Ze wszystkich instytucji sektora finansowego to bankom zależy chyba najbardziej na tym, by ludzie im ufali. Tylko przekonanie, że nasze pieniądze są bezpieczne w rękach podmiotu takiego jak bank sprawia, że chętnie mu je powierzamy. Jako klienci możemy mieć oczywiście uwagi i wątpliwości dotyczące świadczonych usług. Musimy jednak być przekonani, że nasze pieniądze nagle nie znikną i zawsze będziemy mieli do nich dostęp. Banki dbają o to, by nigdy nie nadszarpnąć tego zaufania – wyparowanie oszczędności z jednej instytucji mogłoby się bowiem odbić na stosunku do innych. Z tego właśnie powodu sektor bankowy wydał miliardy złotych, by klienci upadającego Getin Noble Banku zachowali swoje oszczędności i nie odczuli upadku jednego z najbardziej medialnych banków w historii Polski.
Skąd problemy Getin Banku?
Getin Noble Bank powstał dzięki fuzji dwóch podmiotów wchodzących w skład grupy kapitałowej Leszka Czarneckiego – Getin Banku oraz Noble Banku. Połączenie miało obniżyć koszty prowadzenia dwóch dużych instytucji finansowych i ułatwić wypracowanie odpowiedniej pozycji rynkowej. W trakcie swojej działalności Getin Noble Bank przejmował kolejne mniejsze banki, by u swojego szczytu w 2015 roku dysponować aktywami na poziomie 70 mld złotych. W tym samym okresie szczytowała też wartość akcji banku.
Wszystko zmieniło się właśnie w 2015 roku, kiedy nałożyło się na siebie kilka czynników. Po pierwsze, był to ostatni rok zysków banku (55 mln zł netto), który jednak już w ostatnim kwartale wykazał poważną stratę. Główną przyczyną tego stanu rzeczy były spadające stopy procentowe, zwiększenie składek na BFG oraz zmiany w prawie dotyczące prowizji bankowych. Zawiodły także decyzje strategiczne banku – kredyty frankowe zaczęły sprawiać coraz więcej problemów, podobnie jak model biznesowy polegający na dążeniu do sprzedania maksymalnej możliwej liczby kredytów. Wiązało się to z koniecznością zwiększania kapitału banku, który nie nadążał z jego zdobywaniem. Mimo wprowadzanych planów naprawczych, sytuacji Getin Noble Banku nie dało się już uratować.
Przymusowa restrukturyzacja
Przymusowa restrukturyzacja banku to procedura przewidziana przez ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. Jej celem jest utrzymanie stabilności finansowej banku i ochrona zaufania do całego sektora finansowego. Dodatkowo ma ona chronić rynek przed nadmierną ingerencją państwa, zapewnić kontynuację realizowanych funkcji kluczowych, a także zabezpieczyć zdeponowane w banku pieniądze. Wspomniane cele powinny zostać osiągnięte poprzez opracowanie planu takiej restrukturyzacji i jej przeprowadzenie, a także dzięki umorzeniu lub konwersji instrumentów kapitałowych.
Przymusowa restrukturyzacja może polegać na:
- Przejęciu banku;
- Stworzeniu instytucji pomostowej;
- Umorzeniu lub konwersji zobowiązań;
- Wydzieleniu praw majątkowych.
Decyzję co do konkretnego sposobu prowadzenia restrukturyzacji podejmuje się przy uwzględnieniu różnych zmiennych, w tym okoliczności faktycznych danej sprawy, zasad pokrywania strat, obowiązku ochrony środków czy oczekiwanych skutków obranej drogi postępowania.
W przypadku Getin Noble Banku uznano, że najlepszą metodą zabezpieczenia interesów klientów banku oraz całego sektora bankowego będzie stworzenie instytucji pomostowej, czyli powołanie do życia nowego banku.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest instytucją publiczną, której główne zadanie polega na stabilizowaniu sektora finansowego. Jak sama nazwa wskazuje, fundusz zapewnia gwarancje wypłaty środków dla klientów banków, czuwa nad przestrzeganiem zapisów dotyczących systemu gwarancyjnego oraz wspiera podmioty z sektora finansowego wtedy, gdy ich byt staje się zagrożony.
Przede wszystkim jednak Bankowy Fundusz Gwarancyjny prowadzi opisaną wyżej przymusową restrukturyzację banków. To fundusz decyduje o podejmowanych środkach i egzekwuje swoje decyzje. W razie konieczności fundusz może udzielać pożyczek, nabywać prawa restrukturyzowanego podmiotu oraz udzielać dodatkowych gwarancji podmiotom trzecim. To fundusz jest także odpowiedzialny za stworzenie instytucji pomostowej, która w sprawie Getin Noble Banku przyjęła postać Banku BFG S.A.
System Ochrony Banków Komercyjnych
Drugim podmiotem zaangażowanym w przymusową restrukturyzację Getin Noble Banku jest System Ochrony Banków Komercyjnych. SOBK to spółka akcyjna działająca jako przedsiębiorca, w której udział kapitałowy posiada osiem największych polskich banków: Alior Bank S.A., Bank Millennium S.A., Bank Pekao S.A., BNP Paribas Bank Polska S.A., ING Bank Śląski S.A., mBank S.A., Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. oraz Santander Bank Polska S.A. Aktualnym prezesem zarządu SOBK jest Tomasz Kubiak, który przez lata związany był z Bankiem Pekao S.A. Stanowisko wiceprezesa zarządu piastuje natomiast Paweł Wajda – profesor prawa wywodzący się z Uniwersytetu Warszawskiego.
System Ochrony Banków Komercyjnych to rodzaj przewidzianej przez prawo bankowe umowy, zgodnie z którą banki te mają obowiązek wspierać się nawzajem w celu zachowania płynności i wypłacalności. Dodatkowo, zgodnie z prawem bankowym, SOBK może wspierać prowadzoną przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny restrukturyzację oraz przejęcie banku w związku z obniżeniem sumy funduszy własnych takiego banku.
VeloBank
W dniu 3 października 2022 r. działalność Getin Noble Banku została formalnie przeniesiona do innego podmiotu – Banku BFG S.A. Jest to instytucja pomostowa, o której pisałem wyżej. Bank BFG S.A. ma zapewnić dalszą płynną obsługę restrukturyzowanego banku. Więcej informacji na ten temat znaleźć można na oficjalnej stronie banku. W chwili opublikowania tego artykułu formalnie zmieniono już nazwę banku na VeloBank S.A., co możemy sprawdzić wpisując w wyszukiwarkę numer KRS tego podmiotu – 0000991173.
Na dzień 3 listopada 2022 r. z danych wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że jedynym akcjonariuszem VeloBanku jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny, który posiada 100 000 akcji o łącznej wartości 25 mln złotych. Z informacji na stronie BFG wynika natomiast, że współwłaścicielem nowego banku ma być także wspomniany System Ochrony Banków Komercyjnych. Z przekazów medialnych wynika, że na restrukturyzację Getin Noble Banku przewidziano 10,34 mld złotych, z czego 6,87 mld zł ma wyłożyć BFG, a pozostałe 3,47 mld złotych – SOBK.
Co to oznacza dla klientów banku?
Wszystkie działania podejmowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz System Ochrony Banków Komercyjnych mają jeden cel – ustabilizowanie sytuacji na rynku oraz utrzymanie zaufania do instytucji finansowych. Zadanie to prawdopodobnie zostanie wykonane, ponieważ w praktyce dla klientów Getin Noble Banku nie zmienia się nic.
Klienci zachowują swoje umowy i usługi, a także bezproblemowy dostęp do zgromadzonych na rachunkach bankowych środków. Nic nie zmienia się w kwestii korzystania z kart i bankomatów – nawet adresy internetowe do bankowości internetowej pozostają takie same. Od strony formalnej możemy zaobserwować pewne zmiany w zakresie kredytów walutowych, ale ponownie – z perspektywy kredytobiorcy nie mają one większego znaczenia i nie wpływają na zasady oraz wysokość spłaty rat.
Istnieje szansa, że z biegiem czasu VeloBank będzie podejmował próby ujednolicenia standardów swoich usług, chociażby w przedmiocie adresów internetowych oraz identyfikacji wizualnej. Nie powinno to jednak mieć wpływu na bezpieczeństwo pieniędzy znajdujących się na rachunkach banku.
Czytaj także:
