Przeciętny Polak wytwarza rocznie ok. 350-360 kg odpadów. O kilku lat liczba ta utrzymuje się na podobnym poziomie. W przeliczeniu na całe społeczeństwo, Polacy wytwarzają niecałe 14 mln ton śmieci w ciągu roku. Czy to dużo? Mogłoby się wydawać, że tak, jednak w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej w 2022 roku, Polacy zajęli chlubne przedostatnie miejsce, jeśli chodzi o ilość produkowanych odpadów (wg danych Eurostatu). Mniej wytworzyła ich wówczas tylko Rumunia. Do grona śmieciowych rekordzistów wpisały się natomiast: Austria, Dania i Luksemburg. Przeciętny Austriak wytworzył dwa lata temu ponad 800 kg śmieci, o 300 kg więcej niż wyniosła średnia dla całej Wspólnoty.
Stosunkowo mała ilość produkowanych odpadów może w wielu przypadkach wynikać ze zmniejszonej zasobności portfeli mieszkańców danego regionu. Choć wysoki poziom świadomości ekologicznej i dążenie do gospodarki o obiegu zamkniętym, charakterystyczne dla krajów o najwyższym PKB, wpływa na zmniejszenie ilości wytwarzanych śmieci, to symptomatycznym jest, że ich największymi producentami wciąż są najbogatsze kraje UE.
Podobne artykuły
Samo ograniczenie ilości nowych śmieci to jedno. Bardzo ważną kwestią jest to, co zrobić z już powstałym odpadem. Współczesna gospodarka doszła do momentu, w którym przetwarzanie odpadów staje się co raz bardziej istotnym jej filarem, a same śmieci już dziś zaczynają stanowić nową walutę.
Gospodarka o obiegu zamkniętym – co to takiego?
Celem gospodarki o obiegu zamkniętym jest stworzenie sytuacji, w której odpady jako takie w ogóle nie występują. Wyeliminowanie produkowania śmieci nie jest niestety możliwe, dlatego potrzebne są działania, które pozwolą na ich zneutralizowanie, innymi słowy wyjście na wyjście na „odpadowe” zero. Wg Ustawy z 28 października 2023 roku o gospodarce odpadami, hierarchia postępowania jest następująca:
Po pierwsze: Zapobieganie powstawaniu odpadów. Piękna, ale nierealna idea. Należy zatem dążyć do maksymalnego ograniczenia tworzenia nowych śmieci.
Po drugie: Przygotowanie odpadów do ponownego użycia. Przykładem takiego działania na poziomie gospodarstwa domowego jest np. niewyrzucenie plastikowego opakowania po produkcie z marketu, tylko wykorzystanie go w przyszłości.
Po trzecie: Recykling. To nic innego jak przetwarzanie odpadów na nowe produkty.
Po czwarte: Inne procesy odzysku. To również forma recyklingu, jednak często bardziej zaawansowana, dotycząca odpadów trudniejszych do przetworzenia. Przykładem takiego procesu jest przetwarzanie odpadów na energię.
Po piąte. Unieszkodliwianie. Istnieje grupa odpadów, których poddanie procesowi przetworzenia nie jest możliwe. Należą do niej np. substancje toksyczne. Tego typu śmieci należy składować w odpowiedni, niezagrażający środowisku sposób. Ich niszczenie z obiektywnych przyczyn może odbywać się bez skutków dodatnich w postaci odzyskania energii.
Trudny rynek
Ustawa oczekuje od przedsiębiorców podejmowania działań, mających na celu przetworzenie wszystkich odpadów produkcyjnych, w przypadku których jest to możliwe. Tylko nieliczni właściciele firm w Polsce są jednak w stanie samodzielnie przeprowadzić proces odzysku z uwagi na to, że jest to kosztowny proces, wymagający często specjalistycznego sprzętu i zaplecza logistycznego. Dlatego też w ostatnich latach na rynku powstała gigantyczna przestrzeń dla firm, zajmujących się przetwórstwem śmieci. Co ważne, recyklingiem odpadów w Polsce zajmują się przede wszystkim jednostki komercyjne. Wg danych GUS, w 2021 roku spółki prywatne odebrały od Polaków ponad 61% wszystkich wytworzonych odpadów, natomiast jednostki państwowe – niecałe 39%.
W sektorze gospodarowania odpadami w Polsce wciąż występuje znacząca luka inwestycyjna. Dotyczy ona przede wszystkim firm, które mogłyby zająć się przetwarzaniem odpadów na finalne produkty. Do momentu odbioru, transportu, składowania i sortowania odpadów liczba zakładów jest wystarczająca. Ostatni element łańcucha wymaga jednak specjalistycznej wiedzy i technologii, z którymi łączą się bardzo wysokie koszty inwestycyjne. Dodatkowo problematyczny jest zbyt powstałych produktów. Katalog materiałów, na które można przetworzyć konkretne odpady jest mocno ograniczony i często losowy. Przedsiębiorca nie ma zatem możliwości długofalowego planowania, bowiem produkt finalny zależy od tego, jaki rodzaj odpadów zostanie dostarczony do przetwórni.
Do obszarów, które wciąż wymagają rozwoju oraz dużych inwestycji w zakresie gospodarowania odpadami należą:
- przetwarzanie odpadów biologicznych,
- zautomatyzowane doczyszczanie odpadów sortowanych,
- przetwarzanie na materiał finalny,
- sektor badawczy.
Istnieją nowe produkty, które w niedalekiej przyszłości staną się odpadami, a na ten moment nie istnieją zaawansowane procedury ich przetworzenia. Przykładami takich materiałów są panele fotowoltaiczne, czy baterie EV, stanowiące część samochodów elektrycznych.
Polscy przedsiębiorcy, którzy postawili na odpady
Liczba firm, które zajmują się szeroko pojętym przetwarzaniem odpadów na rodzimym rynku stale rośnie. Choć rozwój tego obszaru rozpoczął się w Polsce nieco później niż w części krajów europejskich, to należy przyznać, że nie brak mu dynamiki. Poniżej przedstawiam kilka przykładów firm, które oparły swoją działalność na gospodarce odpadami.
- Trashki Upcykling
Działalność Trashki polega na przetwarzaniu odpadów z kampanii outdorowych, jak np. bilboardy, na nowe gadżety reklamowe. Produkty, jakie powstają w ramach upcyklingu to m.in. torby i plecaki. Firma produkuje gadżety, zarówno na zamówienie dla współpracujących z nią korporacji, jak
i sprzedaje je na rynku detalicznym. Marki, które korzystają z usług Trashki, to m.in. Coca Cola, Orange, ING Bank Śląski, czy Ikea.
- W2H2
To startup, którego założyciele skonstruowali metodę skutecznego przetwarzania odpadów węglowodorowych za pomocą jednego, izolowanego zbiornika. Zastosowana technologia pozwala na przetwarzanie 200 kg odpadów na godzinę i uzyskanie z nich wysokoenergetycznego gazu z biomasy, stanowiącego w pełni zielone źródło energii.
- EcoBean
Firma zajmuje się przetwarzaniem fusów po kawie w bioprodukty, m.in.: kubki, sztućce czy słomki (jednorazowego lub wielorazowego użytku), olej kawowy, czy wysokobiałkowe dodatki do pasz dla zwierząt. Startup działa kompleksowo. Po zgłoszeniu chęci przekazania fusów, tzw. SCG, EcoBean zajmuje się odebraniem ich od klienta, a następnie podejmuje wszystkie działanie prowadzące do powstania produktu finalnego.
- Zeme
Zeme zajmuje się nieco inną gałęzią sektora gospodarowania odpadami, ponieważ pełni rolę pośrednika pomiędzy przedsiębiorstwami, produkującymi śmieci, a punktami ich przetwórstwa na terenie całej Europy. Cały proces odbywa się za pomocą panelu online, zbliżonego działaniem do aplikacji, za pomocą których zamawiamy taksówki.
- Handerek Technologies
Założony przez Łukasza Hańderka startup zajmuje się technologią przetwarzania odpadów, pochodzących z tworzyw sztucznych na paliwo i olej napędowy. Firma została wyróżniona w rankingu 30 najlepszych działalności Clean Tech w Europie.
- Plenti
Plenti to natomiast firma, zajmująca się wypożyczaniem sprzętu elektronicznego. Poprzez dedykowaną aplikację użytkownicy mogą wypożyczyć na okres do roku wybrany sprzęt, który następnie wraca do Plenti i jest przygotowywany do ponownego wejścia do obiegu. Dzięki działalności firmy ograniczany jest zbyt nowego sprzętu, a co za tym idzie – produkcja trudnych do składowania elektrośmieci.
- Rebread
Startup został stworzony przez właścicieli jednej z krakowskich piekarni. Jego inicjatorzy postawili na wykorzystywanie czerstwego pieczywa. Stworzona przez nich technologia pozwala na przetworzenie chleba, który nie nadaje się już do spożycia na opakowania.
- MakreGrowLab i Znika
Te dwie inicjatywy, podobnie jak Rebread zajmują się wytwarzaniem w pełni biodegradowalnych opakowań za pomocą nowoczesnych technologii. Pierwszy wykorzystuje do ich produkcji grzyby, a drugi rośliny.
- Idealbin
Firma wytwarza inteligentne kosze na śmieci. Są one wyposażone w czujniki mierzące zapełnienie oraz mechanizm maksymalnie kompresujący odpady. Dzięki systemowi GPS trasa wywozu odpadów jest w pełni kontrolowana. Mechanizm zarządzania odpadami z wykorzystaniem sztucznej inteligencji pozwala na stworzenie idealnego narzędzia do segregacji.
Jakie są korzyści korzystania ze wsparcia eFaktor?
Współpraca z eFaktor pozwala:
✅ Przyspieszyć płatności z faktur terminowych
✅ Uzyskać finansowanie do 15 mln złotych najszybciej na rynku
✅ Uzyskać finansowanie przyszłych faktur kosztowych
Inwestycja w ograniczenie odpadów będzie się opłacać?
Rynek gospodarowania odpadami w Polsce zaczął rozwijać się z opóźnieniem względem zachodnich sąsiadów. Sektor przybiera jednak bardzo prężnie na sile, a polskie startupy są często wyróżniane w licznych europejskich i światowych rankingach eko-przedsiębiorstw. Potencjał na tworzenie innowacyjnych rozwiązań w zakresie zarządzania przetwarzaniem odpadów jest bardzo duży. Na rynku ciągle jest jednak przestrzeń dla nowych przedsiębiorców. Być może jest to nowy kierunek, w którym podążanie to szansa na stworzenie naprawdę dochodowego biznesu.
Zainteresował Cię ten artykuł? Czytaj więcej takich treści w ramach cyklu „Biznes pod lupą”
