Sformułowanie „Zatrudnienie na B2B” na stałe weszło do potocznego słownika. Biorąc pod uwagę aspekty prawne, zatrudnienie pracownicze i prowadzenie działalności gospodarczej to dwie zupełnie różne formy aktywności gospodarczej, uregulowane odrębnymi przepisami. Sprawdź, czym się różnią!
Dla zatrudnionego na B2B
Wahasz się, czy przejść na B2B. Poniżej znajdziesz podpowiedzi, co faktycznie zmieni się w warunkach Twojej umowy i na co warto zwrócić uwagę
Podobne artykuły
Pracownik a przedsiębiorca
Pracownikiem, zgodnie z art. 2 Kodeksu Pracy, jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Stosunek pracy uznaje się za nawiązany, gdy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę za wynagrodzeniem (art. 22 §1 Kodeks pracy).
Przedsiębiorcą jest osoba wykonująca działalność gospodarczą, zdefiniowaną w art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców. Jest nią zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Z ustawowej definicji wynikają 4 przesłanki konstytutywne działalności gospodarczej:
- zorganizowanie – wykorzystywanie konkretnych składników materialnych (np. nieruchomości i ruchomości) i niematerialnych (np. know-how, licencje, prawa autorskie), które pozwalają na uczestniczenie w obrocie gospodarczym i zaspokajanie konkretnych potrzeb osób trzecich tj. świadczenie usług lub dostawa towarów;
- ciągłość – powtarzalność czynności, odróżniająca prowadzenie działalności gospodarczej od jednostkowej umowy o dzieło lub zlecenie oraz stały zamiar jej wykonywania;
- wykonywanie we własnym imieniu – na własną rzecz, ponosząc odpowiedzialność za zaciągnięte w związku z tym zobowiązania. Nie stanowi zatem działalności gospodarczej działalność pracowników, pełnomocników i prokurentów, członków organów osoby prawnej, osób prowadzących administrację masy majątkowej w imieniu jej właściciela;
- zarobkowy charakter – prowadzenie w celu osiągania zysków (w rozumieniu subiektywnym), nawet jeżeli nie zawsze działalność będzie obiektywnie dochodowa.
Przepisy ustawy o PIT definiują również, co nie stanowi działalności gospodarczej :
Art. 5b. [Pozarolnicza działalność gospodarcza]
- Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
- są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
- wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
„Na własny rachunek” a „na rachunek pracodawcy”
Na przedsiębiorcach spoczywa cały szereg obowiązków przewidzianych w przepisach z różnych gałęzi prawa. Nie sposób wymienić wszystkich, bo część z nich zależna jest od specyfiki prowadzonej działalności. Przykładowo, zaczynając od ustaw podatkowych, przedsiębiorca jest zobowiązany do samoobliczenia i wpłaty podatków oraz złożenia deklaracji podatkowych w terminie. Musi także prowadzić stosowne księgi i ewidencje. Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, ma obowiązek rejestracji w ZUS, obliczania i opłacania należnych składek oraz składania deklaracji rozliczeniowych za każdy miesiąc kalendarzowy. Prawo przedsiębiorców natomiast nakłada obowiązek wykonywania działalności gospodarczej zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów, a także poszanowania oraz ochrony praw i wolności człowieka. Ustawa o ochronie środowiska zobowiązuje przedsiębiorców, jako korzystających ze środowiska regulacje w zakresie np. gospodarki odpadami, gospodarki wodnościekowej oraz ochrony powietrza.
Kodeksowa ochrona pracownika
Kodeks pracy zapewnia pracownikom szereg praw, które musi respektować pracodawca. Wśród nich wymienia się m.in. prawo do wypoczynku, w tym prawo do płatnego urlopu, prawo do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, czy obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przez pracodawcę. Przepisów kodeksu pracy nie stosuję się do przedsiębiorców niebędących pracodawcami. Podstawową różnicą między umowami UoP a B2B w kontekście regulacji prawnych jest brak kodeksowej ochrony. Nie oznacza to, że nie mają oni żadnych praw w relacji ze swoimi klientami. W relacjach B2B zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego oraz m.in. przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Odpowiedzialność materialna
Prowadząc działalność gospodarczą, przedsiębiorca odpowiada bez ograniczeń, całym swoim majątkiem za szkody wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania ustaleń umownych (art. 471 Kodeks cywilny). Odpowiedzialność materialna pracownika jest zdecydowanie bardziej ograniczona. Odszkodowanie za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody (art. 119 Kodeksu pracy). Powyższe ograniczenie nie dotyczy odpowiedzialności za mienie pracodawcy powierzone pracownikowi. W takiej sytuacji, pracownik odpowiada w pełnej wysokości za szkody powstałe w tym mieniu, o ile powstały z jego winy (art. 124 Kodeksu pracy).
PORADA
Samozatrudniony może korzystać ze wsparcia narzędzi dostępnych na rynku, takich jak program do faktur i samodzielne księgowanie w faktura.pl – dzięki temu zaoszczędzi czas i pieniądze. Od 1 lipca 2024r. wchodzi Krajowy System e-Faktur co da samozatrudnionym wiele ułatwień. W faktura.pl wszystkie faktury kosztowe będą ściągały się automatycznie z systemu rządowego. Księgowanie będzie możliwe praktycznie jednym kliknięciem.
Dla zatrudniających pracowników na B2B
Przy nawiązywaniu stosunku pracy, większość ustawowych obowiązków spoczywa na pracodawcy. Organizacja pracy, stworzenie warunków pracy zgodnych z zasadami BHP, a także obowiązek rejestracji w ZUS, potrącanie z należnego wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz podatków oraz ich terminowe wpłacanie leży po stronie pracodawcy. Kodeksowo, podstawowym obowiązkiem pracownika jest sumienne i staranne wykonywanie pracy oraz stosowanie się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Poniżej porównanie obowiązków pracownika, pracodawcy oraz przedsiębiorcy
| OBOWIĄZKI PRACOWNIKA UOP | OBOWIĄZKI PRACODAWCY UOP | OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY (ustawa Prawo przedsiębiorców) |
| przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy | informowanie pracowników, którzy rozpoczynają pracę, o zakresie ich obowiązków, sposobie wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz o ich podstawowych uprawnieniach | wykonywanie działalności gospodarczej zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów, a także poszanowania oraz ochrony praw i wolności człowieka (art. 9), |
| przestrzegania regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku | organizowanie pracy tak, by zapewnić pełne wykorzystanie czasu pracy oraz osiąganie przez pracowników (przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji) wydajnej i jakościowej pracy | dokonanie wpisu do odpowiedniego rejestru (art. 17 ust. 1), |
| przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych | organizowanie pracy tak, by zmniejszać jej uciążliwości (zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie) | dokonywanie rozliczeń bezgotówkowych w obrocie profesjonalnym (art. 19), |
| dbanie o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę | przeciwdziałanie dyskryminacji w zatrudnieniu | umożliwienie dokonania płatności w formie bezgotówkowej przy prowadzeniu ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej (art. 19a) |
| przestrzeganie tajemnicy określonej w odrębnych przepisach; | zapewnianie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz systematyczne szkolenie pracowników w tym zakresie | posługiwanie się numerem NIP (art. 20), |
| przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego | terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzeń | umieszczanie pisemnych informacji na towarach, ich opakowaniach, etykietach lub w instrukcjach lub dostarczanie informacji w inny, zwyczajowo przyjęty sposób (art. 21), |
| ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych | uzyskanie wymaganych koncesji, zezwoleń lub wpisu do rejestru działalności regulowanej (art. 37 ust. 1, art. 41 ust. 1 oraz art. 43 ust. 1), | |
| stwarzanie pracownikom, którzy rozpoczynają pracę po ukończeniu szkoły zawodowej lub wyższej, warunki sprzyjające przystosowaniu się do odpowiedniego wykonywania pracy | wskazanie osoby upoważnionej do obecności przy wykonywaniu czynności kontrolnych przez organ kontroli (art. 50 ust. 3), | |
| zaspokajanie w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników | prowadzenie i przechowywanie książki kontroli, upoważnień oraz protokołów kontroli (art. 57). | |
| stosowanie obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy | wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej po otrzymaniu decyzji nakazującej (art.60 ust.4) | |
| prowadzenie i przechowywanie w formie papierowej lub elektronicznej dokumentacji pracowniczej (czyli akta osobowe, płacowe oraz związane z wykonywaniem pracy u ciebie) | ||
| wpływanie na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego | ||
| udostępnianie pracownikom w formie pisemnej treść przepisów dotyczących równego traktowania lub zapewnienie im dostępu do tych przepisów w inny sposób przyjęty w twojej firmie | ||
| przeciwdziałanie mobbingowi | ||
| informowanie pracowników o warunkach zatrudnienia oraz o zmianach w tych informacjach | ||
| informowanie pracowników o możliwości zatrudnienia w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, o możliwości awansu i o wolnych stanowiskach pracy | ||
| udzielanie w formie papierowej lub elektronicznej w terminie miesiąca odpowiedzi na wniosek pracownika o zmianę rodzaju umowy na umowę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy (np. zmianę rodzaju pracy lub zatrudnienie na pełny etat) | ||
| organizacja na swój koszt i w godzinach pracy pracownika szkoleń niezbędnych dla niego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub pracy na danym stanowisku, jeśli obowiązek taki wynika z przepisów prawa lub regulacji wewnętrznych | ||
| respektowanie przerwy w pracy pracownika |
Zakładając działalność gospodarczą, przedsiębiorca zaczyna podlegać pod liczne regulacje przewidziane w różnych przepisach prawa. Stosunek pracy natomiast został, co do zasady, określony poprzez przepisy Kodeksu pracy.
Prawa pracodawcy
Każdy kij ma dwa końce. Kodeks pracy przewiduje również cały szereg praw przysługujących pracodawcom. Są nimi m.in. prawo do:
- kierowania procesem pracy pracownika i rozliczania go z efektów pracy zleconej do wykonania;
- egzekwowania od pracownika realizacji obowiązku sumiennego i starannego wykonywania pracy oraz realizacji poleceń pracodawcy dotyczących pracy jeśli nie są sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę;
- egzekwowania od pracownika obowiązków;
- zobowiązania pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur);
- polecenia pracownikowi wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych w okolicznościach związanych ze względu na m.in. szczególne potrzeby pracodawcy;
- nakładania na pracowników kar porządkowych (przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z przepisów prawa pracy);
- odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego (w określonych okolicznościach, nieprzewidzianych w chwili rozpoczynania urlopu);
- przesunięcia terminu urlopu z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy;
- kontrolowania służbowej poczty elektronicznej pracownika (monitoring poczty elektronicznej) na zasadach określonych przepisach prawa pracy.
We współpracy na umowie B2B obie strony są równe (art.2 ustawy Prawo przedsiębiorców). Przedsiębiorca nie pozostaje pod kierownictwem klienta, a ewentualne spory rozwiązywane są na zasadach określonych m.in. w Kodeksie cywilnym. Ma dużą swobodę (z założenia) w określaniu miejsca, czasu i poziomu zaangażowania w świadczone przez siebie usługi.
Swoboda swobodzie nierówna
Jedną z zasad zawartych w Kodeksie pracy jest swoboda nawiązania stosunku pracy (art. 11).
Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Powyższy przepis wraz z zawartą w Konstytucji RP zasadą wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz miejsca pracy, sprawia, że pracodawca nie może mieć roszczenia względem pracownika o faktyczne wykonanie pracy. Nie istnieje ustawowy przymus pracy. W razie niewykonywania lub nienależytego wykonywania pracy pracodawca może jedynie stosować przewidziane prawem pracy sankcje, w szczególności w postaci rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.), wypowiedzenia umowy, odpowiedzialności porządkowej (art. 108 i n. k.p.) i materialnej (art. 114 i n. k.p.). W razie wadliwego rozwiązania umowy o pracę przez pracownika na podstawie art. 55 k.p. pracodawcy służy jedynie roszczenie o odszkodowanie na warunkach przewidzianych w art. 611 i 612. Nawet w przypadku dobrowolnego zobowiązania się pracownika do zawarcia umowy o pracę (umowa przedwstępna – zob. uw. 15 do art. 29) pracodawca nie może dochodzić jej zawarcia, a jedynie żądać odszkodowania. Swoboda wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika jest nieograniczona.
(Jaśkowski, Maniewska Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany).
Brak przymusu nie oznacza jednak braku obowiązku respektowania praw i obowiązków wynikających z Kodeksu pracy oraz pełnej dowolności przy zawieraniu stosunku pracy.
Przedsiębiorców obowiązuje zasada swobody zawierania umów gospodarczych, zawarta w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą:
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Oznacza to, że ograniczeniem przy zawieraniu umów B2B jest sprzeciwianie się naturze danego stosunku (np. zawarcie umowy odnoszącej się do konkretnego rezultatu – wygrania procesu sądowego, w przypadku umów o świadczenie usług) lub ustawie (np. handel narkotykami) oraz zasadom współżycia społecznego (np. kradzież własności intelektualnej). Przedsiębiorca nie jest jednak bezkarny. Może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za błędy i uchybienia zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Jednakże swoboda kształtowania relacji umownych między przedsiębiorcami jest większa niż w przypadku nawiązywania stosunku pracy.
PORADA
Właściciel firmy zatrudniający pracowników na B2B może skorzystać ze wsparcia narzędzi, które udowodnią jego pracownikom, że są otoczeni opieką. Do takich należy z pewnością program benefitowy faktura.pl, który wspiera działania księgowe w Twojej firmie dla każdego z pracowników zatrudnionego na B2B. Dodatkowo przy zmianie umowy z UoP na B2B program benefitowy zawiera opcję pomocy w założeniu działalności. Dzięki temu rozwiązaniu możesz znacząco ograniczyć rotację pracowników w Twojej firmie oraz otoczyć ich swoją opieką.
Zapoznaj się ze szczegółami programu benefitowego
Podsumowanie
Prowadzenie działalności gospodarczej a pozostawanie w stosunku pracy to aktywności gospodarcze z dwóch przeciwległych biegunów. Zostały uregulowane w odmiennych przepisach, z których wynika różny poziom odpowiedzialności i zupełnie inne obowiązki.
