Przełomowy moment na europejskim rynku gazu: Ukraina kończy tranzyt gazu z Rosji
Od 1 stycznia 2025 roku rosyjski gaz przestał płynąć przez terytorium Ukrainy do Europy. Decyzja Kijowa o nieprzedłużeniu umowy tranzytowej z Gazpromem to wydarzenie, które może mieć dalekosiężne konsekwencje zarówno dla rynku energetycznego, jak i finansów Rosji. Eksperci szacują, że Gazprom może stracić nawet 5 miliardów dolarów rocznie z tytułu niezrealizowanych dostaw. Ukraina argumentuje swoje działanie troską o bezpieczeństwo narodowe.
Kontekst decyzji
Umowa między Gazpromem a ukraińskim Naftogazem obowiązywała od 30 grudnia 2019 roku i miała możliwość przedłużenia o kolejne 10 lat, jednak Ukraina od dłuższego czasu dawała do zrozumienia, że nie zamierza tego robić. Rosja przez dekady wykorzystywała eksport gazu jako narzędzie wpływu w regionie, a wiele krajów europejskich podjęło już kroki w celu ograniczenia swojej zależności od tego surowca. Trzeba przy tym podkreślić, że Ukraina również poniesie straty w związku z zerwaniem umowy. Szacuje się, że ta straty wyniosą ok 800 mln dol. z powodu braku opłat tranzytowych od Rosji.
Podobne artykuły
Reakcja Europy i poszukiwanie alternatyw
Zamknięcie szlaku gazowego przez Ukrainę zbiegło się z wysiłkami Unii Europejskiej w ramach programu REPowerEU, który ma na celu całkowite uniezależnienie się od rosyjskiej energii. Główne cele programu REPowerEU to:
- Dywersyfikacja dostaw energii: Plan zakłada dywersyfikację importu energii poprzez nawiązywanie współpracy z wiarygodnymi partnerami oraz rozwój infrastruktury dla skroplonego gazu ziemnego (LNG) i rurociągów.
- Zwiększenie efektywności energetycznej: REPowerEU kładzie nacisk na zmniejszenie całkowitego zużycia energii poprzez działania na rzecz efektywności, co pozwoli na ograniczenie zależności od zewnętrznych źródeł energii.
- Przyspieszenie wdrażania odnawialnych źródeł energii: Inicjatywa promuje szybki rozwój projektów związanych z energią odnawialną, takich jak energia słoneczna i wiatrowa, aby zastąpić paliwa kopalne w produkcji energii, przemyśle i gospodarstwach domowych.
- Inwestowanie w infrastrukturę i innowacje: Znaczne środki są przeznaczane na modernizację infrastruktury energetycznej oraz wspieranie innowacyjnych technologii, takich jak wodór, w celu ułatwienia zielonej transformacji.
Długie terminy płatności na fakturach?
Nie czekaj, otrzymaj płatność w 24h!
Finansowanie do 15 MLN zł
Finansowanie w eFaktor to:
➔ Zaliczka do 100%
➔ Pieniądze z faktury w 24 godziny na koncie
➔ Oszczędność i pewność pieniędzy tu i teraz
Sytuacja Gazpromu
Rosja nadal eksportuje gaz przez gazociąg TurkStream, biegnący przez Morze Czarne, jednak ten kierunek nie rekompensuje utraty tradycyjnych szlaków tranzytowych do Europy. Dla Gazpromu decyzja Ukrainy oznacza nie tylko straty finansowe, ale także dalsze osłabienie pozycji na europejskim rynku gazu, który jeszcze kilka lat temu był kluczowym źródłem dochodów dla rosyjskiego sektora energetycznego.
Gazprom: Jak to wyglądało w ostatnich latach?
- 2022: Pomimo spadku produkcji i eksportu, Gazprom odnotował dobre wyniki finansowe, głównie dzięki wysokim cenom gazu w Europie w pierwszej połowie roku.
- 2023: Spółka stanęła przed poważnymi wyzwaniami, odnotowując stratę netto na poziomie około 7 miliardów dolarów – to był pierwszy rok ze stratą od 1999 roku. Sytuacja była wynikiem znacznego spadku eksportu do Europy w związku z napięciami geopolitycznymi po inwazji na Ukrainę.
- 2024: Gazprom odnotował znaczną poprawę, a zysk netto w pierwszej połowie roku wzrósł ponad trzykrotnie w porównaniu z poprzednim rokiem, osiągając ponad 1 bilion rubli (10,9 miliarda dolarów). Poprawa wynikała ze wzrostu eksportu gazu, szczególnie do Chin, oraz skutecznej kontroli kosztów. Pod koniec roku akcje Gazpromu na giełdzie zaliczyły największy spadek od 2009 roku, kiedy na świecie mieliśmy do czynienia z globalnym kryzysem.
Zmieniająca się sytuacja energetyczna w Europie
Decyzja Ukrainy o zakończeniu tranzytu gazu to wyraźny sygnał zmieniającej się sytuacji energetycznej w Europie. Unia Europejska oraz kraje regionu podejmują zdecydowane kroki w stronę większej niezależności, podczas gdy Rosja musi zmierzyć się z coraz większymi wyzwaniami na globalnym rynku energii.
Zainteresował Cię ten artykuł? Czytaj więcej takich treści w ramach cyklu „Biznes pod lupą”
