R). Można to zrobić drogą tradycyjną (wypełnione i podpisane zgłoszenie podatnik składa we właściwym Urzędzie Skarbowym) lub elektronicznie, dołączając zgłoszenie VAT-R do wniosku CEIDG-1. Niestety, na dzień dzisiejszy, część osób zakładających działalność gospodarczą nie może jednocześnie dokonać rejestracji w zakresie podatku VAT. Warunkiem koniecznym do prawidłowego wypełnienia i złożenia powyższego zgłoszenia VAT-R jest wypełnienie pola z numerem NIP. Podatnik, który nie ma nadanego NIP-u nie może go dołączyć do wniosku o wpis w CEIDG. Czynności rejestracyjnych w zakresie podatku od towarów i usług może dokonać dopiero po jego nadaniu. Już niedługo ma się to zmienić!
VAT-R bez NIP
Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług z dnia 5 lipca 2023 roku wprowadza nowy wzór dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług – VAT-R (17). Do pola identyfikator podatkowy NIP podatnika dodano przypis :
Pola nie wypełnia się w przypadku gdy formularz jest składany przez podmiot dokonujący rejestracji w zakresie podatku od towarów i usług, któremu nie został nadany numer identyfikacji podatkowej (NIP), wyłącznie w postaci elektronicznej jako załącznik do wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Oznacza to, że wypełnienie powyższego pola będzie nieobowiązkowe tylko i wyłącznie dla nowych podatników dokonujących rejestracji drogą elektroniczną jako załącznik do wniosku o wpis w CEIDG. Podatnik decydujący się na złożenia zgłoszenia papierowo (wizyta w Urzędzie z Skarbowym lub za pośrednictwem poczty) musi wypełnić pole nr 1 i tym samym wstrzymać się ze złożeniem zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R do momentu nadania NIP.
Od kiedy VAT-R bez NIP?
Rozporządzenie ma wejść w życie 14 dni po jego ogłoszeniu. Dokładna data jest na ten moment nieznana. Jednak, jak wynika z treści projektu, dotychczasowy wzór zgłoszenia VAT-R (16) może obowiązywać nie dłużej niż do 31 grudnia 2023 roku.
Ułatwienie dla nowych przedsiębiorców
Możliwość złożenia zgłoszenia VAT-R niezależnie od tego, czy dana osoba ma nadany NIP, czy nie to zdecydowane ułatwienie dla początkujących przedsiębiorców. Jak wskazuje samo uzasadnienie projektu, przyspieszy to proces założenia działalności gospodarczej i zmniejszy to liczbę procedur.
Po zmianach podmioty rozpoczynające działalność i dokonujące rejestracji za pośrednictwem CEIDG oraz osoby, które mają zainstalowaną aplikację mObywatel, będą mogły złożyć wniosek CEIDG-1 wraz z załącznikiem VAT-R, na podstawie którego NIP zostanie im nadany przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Złożenie wniosku CEIDG-1 wraz z VAT-R za pośrednictwem CEIDG lub przy użyciu aplikacji mObywatel poprzez CEIDG zakończy proces rejestracji działalności.
