W postępowaniu podatkowym obowiązują zasady ogólne, które mają charakter niedookreślony. Ze względu na ich generalny wymiar podatnicy chętnie powołują się na nie w postępowaniach prowadzonych przed organami. W związku z nowelizacją Ordynacji podatkowej zasada prawdy obiektywnej została połączona z rozstrzyganiem wątpliwości dotyczących faktów na korzyść podatników.
Zasada prawdy obiektywnej w postępowaniu podatkowym
Organy podatkowe w toku postępowania podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym (art. 122 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa). W ten sposób ujęta została w sposób normatywny zasada prawdy obiektywnej. Wiąże się ona z obowiązkiem zebrania całości materiału dowodowego w danej sprawie, a następnie rozpatrzenia go. W tym kontekście należy wspomnieć również o zasadzie in dubio pro tributario, w myśl której niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika (art. 2a Ordynacji podatkowej).
W przywołanym przepisie mowa jest wyłącznie o wątpliwościach dotyczących interpretacji przepisów podatkowych. Nie obejmuje on swoim zakresem natomiast kwestii faktycznych, w odniesieniu do których brak jest formalnej podstawy do rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika. Stanowi to pewien mankament, ponieważ nawet przy dochowaniu przez organ podatkowy należytej staranności i podjęciu wszelkich niezbędnych działań, nie zawsze udaje się całkowicie wyeliminować niejasności. Z tego powodu, w duchu postulatu tworzenia przyjaznej administracji oraz w celu wzmocnienia ochrony praw podatników, zaproponowano zmianę ogólnej klauzuli dotyczącej zasady prawdy obiektywnej.
Podobne artykuły
Rozstrzyganie wątpliwości w świetle prawdy obiektywnej
W dniu 15 października 2025 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę z dnia 12 września 2025 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa. Zgodnie z nowymi przepisami niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego rozstrzyga się na korzyść strony. Od powyższej zasady obowiązują jednak pewne wyjątki. Mianowicie chodzi tutaj o następujące sytuacje:
- gdy w postępowaniu uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy innych osób;
- jeśli przepisy odrębne wymagają od strony wykazania określonych faktów;
- gdy sprzeciwia się temu ważny interes publiczny, w tym istotny interes państwa.
W kontekście powyższego należy zaznaczyć, iż skorzystanie z omawianej zasady możliwe jest dopiero wówczas, gdy przeprowadzone zostanie postępowanie dowodowe. Co więcej, wątpliwości te powinny być niemożliwe do usunięcia poprzez dalsze prowadzenie tegoż postępowania.
To kolejny sygnał, że rola rzetelnej dokumentacji księgowej i przejrzystych dowodów podatkowych będzie rosła. Dlatego coraz więcej biur rachunkowych sięga po rozwiązania, które automatyzują codzienną pracę i gwarantują zgodność z aktualnymi przepisami. Jednym z liderów w tym obszarze jest Faktura.pl – platforma stworzona z myślą o księgowych, które chcą pracować szybciej, bezpieczniej i nowocześniej.
Faktura.pl umożliwia automatyczne wystawianie i księgowanie faktur, współdzielenie dokumentów z klientami w czasie rzeczywistym oraz integrację z systemami ERP. Dzięki temu biura rachunkowe mogą nie tylko ograniczyć ilość papierowej pracy, ale też skutecznie minimalizować ryzyko błędów i wątpliwości faktycznych, które coraz częściej mają kluczowe znaczenie w postępowaniach podatkowych.
Co poza tym Faktura.pl może zrobić dla Twojego biura?
✅ Otrzymasz wsparcie techniczne
✅ Otrzymasz wsparcie merytoryczne
✅ Będziemy infolinią KSeF dla Twoich klientów
✅ Pokażemy Ci narzędzie dla klientów zintegrowane z KSeF
Warto dodać, że nowa zasada znajdzie zastosowanie również w przypadku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej. Natomiast w sytuacji, gdy strona nie będzie współpracować z organem w ustaleniu stanu faktycznego danej sprawy i nie przedstawi dowodów będących w jej posiadaniu, nie będzie można uznać tych okoliczności za korzystne dla podatnika.
Jako niezwykle ważną ciekawostkę należy potraktować fakt, że zasada in dubio pro tributario znajdzie zastosowanie także w przypadku już wszczętych postępowań. Jest to więc odstępstwo od reguły, w myśl której prawo nie działa wstecz.
Wprowadzenie zasady in dubio pro tributario stanowi wyjście naprzeciw oczekiwaniom wielu polskich podatników. W postępowaniach prowadzonych przez organy administracji skarbowej często pojawiają się bowiem wątpliwości, których w żaden sposób nie da się usunąć w postępowaniu dowodowym. Teraz podatnicy zyskali nową broń w walce o korzystne dla nich rozstrzygnięcia. Trzeba jednak pamiętać, że korzystanie z omawianej zasady podlega pewnym ograniczeniom.
