Handel samochodami w Polsce w obliczu nowych przepisów – czy 2023 rok to początek końca dla handlarzy używanymi samochodami?

Handel samochodami w Polsce stanowi rozwiniętą dziedzinę gospodarki, oferującą zarówno możliwość osiągnięcia znaczących dochodów, jak i wyzwania związane ze zmieniającymi się warunkami rynkowymi, przepisami i nastrojami konsumentów. W niniejszym artykule omówimy kluczowe zagadnienia dotyczące handlu samochodami w Polsce, takie jak prowadzenie działalności gospodarczej, podatek VAT, akcyza oraz perspektywy rynku w nadchodzących latach.

Rynek samochodów używanych w III kwartale 2023 roku

Rynek samochodów używanych ma istotny wpływ na polską gospodarkę. Zgodnie z comiesięcznym raportem Barometr AAA AUTO opartym na analizie danych dotyczących sprzedaży aut używanych w komisach, na stronach internetowych oraz u dealerów samochodów używanych, w maju 2023 roku ceny samochodów na rynku wtórnym były wciąż niższe niż na początku roku. Mediana ceny używanych pojazdów osobowych wyniosła 29 900 zł, co mimo wzrostu o tysiąc złotych względem kwietnia 2023 roku, wciąż była o 2 400 zł niższa niż w lutym 2023 roku –  wówczas mediana ceny wynosiła 31 500 zł.

Jak czytamy w Raporcie, w maju w Polsce na wtórnym rynku sprzedano 207 348 aut z drugiej ręki, czyli o 8 498 samochodów mniej niż w kwietniu roku bieżącego. Co ciekawe, sprzedawane pojazdy były jednak młodsze i miały mniejszy przebieg.

Karolina Topolova, dyrektor generalna i prezes zarządu AURES Holdings, operatora międzynarodowej sieci autocentrów AAA AUTO uważa, że:

Ceny gazu, prądu, paliw czy podstawowych artykułów spożywczych z miesiąca na miesiąc rosną. Tymczasem wśród samochodów używanych coraz częściej można znaleźć takie auta, które nie poddają się temu trendowi lub nawet potaniały. Jako największy dealer w regionie tendencję tę widzimy na wszystkich rynkach, na których działamy. Kolejna dobra wiadomość to napływ młodych samochodów do obrotu, co daje nadzieję na dalsze pozytywne zmiany na rynku. Już teraz mediana wieku używanych aut na rynku spadła do 12 lat oraz zmniejszył się ich przebieg

Najpopularniejszym modelem na rynku wtórnym w maju 2023 roku był Opel Astra (5 831 ofert), na drugim miejscu plasowało się Audi A4 (4 641 ofert), a na trzecim Volkswagen Golf (4 510 ofert). W maju 2023 najczęściej wystawiano do sprzedaży następujące modele aut używanych:

1.     Opel Astra

2.     Audi A4

3.     Volkswagen Golf

4.     Volkswagen Passat

5.     BMW 3

6.     Ford Focus

7.     Skoda Octavia

8.     BMW 5

9.     Ford Mondeo

10.  Audi A6

Jeśli natomiast chodzi o rodzaje silników, to największa liczba ofert dotyczyła pojazdów z silnikami diesla (99 989 samochodów), oraz z silnikami benzynowymi (89 122 samochodów), na kolejnych pozycjach znalazły się pojazdy na gaz LPG (13 175), hybrydowe (3 754), elektryczne (1 236) oraz CNG (30 450).

Najwięcej aut używanych w maju 2023 roku sprzedawano w województwie mazowieckim (39 146 ofert), a najmniej w województwie opolskim (3 287 ofert). Województwo mazowieckie uplasowało się także na pierwszym miejscu pod względem ceny – tam mediana ceny wyniosła 37 578 zł. Najtaniej auta można było natomiast kupić w województwie warmińsko-mazurskim (mediana równa 23 900 zł).

Handel samochodami a aktywność gospodarcza

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U Dz.U.2007.251.1885), zakup i odsprzedaż używanych samochodów osobowych powinna być prowadzona w ramach działalności gospodarczej, której przedmiotem jeden lub oba numery:

• PKD 45.11.Z – Sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek,
• PKD 19.Z  – Sprzedaż hurtowa i detaliczna pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli.

Handel samochodami a podatek VAT

Sprzedaż samochodów używanych w Polsce podlega opodatkowaniu VAT. W myśl ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U 2020.106) handlarze samochodami mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ust. 1 i ust. 9, wedle którego:

Jeżeli wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł (w przypadku, gdy podatnik rozpoczyna prowadzenie działalności, to kwota ta jest obliczana proporcjonalnie do końca roku), to dokonana sprzedaż jest zwolniona od podatku. To natomiast oznacza, że do wartości sprzedanych towarów podatnik nie musi doliczać podatku należnego.

Warto jednak zaznaczyć, że nie wszyscy przedsiębiorcy prowadzący działalność handlową związaną z handlem samochodami mogą skorzystać ze wspomnianej ulgi. Zgodnie z art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b) ustawy VAT zwolnienia podmiotowego nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

• energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0);
• wyrobów tytoniowych;
• samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika na podstawie przepisów o podatku dochodowym do środków trwałych podlegających amortyzacji.

WYJĄTEK:

Przypadek, gdy dochodzi do sprzedaży pojazdów innych niż nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika na podstawie przepisów o podatku dochodowym do środków trwałych podlegających amortyzacji, stanowi wyjątek odnoszący się do samochodów osobowych, które są dostawiane odpłatnie – handel takimi samochodami osobowymi nie powoduje utraty zwolnienia podmiotowego.

Handel samochodami a podatek akcyzowy

Wysokość i charakterystykę podatku akcyzowego reguluje Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym. W myśl w art. 100 ustawy o podatku akcyzowym czytamy, że przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

• import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju;
• nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;
• pierwsza sprzedaż na terytorium kraju niezarejestrowanego samochodu osobowego, który został wyprodukowany na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym[2].

Wysokość podatku akcyzowego uzależniona jest od dwóch czynników:

1. wartości samochodu,
2. pojemności silnika.

W 2023 roku stawka podatku akcyzowego na samochody spalinowe przedstawia się następująco:

• 3,1% wartości samochodu– w przypadku samochodów osobowych o pojemności silnika do 2000 cm³.
• 18,6% wartości samochodu– w przypadku samochodów osobowych o pojemności silnika przekraczającej 2000 cm³.

Od 2020 roku wprowadzono także obniżoną stawkę na samochody hybrydowe. W 2023 roku stawka podatku akcyzowego na samochody hybrydowe przedstawia się następująco:

• 1,55% wartości samochodu– wysokość akcyzy dla tzw. pełnych hybryd (HEV) i miękkich hybryd (MHEV), w których pojemność silnika nie przekracza 2000 cm³.
• 9,3% wartości samochodu– wartość akcyzy dla pełnych i miękkich hybryd, których pojemność silnika przekracza 2000 cm³.

Sprzedaż i rejestracja samochodów w Polsce na przestrzeni ostatnich lat

Zanim przejdziemy do omówienia perspektyw, pochylmy się na moment nad danymi z przeszłości. Okazuje się, że 2019 rok był rekordowym pod względem zarejestrowanych pojazdów. W tym roku sprzedano aż 625 tys. samochodów osobowych i dostawczych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 ton, czyli o 4,4% więcej niż w roku poprzednim. Ten stały wzrost zatrzymała pandemia COVID-19 i związane z nią ograniczenia. W związku z tym w 2020 i 2021 odnotowano znaczny spadek pod tym względem. Jednak jak widać, w 2022 roku, mimo rekordowej inflacji, sektor zaczął wstawać z kolan, co można wziąć za dobry omen na przyszłość.

Dynamika sprzedaży detalicznej samochodów osobowych i ciężarowych w latach 2018-2023

 

Handel samochodami importowanymi w 2023

Import samochodów to niezaprzeczalny rdzeń  polskiego rynku wtórnego. Zgodnie z najnowszymi statystykami opracowanymi przez Centralną Ewidencję Pojazdów i Kierowców (CEPiK) oraz Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar na początku 2023 roku doszło do spadku ilości samochodów sprowadzanych zza granicy.

W kwietniu 2023 roku do Polski sprowadzono łącznie 56 990 używanych samochodów osobowych, co oznacza spadek o 7,3% względem kwietnia zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach 2023 liczba sprowadzonych osobówek wyniosła dokładnie 229 856 sztuk, co stanowi o 4,7% gorszy rezultat w porównaniu z analogicznym okresem w zeszłym roku i najniższy wynik od 2020 roku.

Średni wiek samochodów używanych importowanych wynosi obecnie 13,05 roku, z czego średnia jest zawyżana przez auta benzynowe (13,91 roku),  stanowiące 56,6% wszystkich sprowadzonych pojazdów. Średni wiek sprowadzonego pojazdu z silnikiem diesla wynosi 12 lat, a statystyczny samochód elektryczny z importu ma zaś 5,38 roku.

Z jakich krajów najczęściej sprowadzamy? Dominują Niemcy, które posiadają 52,7% udziału w polskim rynku. W pierwszym kwartale 2023 roku od naszych zachodnich sąsiadów przywieźliśmy 132 676 egzemplarzy. Na kolejnych pozycjach znalazła się Francja (31 420 sztuk), Belgia (17 043 sztuki), Holandia (14 178 sztuk) oraz Stany Zjednoczone (11 863 sztuki).

Perspektywy rynku samochodów używanych w Polsce w 2023 roku

Jakiś czas temu Rada Unii Europejskiej przegłosowała przepisy, które oznaczają zakaz sprzedaży nowych pojazdów z silnikami spalinowymi i ustalają wymóg zeroemisyjności od 2035 roku, który są w stanie spełnić jedynie samochody na prąd i wodór. Nie oznacza to jednak, że auta z silnikami benzynowymi i Diesla znikną z rynku. Wręcz przeciwnie. Eksperci Money.pl spodziewają się ogromnego zalewu używanych samochodów z Niemiec i innych bardziej rozwiniętych gospodarek europejskich, co w konsekwencji sprawi obniżenie cen rynkowych.

Niestety oznacza to także wyższe stężenie zanieczyszczenia powietrza w Polsce. W odpowiedzi na to, w niektórych z polskich miast, takich jak Kraków i Warszawa (w przyszłości także Gliwice, Wrocław, Toruń i Trójmiasto) planowane jest wprowadzenie, tzw. Stref czystego transportu. Zgodnie z uchwałą miasta Kraków  od 1 lipca 2024 r. strefa czystego transportu ma obowiązywać na terenie całego miasta.

To oznacza, że pojazdy spalinowe, które nie spełniają normy Euro 1 lub zostały wyprodukowane przed 1992 rokiem, a także diesle niespełniające normy Euro 2 lub te, które wyszły spod taśmy przed 1996 rokiem, nie będą mogły wjechać do miasta. Natomiast  od 1 lipca 2026 roku ich los podzielą auta benzynowe z normą Euro 3 i diesle z normą Euro 5.

Jakie perspektywy czekają na ten rynek w przyszłości?

Przyjrzyjmy się przewidywaniom, jakie perspektywy czekają na rynek handlu samochodami w przyszłości.

Wzrost popytu i spadek cen

Eksperci spodziewają się wzrostu popytu na samochody używane, który można przewidzieć na podstawie kilku czynników. Do najważniejszych możemy zaliczyć rosnącą świadomość konsumentów na temat korzyści finansowych z zakupu samochodów używanych, takich jak niższa cena w porównaniu do nowych pojazdów, wysoki współczynnik inflacji, oraz  wzrost bezrobocia. W wyniku tego wiele osób może wybrać zakup samochodu używanego jako atrakcyjną alternatywę, tym bardziej że specjaliści spodziewają się zalewu używanych niemieckich samochodów, które będą stały za drastycznymi obniżkami cen.

Zmiany preferencji klientów

Kolejnym czynnikiem wpływającym na perspektywy rynku samochodów używanych jest zmiana preferencji klientów. W 2023 roku możemy spodziewać się, że konsumenci będą bardziej zainteresowani samochodami ekologicznymi, hybrydowymi lub elektrycznymi. To oznacza, że samochody używane o takich napędach będą cieszyły się większą popularnością.

Cyfryzacja handlu

Wraz z postępem technologicznym oczekuje się większej cyfryzacji procesu handlu samochodami używanymi. W 2023 roku można spodziewać się większej liczby platform internetowych i aplikacji mobilnych, które ułatwią wyszukiwanie, porównywanie i zakup samochodów używanych także zza granicy.

Konkurencja na rynku

Rynek samochodów używanych w Polsce jest konkurencyjny, co oznacza, że handlarze będą musieli konkurować o klientów poprzez oferowanie atrakcyjnych cen, dobrego stanu technicznego pojazdów oraz dodatkowych usług, takich jak gwarancje czy programy serwisowe. W 2023 roku konkurencja może się jeszcze bardziej zaostrzyć, dlatego przedsiębiorcy muszą być przygotowani na tę sytuację i dostosować swoje strategie.

Podsumowanie

Handel samochodami używanymi w Polsce wymaga odpowiedniego zrozumienia przepisów prawnych i podatkowych oraz prowadzenia uczciwej działalności. Handel samochodami może być opłacalny, ale tylko dla osób, które mają odpowiednie podejście i potrafią dostosowywać się do zmieniających się warunków rynkowych i preferencji konsumentów.

Chcesz nauczyć się tajników handlu samochodami od najlepszych? Zapraszamy do seansu programu „Zawodowi handlarze”, dostępnego na platformie Player.pl.