Jeżeli masz firmę, która znalazła się w trudnej sytuacji finansowej, zwróć uwagę na proces restrukturyzacji. To szereg działań naprawczych, które mają uratować firmę przed upadłością. Nie tylko poprawisz finanse spółki, ale również zwiększysz efektywność i odzyskasz konkurencyjność. Dlatego sprawdź, czym jest restrukturyzacja przedsiębiorstw, jakie są jej rodzaje i co na ten temat mówi prawo.
Czym jest restrukturyzacja przedsiębiorstw i kiedy warto ją wdrożyć?
Restrukturyzacja przedsiębiorstw odnosi się do zmian mających na celu poprawić sytuację finansową, organizacyjną i rynkową. Przede wszystkim na działania naprawcze decydują się przedsiębiorcy z długami wobec kontrahentów. Słusznie, ponieważ głównym celem restrukturyzacji jest przywrócenie płynności finansowej firmy. Jednak plan naprawczy może zostać wdrożony również w celu dostosowania biznesu, co ma zwiększyć efektywność.
Z restrukturyzacji korzystają głównie większe firmy, w tym spółki kapitałowe. Jednak narzędzie jest dostępne także dla średnich i małych firm, a nawet jednoosobowych działalności gospodarczych. Szczególnie jeżeli pojawia się zagrożenie niewypłacalnością lub podmiot utracił płynność finansową. Co więcej, skoro mechanizmy naprawcze można dopasować do specyfiki działalności i skali problemów, z restrukturyzacji mogą skorzystać firmy z różnych branż.
Podobne artykuły
Kiedy restrukturyzacja firmy jest konieczna?
Restrukturyzację rozważ w sytuacji, kiedy Twoja firma ma problemy z regulowaniem należności wobec kontrahentów, banków i pracowników. To rozsądne, jeżeli nie spłacasz zobowiązań z przychodów, a bieżącą działalność musisz finansować kredytami.
Jednak możesz zadziałać z wyprzedzeniem. Pomyśl o planie naprawczym, jeżeli przedsiębiorstwo ma wyraźnie gorsze wyniki finansowe, na przykład wskutek wzrostu kosztów czy utraty klientów.
Zasada jest prosta: im później zdecydujesz się na działanie, tym mniejsze szanse, że restrukturyzacja zakończy się powodzeniem. Odkładanie decyzji tylko pogorszy wizerunek i utrudni negocjacje. Jeżeli nie zdążysz z planem restrukturyzacji, majątek firmy może zająć komornik, czego konsekwencją będzie likwidacja działalności.
Przeczytaj też: „Firmy, które przetrwały PRL nie przetrwały 2025 roku. Przedsiębiorstwa znikają z rynku jak nigdy dotąd„
Rodzaje restrukturyzacji przedsiębiorstw – finansowa, operacyjna, organizacyjna, sądowa
Wyróżnia się kilka rodzajów restrukturyzacji, w tym pięć głównych. Forma jest różna w zależności od tego, jakie problemy i cele ma firma zdecydowana na działania naprawcze:
- Restrukturyzacja finansowa – proces restrukturyzacji firmy polegający na zmianie struktury zadłużenia i wynegocjowaniu lepszych warunków spłaty należności. Działania naprawcze obejmują renegocjację kredytów, pozyskanie kapitału czy redukcję kosztów. Zdarza się, że zadłużenie jest zamieniane na akcje. Wszystko w celu odzyskania płynności finansowej.
- Restrukturyzacja operacyjna – zmiany w obrębie codziennej działalności przedsiębiorstwa, co ma sprzyjać zwiększeniu efektywności i konkurencyjności. Wskazać można na outsourcing usług, optymalizację procesów (np. produkcyjne i logistyczne), cięcie kosztów lub rezygnację z oddziałów czy projektów, które nie przynoszą przychodu.
- Restrukturyzacja organizacyjna – polega na zmianach wewnątrz firmy. Plan naprawczy może wprowadzać nowy model zarządzania czy automatyzację, co ma usprawnić działanie przedsiębiorstwa.
- Restrukturyzacja własnościowa – zmiany własnościowe. W zależności od skali jest to fuzja, przejęcie czy sprzedaż udziałów. Najczęściej efektem jest pozyskanie dodatkowego kapitału. Zmiany właścicielskie mogą też skutkować przejęciem technologii lub otwarciem się na nowe rynki.
- Restrukturyzacja sądowa – postępowanie restrukturyzacyjne uregulowane przez prawo. Ma to miejsce, jeżeli firma jest w stanie zagrożenia niewypłacalnością lub stała się niewypłacalna. Wówczas to są sąd i doradca restrukturyzacyjny wspierają firmę w negocjacjach i wdrażaniu działań naprawczych. Polskie prawo przewiduje cztery postępowania restrukturyzacyjne: o zatwierdzenie układu (zebranie głosów wierzycieli), przyspieszone układowe (kiedy wierzytelności sporne są w wysokości maksymalnie 15% zobowiązań), układowe (przy większym udziale długów spornych) i sanacyjne (możliwość odstępowania od niekorzystnych umów i redukcja zatrudnienia).
Etapy restrukturyzacji firmy krok po kroku
Restrukturyzacja wymaga strategii i konsekwencji. Działania naprawcze można podzielić na pięć głównych etapów. Wszystko zaczyna się od analizy, a kończy na raportowaniu wyników i wprowadzaniu korekt:
- Analiza sytuacji – skrupulatna ocena kondycji finansowej i organizacyjnej firmy. Polega na weryfikacji sprawozdań finansowych, struktury zadłużenia, przepływów pieniężnych i rentowności obszarów działalności.
- Opracowanie planu – dokument wskazujący działania naprawcze (np. propozycje redukcji zadłużenia, prognozy finansowe, harmonogram zmian organizacyjnych, nowe źródła finansowania). W przypadkach restrukturyzacji sądowych plan jest obowiązkowy.
- Negocjacje – rozmowy z wierzycielami.
- Wdrożenie działań naprawczych – realizacja określonych czynności (np. redukcja kosztów, sprzedaż niepotrzebnych aktywów, zamknięcie nierentownych oddziałów).
- Monitorowanie efektów – bieżące raportowanie wyników, co pozwala wprowadzać korekty, żeby proces restrukturyzacji przebiegał jeszcze sprawniej.
Przeczytaj też: „Giganci zarabiają dużo i płacą mało? Ten podatek może to zmienić„
Dlaczego warto zdecydować się na restrukturyzację?
Profesjonalnie przeprowadzona restrukturyzacja jest procesem korzystnym dla firmy. Działania naprawcze mogą uratować przedsiębiorstwo przed likwidacją oraz zwiększyć jego konkurencyjność:
- Ochrona przed likwidacją – firma, wobec której wszczęto postępowanie restrukturyzacyjne, jest chroniona przed egzekucją komorniczą. Należności nie muszą być spłacane natychmiast.
- Redukcja zadłużenia – w drodze kompromisu wierzyciele często umarzają firmie część długów, ewentualnie rozkładają zadłużenie na raty.
- Odbudowa konkurencyjności – jeżeli przedsiębiorstwo wyjdzie na prostą, w zdrowych warunkach ponownie może być bardziej konkurencyjne.
Ryzyka restrukturyzacji przedsiębiorstwa
Jak każde rozwiązanie, również restrukturyzacja spółki z o.o., kapitałowej czy JDG wiąże się z kilkoma zagrożeniami. Poznaj wyzwania procesu restrukturyzacji, a podejmiesz bardziej świadomą decyzję:
- Koszty – w działania naprawcze są zaangażowani doradcy czy prawnicy. Do tego dochodzą koszty sądowe. Zwiększa to obciążenie finansowe firmy, która znalazła się w trudnej sytuacji.
- Reputacja – partnerzy mogą być zaniepokojeni i w konsekwencji ograniczą współpracę. Dlatego duże znaczenie ma odpowiednia komunikacja, która zbuduje zaufanie do firmy pomimo wdrożenia planu restrukturyzacji.
- Ryzyko – istnieje ryzyko niepowodzenia, na przykład w związku z niechęcią wierzycieli do pójścia na kompromis.
Różnice pomiędzy restrukturyzacją a upadłością firmy
| Restrukturyzacja | Upadłość | |
| Cel | Poprawa sytuacji w celu dalszego prowadzenia działalności | Likwidacja majątku w celu zaspokojenia roszczeń wierzycieli |
| Co dzieje się z firmą? | Kontynuowanie działalności | Koniec działalności i wykreślenie z rejestrów |
| Wierzyciele | Negocjowanie warunków spłaty długów, dzięki czemu można odzyskać większą część środków | Zwrot części należności w ramach podziału masy upadłościowej |
| Zarząd | Zwykle pozostaje przy władzy, ale często pod nadzorem doradcy restrukturyzacyjnego lub sądu | Traci kontrolę nad firmą, a jego miejsce zajmuje syndyk |
| Efekt końcowy | Uporządkowanie sytuacji finansowej, redukcja długu i szansa rozwoju | Likwidacja firmy |
Przeczytaj też: „Typowe i nietypowe koszty firmowe w działalności. Sprawdź, jak możesz obniżyć podatek dochodowy„
Zanim sięgniesz po restrukturyzację – sprawdź faktoring
Zanim rozpoczniesz skomplikowany i kosztowny proces restrukturyzacji, sprawdź, czy nie wystarczy prostsze rozwiązanie: przyspieszenie wpływów z faktur. Zobacz, jak działa mikrofaktoring w Finea i spraw, by Twój biznes znów złapał oddech.
Restrukturyzacja to nie porażka
Jak widzisz, restrukturyzacja przedsiębiorstwa wcale nie jest oznaką porażki. Jest wręcz przeciwnie – to dowód odpowiedzialności. Możesz w ten sposób zmniejszyć zadłużenie, odzyskać płynność oraz zwiększyć konkurencyjność. Mimo że generuje to dodatkowe koszty, może to być jedyna szansa uratowania przedsiębiorstwa przed upadłością.
