Czy podwyżki dla służb mundurowych to dobry pomysł?

Decyzje podejmowane przez kolejne rządy w kwestii podwyżek pensji dla funkcjonariuszy, czy to policji, straży pożarnej czy wojska, wywołują różne reakcje w społeczeństwie i są aktywnie omawiane w mediach. Czy zwiększenie płac dla osób pełniących służbę mundurową jest korzystne dla państwa? Czy wyższe zarobki rzeczywiście przekładają się na lepszą jakość wykonywanej pracy? I jak wyglądają zarobki mundurowych w Polsce?

Jakie podwyżki dla służb mundurowych szykują się w 2024 roku?

Przed wyborami politycy wszystkich partii przerzucali się ofertami podwyżek dla budżetówki. W sierpniu 2023 roku przedstawiciele PiS zapowiedzieli, że po wygranych przez nich wyborach pensje mundurowych wzrosną o 12,3%. Jak mówił ówczesny premier Mateusz Morawiecki:

Chcemy, aby nasze służby mundurowe, strażacy, żołnierze, policjanci, straż graniczna oraz wszelkie inne służby, ale także cała budżetówka, były docenione za swoją ciężką pracę, łącznie ze wszystkimi nauczycielami – szeroko rozumiana budżetówka. (…) Jesteśmy przygotowani praktycznie od I kwartału któregokolwiek z miesiąca.

Po wyborach stawkę podbił rząd koalicyjny. Dziś wiadomo, że mimo sprzeciwu ze strony prezydenta Andrzeja Dudy, nasi policjanci, żołnierze, strażnicy marszałkowscy oraz agenci CBŚ już niebawem będą zarabiać o 20% więcej.  Podwyżka obejmuje podniesienie kwoty bazowej dla żołnierzy i funkcjonariuszy z 1740,64 zł brutto do 2088,77 zł brutto, pomijając rozporządzenie prezydenta, które obowiązywało od 1 marca poprzedniego roku i  ma na celu zatrzymanie specjalistów, którzy masowo odchodzą ze służby.

Od 1 stycznia 2024 r. przeciętne uposażenie żołnierzy zawodowych (wliczając w to nagrodę roczną) miało wzrosnąć z 7711,03 zł do 9253,25 zł brutto. Na początku roku podwyżki otrzymali także żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej, jednak kwoty te zostały ustalone przez poprzedni rząd. W nowym projekcie, w porównaniu do ustawy okołobudżetowej uchwalonej przez Sejm w grudniu i zawetowanej przez prezydenta, nie ma artykułu dotyczącego terminu wypłat podwyżek dla żołnierzy i funkcjonariuszy. Zgodnie z poprzednim przedłożeniem, miały one zacząć obowiązywać od 1 marca.

Wiceminister finansów Hanna Majszczyk komentuje tę sprawę w następujący sposób:

Podwyżki dla żołnierzy i funkcjonariuszy są zapisane w budżecie, zawsze były. Zapisy poprzedniej ustawy okołobudżetowej miały na celu jedynie inne rozłożenie w czasie tych podwyżek. Teraz otrzymają oni podwyżki na takich samych zasadach, jak cała sfera budżetowa.

Ustalona  kwota bazowa dla funkcjonariuszy wynosi 2 088,77 zł, co sprawia, że przeciętne miesięczne uposażenie funkcjonariuszy (bez nagrody rocznej) wzrośnie o:

• Policja i Straż Graniczna + 1 359 zł,
• Państwowa Straż Pożarna + 1 340 zł,
• Służba Ochrony Państwa + 1 575 zł.

Ile pieniędzy otrzymają poszczególne służby?

Na przełomie 2022 i 2023 roku w mediach głośno było o zaburzeniach w płynności opłacania zobowiązań przez Policję. Dlatego mimo zapowiedzianych podwyżek i większego budżetu poszczególnych organizacji, obawy dotyczące kondycji finansowej tej instytucji pozostają aktualne. Czy w tym roku służby również będą miały finansowe problemy? Cyklicznie mówi się, że budżety służb od kilku lat są niedoszacowane.

Budżet poszczególnych jednostek w 2024 roku:

• Policja – 18,7 mld złotych,
• Straż Graniczna – 3,15 mld złotych,
• Służba Ochrony Państwa – 557 mln złotych,
• Państwowa Straż Pożarna – 5,08 mld złotych,
• Więziennictwo – 5,5 mld złotych,
• Centralne Biuro Antykorupcyjne – 312,185 mln złotych,
• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego – 844,288 mln złotych,
• Agencja Wywiadu – 329,864 mln złotych.

Mimo że dane kwoty są wysokie, to eksperci wspominają także o sporych wydatkach na odprawy funkcjonariuszy, którzy masowo odchodzą ze służby, rosnące koszty paliwa i energii, oraz inflację i sugerują, że szefowie poszczególnych jednostek służb mundurowych i tak będą musieli zacisnąć pasa.

Którzy mundurowi zarabiali mundurowi ponad 400 tys. zł rocznie?

Dysproporcja, między zarobkami czynnych funkcjonariuszy i żołnierzy a ich szefostwem, jest ogromna. A przynajmniej tak było w 2022 roku. Wówczas największy roczny przychód z tytułu zajmowanego stanowiska w służbach mundurowych wykazał komendant główny Straży Granicznej, Tomasz Praga. Jako rekordzista w tym roku zarobił 425 tys. zł, czyli ponad 35 tys. zł na miesiąc. Co więcej, w porównaniu do 2021 roku jego wynagrodzenie wzrosło aż o 58 tys. zł, czyli o ok. 4,8 tys. zł miesięcznie.

Nieco mniej, bo  408 tys. zł, zarobił komendant główny Państwowej Straży Pożarnej Andrzej Bartkowiak, co oznacza 46 tys. zł wzrostu w skali roku w porównaniu z 2021 r. i miesięczną pensję wyższą o 3,8 tys. zł. W najgorszej sytuacji był natomiast szef policji, którego pensja w 2022 rok zmalała o 5 tys. w porównaniu z poprzednim rokiem rozliczeniowym. Nie oznacza to jednak, że przymierał głodem. Wręcz przeciwnie. Roczny przychód Jarosława Szymczyka w 2022 roku wyniósł prawie 400 tys. zł, czyli ok. 33 tys. zł w przeliczeniu na miesiąc

Ile zarabiają policjanci?

Młodzi policjanci mogą liczyć na dość skromny start w służbie. Ci, którzy nie przekroczyli 26. roku życia podczas 6,5-miesięcznego szkolenia podstawowego, otrzymują wynagrodzenie w wysokości około 3790 zł netto, a po jego zakończeniu ich pensja wzrośnie do około 4855 zł netto. Natomiast ci, którzy osiągnęli 26. rok życia w trakcie szkolenia, muszą liczyć się z mniejszymi zarobkami – po szkoleniu otrzymają około 4544 zł netto. Jednak to jeszcze nie wszystko! Korzyści z pracy policji nie ograniczają się tylko pensji podstawowej. Policjanci mogą liczyć także na szereg dodatkowych benefitów, takich jak „trzynastka”, zasiłek na zagospodarowanie, zwrot za umundurowanie, płatne nadgodziny, a także liczne udogodnienia związane z urlopem i dofinansowaniem wypoczynku.

Praca w służbach policyjnych zapewnia szeroki zakres korzyści zarówno finansowych, jak i pozapłacowych dla funkcjonariuszy na każdym etapie ich kariery. Policjanci mogą otrzymać premię uznaniową oraz dodatek funkcyjny. Premia uznaniowa, wynosząca od 300 do 600 złotych miesięcznie, przyznawana jest za szczególnie wymagającą i odpowiedzialną pracę. Z kolei dodatek funkcyjny, także w przedziale od 300 do 600 złotych, przysługuje za pracę w trudnych warunkach lub na stanowiskach kierowniczych. Ponadto funkcjonariusze mogą korzystać z dodatkowych benefitów, takich jak bezpłatne ubezpieczenie zdrowotne, leki, dodatki na dzieci, dodatek wypoczynkowy i edukacyjny, a także liczyć na dostęp do specjalnych sklepów, aptek oraz parkingu strzeżonego.

Ile zarabiają agenci specjalni?

Jak przedstawiają się zarobki w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym? Zgodnie z danymi na wrzesień 2023 roku, stawki funkcjonariuszy także nie są wyjątkowo wysokie, biorąc pod uwagę możliwe fizyczne i psychiczne reperkusje pracy tego typu.

Lp.	Stanowisko	Stawka uposażenia zasadniczego w złotych
1	Szef CBA	13 500-14 500
2	zastępca Szefa CBA	10 500-13 000
3	dyrektor departamentu, dyrektor biura, dyrektor delegatury	8500-9900
5	doradca Szefa CBA	7500-9900
7	naczelnik wydziału	7500-8800
8	agent specjalny	7000-7800
9	starszy agent	6400-6950
10	Agent	5800-6350
11	młodszy agent	5400-5750
12	specjalista	5100-5350
13	młodszy specjalista	4800-5050
14	inspektor	4500-4750
15	młodszy inspektor	4200-4450

Źródło: Infor

Ile zarabiają żołnierze?

Wysokość podstawowej pensji zawodowych żołnierzy jest określona w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 marca 2022 roku. Zmieniono w nim współczynnik bazowy, służący do obliczania pensji dla żołnierzy z 3,81 na 4,23. W rezultacie wynagrodzenia w Polskich Siłach Zbrojnych zwiększyły się średnio o 676 zł brutto. Zgodnie z projektem tegorocznego budżetu, kwoty bazowe wyniosą: dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy 2 088,77 złotych, a dla pracowników Służby Celno-Skarbowej 2 332,57 złotych.

Po podwyżce z 2022 roku wynagrodzenia wojskowych prezentują się następująco:

• Szeregowi – od 4560 do 4630 zł,
• Podoficerowie – od 5160 do 6250 zł,
• Oficerowie – od 6300 do 9240 zł,
• Generałowie – od 11 400 do 17 750 zł.

Ponadto żołnierze mogą liczyć na:

1. Wynagrodzenie za czasowe pełnienie obowiązków (obecnie przysługuje już po miesiącu pełnienia obowiązków);
2. Wynagrodzenie za służbę poza granicami państwa;
3. Zwrot należności za podróże służbowe;
4. Zwrot należności za przeniesienie służbowe:
5. Ryczałt za przeniesienie w wysokości 2280 zł,
6. Zasiłek osiedleniowy – od 2280 zł w przypadku żołnierza, który osiedlił się bez rodziny, do 11 400 zł w przypadku żołnierza, który przesiedlił się z rodziną,
7. Ryczałt na pokrycie kosztów przejazdu,
8. Zwrot kosztów przewozu urządzeń domowych;
9. Świadczenie motywacyjne: 1500 zł dla żołnierzy ze stażem od 25 do 28 lat i 6 miesięcy oraz 2500 zł dla żołnierzy ze stażem powyżej 28 lat i 6 miesięcy;
10. Dodatek za rozłąkę: w 2023 roku wynosi 45 złotych za każdy dzień pracy, czyli zgodnie z przepisami 95% obowiązującej diety – oraz zwrot kosztów przejazdu do rodziny, jeśli żołnierz służy poza miejscem zamieszkania;
11. Nagrody uznaniowe;
12. Prawo do zapomogi w sytuacjach losowych;
13. Zasiłek na zagospodarowanie w wysokości miesięcznego wynagrodzenia wraz ze stałymi dodatkami (zasiłek na zagospodarowanie przysługuje żołnierzowi po powołaniu do zawodowej służby wojskowej i można go dostać tylko raz);
14. Nagrody jubileuszowe przyznawane po 20 i więcej latach służby (w wysokości od 75% do 300% miesięcznego wynagrodzenia wraz ze stałymi dodatkami).

Co więcej, żołnierz zawodowy posiada następujące dodatkowe uprawnienia w zakresie zakwaterowania:

• gwarancja zakwaterowania – mieszkanie służbowe, miejsce w internacie lub comiesięczne świadczenie mieszkaniowe w wysokości od 360 do 900 zł na wynajem lokalu na własną rękę do wyboru;
• korzystne zasady obliczania wysokości odprawy mieszkaniowej – sam wskazuje dzień, według którego zostanie naliczona jej wysokość, a maksymalna wartość odprawy wzrosła z 80% do 100% wartości przysługującego żołnierzowi lokalu mieszkalnego.
• Jeśli żołnierz był funkcjonariuszem innych służb mundurowych, ma prawo do odprawy mieszkaniowej (wymagane jest minimum 10 lat służby w wojsku).

Czy wyższe zarobki przekładają się na wyższą jakość pracy w służbach mundurowych?

Badania sugerują, że istnieje istotna zależność między poziomem wynagrodzenia a zaangażowaniem pracowników. Według raportu opublikowanego przez Gazetę Prawną, podwyżki płac mogą stanowić skuteczny środek motywacyjny dla funkcjonariuszy, zwiększając ich zaangażowanie w wykonywane obowiązki oraz przyczyniając się do poprawy profesjonalizmu w służbach mundurowych.

Dane informacje potwierdzają, że pracownicy, których wynagrodzenie jest adekwatne do wykonywanej pracy, częściej wykazują większe zaangażowanie oraz motywację do działania. Ankieta przeprowadzona w grudniu 2023 r. na grupie 724 osób z całej Polski potwierdziła, że do pracy najbardziej motywuje nas wysokość wynagrodzenia, dobra atmosfera w zespole oraz zakres zadań, natomiast na kolejnych miejscach plasują się sukcesy czy perspektywa awansu.

Zalety i wady podwyżek dla służb mundurowych

Podwyżki dla służb mundurowych mają zarówno swoje pozytywne, jak i negatywne strony. Zalety obejmują większą motywację pracowników do lepszej pracy, poprawę ich warunków życia, zatrzymanie fali odejść ze służby, oraz zwiększenie atrakcyjności zawodowej, co szczególnie ważne w obliczu widma wojny i niestabilnej sytuacji geopolitycznej. Jednakże istnieją również obawy co do wpływu wzrostu płac na budżet państwa oraz ewentualnych nierówności społecznych, które mogą wynikać z różnicowania wynagrodzeń w poszczególnych sektorach zawodowych. W ujęciu długofalowym podwyżki mogą przyczynić się do polepszenia jakości pracy służb mundurowych, ale konieczne jest zachowanie równowagi między potrzebami pracowników a możliwościami finansowymi państwa.

---

---