Zamach na dorabianie do pensji! Czy wyższa kwota wolna wyrówna straty dorabiających?
Rząd planuje obciążyć pełnymi składkami ZUS wszystkie umowy zlecenia i o dzieło. Zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych ma ostatecznie zniknąć z polskiego porządku prawnego. Czy w 2025 roku dorabianie do etatu przestanie być opłacalne?
Powrót do projektu zmian z 2020 roku
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opracowuje projekt zmian, które doprowadzą do pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych. Nowe regulacje mają doprowadzić do likwidacji zbiegu tytułów ubezpieczeń i w konsekwencji do zrównania umów zlecenia i umów o dzieło z umowami o pracę. Obecnie dochody z umów zlecenie niektórych podatników mogą podlegać jedynie częściowemu oskładkowaniu ze względu na tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych. Osoba osiągająca dochody z tytułu umowy zlecenia nie musi obecnie opłacać składek społecznych ZUS w sytuacji, w której osiąga w pełni oskładkowane dochody z innego źródła (np. umowa o pracę lub druga umowa zlecenie) w wysokości równej przynajmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. Dorabiający bardzo często korzystają z możliwości oskładkowania tylko części swojego dochodu. Dzięki temu w ich kieszeni zostaje więcej pieniędzy, a każdy drugi i kolejny zleceniodawca nie dopłaca do nich swojej części składek społecznych (tzw. narzutu). W praktyce zdarza się również, że pełnemu oskładkowaniu podlega tylko najniższa z umów, z wynagrodzeniem minimum 4242 zł, zaś każda kolejna jest obciążona jest jedynie składką zdrowotną. Ze zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych skorzystają również przedsiębiorcy opłacający pełne składki na ubezpieczenie społeczne, którzy wykonuje prace zlecone niebędące przedmiotem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.
Ta furtka, funkcjonująca w naszym systemie ubezpieczeń społecznych, jest ewenementem na skalę europejską. Komisja Europejska oczekuje zmian które doprowadzą do sprawiedliwego, uczciwego oskładkowania różnych typów umów w naszym systemie. Jak informuje Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk:
Nie powinno być tak, że ta różnica między umowami cywilnoprawnymi a umowami o pracę jest tak duża, że opłaca się, kalkuluje się nieuczciwemu pracodawcy zatrudniać na zafałszowanych umowach cywilnoprawnych.
Warto przypomnieć, że idea likwidacji zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych nie jest nowym pomysłem. Już w 2020 roku pojawiły się pogłoski o pracach nad projektem zmian, które miał doprowadzić do pełnego oskładkowania dochodów ze wszystkich umów cywilnoprawnych. Trudna sytuacja gospodarcza związana z epidemią COVID-19 i wybuchem wojny na Ukrainie sprawiła, że ówcześnie rządzący nie zdecydowali się na wprowadzenie tych zmian do naszego systemu. Zgodnie z zapowiedziami ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, tym razem nie ma odwrotu . Zmiany mają wejść w życie w I kwartale 2025 roku.
Obowiązkowa składka chorobowa
Zgodnie z projektem zmian od 2025 roku składkami na ubezpieczenia społeczne zostaną objęte dochody z każdej umowy zlecenia niezależnie od kwoty wynagrodzenia osiąganego z innych tytułów. Schemat oskładkowania ma wyglądać dokładnie w taki sam sposób jak w przypadku dochodów osiąganych na umowach o pracę. Każda złotówka należnego dochodu z umowy zlecenia obciążona zostanie więc nie tylko składką zdrowotną, ale również składką emerytalną, rentową, chorobową i wypadkową.
Co istotne, składka chorobowa, która dotychczas nawet przy pełnym oskładkowaniu umowy zlecenie, była składką dobrowolną, ma stać się obowiązkowa dla wszystkich zleceniobiorców. Powyższe zmiany mają dotknąć około miliona dorabiających, zasilając kasę ZUS o kwotę ok. 4 mld zł.
Oskładkowanie umów o dzieło
Zmiany dotkną także umowy o dzieło, które dotychczas nie stanowiły tytułu do ubezpieczeń. Wykonawca dzieła otrzymywał wynagrodzenie potrącone jedynie o należną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Ministerialny projekt zakłada pełne oskładkowanie wszystkich umów cywilnoprawnych, niezależnie od ich wartości od 2025 roku. Zmian w zakresie umów o dzieło mogliśmy się jednak spodziewać. Od 1 stycznia 2021 roku istnieje obowiązek zgłaszania do ZUS wszystkich zawieranych umów o dzieło. Dane zawarte w przekazywanych formularzach RUD posłużyły zapewne za element kalkulacji potencjalnych dodatkowych wpływów do budżetu.
Wyższa kwota wolna nie wyrówna strat
Negatywny wpływ pełnego oskładkowanie umów cywilnoprawnych na wysokość zarobków mógłby zostać częściowo skompensowany poprzez podwyższenie kwoty wolnej od podatku. Niestety, jak informuje Ministerstwo Finansów, obietnica podwyższenia kwoty wolnej od opodatkowania nie zostanie zrealizowana w najbliższym czasie ze względu na brak pieniędzy w budżecie. Z ostatnich deklaracji rządzących wynika, że przepisy o 60 tysiącach wolnych od opodatkowania mogłyby wejść w życie w styczniu 2026 roku. Oznacza to, że pierwsze roczne rozliczenie podatku dochodowego pod rządami „wyższej” kwoty wolnej, podatnicy złożyliby w 2027 roku, czyli pod koniec pełnej kadencji rządów obecnej koalicji.
Odłożenie wprowadzenia zmian w kwocie wolnej w czasie to nie jedyny grzech wyborczy obecnej koalicji. Rząd rozważa bowiem różne scenariusze i półśrodki, w tym wprowadzenie wyższej kwoty wolnej od opodatkowania dla konkretnej grupy podatników – osiągającej dochody nie wyższe niż 5 tys PLN brutto miesięcznie. W grze pozostaje jeszcze rozwiązanie stopniowego podnoszenia kwoty wolnej do poziomu 60 tys PLN rocznie w latach 2026-2029 oraz natychmiastowe podniesienie kwoty wolnej od opodatkowania dla wszystkich za cenę likwidacji wszelkich ulg i zwolnień w podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z brakiem konkretów, nie możemy więc liczyć na to, że wpływ pełnego oskładkowania umów cywilnoprawych zostanie jakkolwiek skompensowany w najbliższym czasie.
Ile mniej zarobisz? O ile będziesz droższy?
Zmiana przepisów od 2025 roku łączy się z automatycznym spadkiem dochodów dorabiających na umowach cywilnoprawnych o około 13,71 % od każdej drugiej i kolejnej umowy, przy założeniu braku zmian w stopach składek. Zleceniodawcy dopłacą do zmian około 16,91 % więcej w stosunku do dotychczasowego stanu. Czy to oznacza, że w roku 2025 nowe jednoosobowe działalności gospodarcze zaczną wyrastać, jak grzyby po deszczu? Czas pokaże. Poniżej przedstawiamy przykład obrazujący skalę prognozowanych zmian.
Pan Jan jest zatrudniony na etacie, z którego osiąga dochód przekraczający minimalne wynagrodzenie w gospodarce. W 2024 roku zawarł jednorazową umowę zlecenie na 5000 PLN brutto. Korzystając ze zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych, zleceniodawca potrącił panu Janowi z wypłaty jedynie składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek dochodowy.
Na konto pana Jana wpłynęła kwota 4370 PLN a całkowity koszt jego zatrudnienia na umowie zlecenie wyniósł 5000 PLN.
Jak te wartości kształtowałby się po wprowadzeniu zakładanych zmian w oskładkowaniu umów cywilnoprawnych w 2025 roku?
Na konto pana Jana wpłynęłaby kwota 3812,19 PLN a całkowity koszt jego zatrudnienia wyniósłby 6024 PLN.
Czy fakturowanie to dla Ciebie strata czasu?
Program Faktura.pl sprawi, że fakturowanie zajmie Ci mniej, niż 30 sekund. Przez pierwszy miesiąc darmowego korzystania z aplikacji zobaczysz, jak jej funkcje uproszczą Ci życie. Oto zalety korzystania z Faktura.pl:
✅ Automatyczne wystawianie faktur cyklicznych
✅ Wysyłka dokumentów z poziomu aplikacji
✅ Program zintegrowany z Krajowym Systemem e-Faktur
✅ Możliwość księgowania swoich kosztów za pomocą kilku kliknięć
✅ Natychmiastowa płatność przy pomocy przycisku „Kliknij, aby opłacić fakturę” umieszczonego na dokumencie
✅ Funkcja magazynu z możliwością zintegrowania z Allegro
Zainteresował Cię ten artykuł? Czytaj więcej takich treści w ramach cyklu „Alarm podatkowy”