Podatek VAT jest nieodzownym elementem większej części transakcji kupna-sprzedaży. Zasady jego naliczania powinien znać każdy przedsiębiorca. Objęte są nim również usługi z branży budowlanej. Podstawowa stawka wynosi 23%, jednak w przypadku usług z zakresu budownictwa obowiązuje stawka preferencyjna, tj. 8%. Na jakich zasadach można ją zastosować? Zapraszamy do lektury!
Czym jest podatek VAT?
Nim przejdziemy do omówienia kwestii preferencyjnej składki VAT dla usług budowlanych, objaśnimy, czym właściwie jest podatek VAT. Termin ten znany jest dobrze każdemu konsumentowi, jednak wiele osób zapewne miałoby problem z jego jednoznacznym zdefiniowaniem. Wielu przedsiębiorców ma też problem z jego poprawnym naliczaniem.
Zwrot „podatek VAT” jest powszechnym określeniem stosowanym w odniesieniu do towarów i usług. Jego wartość dolicza się wartości netto transakcji sprzedażowej, a w praktyce zostaje ona przerzucona na konsumenta. Dla przedsiębiorcy, zgodnie z założeniem, podatek VAT ma pozostawać niezauważalny pod względem ekonomicznym.
Istnieją dwa typy podatku VAT, tj. podatek należny i naliczony. Pierwszy z nich jest kwotą zobowiązania, wynikającą z wystawionej faktury sprzedaży. Jego wartość należy odprowadzić docelowo do właściwego urzędu skarbowego. Natomiast podatek naliczony stanowi wartość, o którą można obniżyć podatek VAT należny w deklaracji podatkowej. Innymi słowy, podatkiem VAT należnym można określić podatek od sprzedaży, a podatkiem VAT naliczonym – podatek od zakupu. W ten sposób należność na fakturze stanowiąca podatek należny dla sprzedawcy oraz kwota podatku naliczonego dla kupującego opiewać będą na tę samą kwotę.
Preferencyjna stawka VAT na usługi budowlane
Podstawowa stawka podatku VAT wynosi 23%, a objęta jest nią duża część usług i produktów. Ustawodawca przewidział jednak stawkę preferencyjną dla usług z branży budowlanej. Obejmuje ona m.in. prace budowlane, prace montażowe i konserwacyjne oraz remonty obejmujące budownictwo mieszkaniowe i wszelką związaną z nim infrastrukturę, obiekty mieszkalne lub ich części, a także wybrane usługi gastronomiczne.
Zastosowanie preferencyjnej stawki wynoszącej 8% jest zatem możliwe dla poszczególnych usług budowlano-remontowych, o ile jednak spełnione zostaną określone wymogi. Każdy, kto zamierza skorzystać z niższej stawki, powinien zatem dokładnie zweryfikować, czy dana usługa może zostać nią objęta.
Stan prawny
Preferencyjna stawka VAT dla usług budowlanych wynosząca 8% zagwarantowana została w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Ustawodawca dopuszcza stosowanie niższej stawki w przypadku dostaw, prac budowlanych, prac remontowych i termodernizacyjnych, przebudowy oraz prac konserwacyjnych wykonywanych w obiektach budowlanych bądź ich częściach, należących do kategorii budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Ponadto preferencyjną stawkę VAT wynoszącą 8% można zastosować przy pracach konserwacyjnych, które obejmują obiekty należące do budownictwa mieszkaniowego bądź ich części oraz lokale mieszkaniowe w obiektach niemających przeznaczenia mieszkalnego, wymienionych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych.
Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, firmy oferujące usługi budowlane, stosujące stawkę 8%, zobowiązane są do zachowania dowodów na realizację usługi w obiektach objętych programem społecznym. Jeżeli dojdzie bowiem do kontroli, to od przedsiębiorcy będzie wymagane okazanie go.
Spis dopuszczalnych dowodów, zgodnie z zapisami Ordynacji podatkowej, ma charakter katalogu otwartego. Za dowód ustawodawca uznaje wszystko, co może okazać się przydatne podczas wyjaśniania sprawy, będąc jednocześnie zgodne z literą prawa. Kluczowe znaczenie na tym polu ma umowa zawierana z nabywcą, w której powinien znaleźć się zakres prac, warunki ich realizacji, a także dane stron ją zawierających. W kontekście stawki referencyjnej istotne będą informacje dotyczące powierzchni stanowiącej przedmiot zlecanych działań.
Innym bardzo ważnym dokumentem jest protokół zdawczo-odbiorczy. Można uznać go za potwierdzenie realizowanych czynności, a także daty ich wykonania. Do dowodów można też zaliczyć wszelkie potwierdzenia wpłat dokonywanych w związku ze zlecanymi pracami oraz inne dokumenty potwierdzające zasadność skorzystania z preferencyjnej stawki VAT wynoszącej 8%.
Jakimi wymogami objęta jest stawka preferencyjna VAT?
Jak wspomniano powyżej, skorzystanie z preferencyjnej stawki VAT dla usług budowlanych, wynoszącej 8%, wymaga spełnienia określonych warunków. Kluczowe znaczenie ma to, czy dana usługa budowlana dotyczy obiektu wpisującego się w ramy programu mieszkaniowego. Należałoby zatem odpowiedzieć w tym miejscu na pytanie, co należy rozumieć poprzez budownictwo objęte takim właśnie programem?
W budownictwo mieszkaniowe objęte społecznym programem mieszkaniowym wpisują się:
- obiekty budownictwa mieszkaniowego bądź wybrane ich fragmenty, z wyjątkiem lokali użytkowych, lokale o przeznaczeniu mieszkalnym usytuowane w obiektach niemieszkalnych, wyszczególnione w 12 dziale Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych;
- obiekty medyczne, w których realizowane są świadczenia obejmujące kwaterunek oraz opiekę lekarską, w tym placówki zapewniające opiekę osobom starszym i niepełnosprawnym;
- mikroinstalacje dla wyżej wymienionych obiektów. Chodzi tu o instalacje odnawialnych źródeł energii, których łączna zainstalowana moc elektryczna nie przekracza 50 kW, połączone z siecią elektroenergetyczną osiągającą napięcie znamionowe nie wyższe niż 110 kV bądź moc cieplną nieprzekraczającą 150 kW, gdzie całkowita moc elektryczna zainstalowana wynosi maksymalnie 50 kW.
Należy pamiętać, że społeczny program mieszkaniowy zakłada określone limity związane z powierzchnią budynku. Do budownictwa nim objętego nie będą się bowiem wliczały obiekty mieszkalne jednorodzinne, których powierzchnia przekracza 300m2 ani lokale mieszkalne o powierzchni większej niż 150 m2. Przekroczenie powyższych powierzchni nie wyklucza jednak całkowicie skorzystanie z preferencyjnej stawki VAT. Stosuje się ją wówczas jednak wyłącznie dla części podstawy podlegającej opodatkowaniu, która jest zgodna z udziałem powierzchni użytkowej wpisującej się w ramy budownictwa społecznego programu mieszkaniowego w pełnej powierzchni użytkowej.
Podsumowanie
Podatek VAT jest ważnym źródłem zasilania budżetu państwa, a jego stawka zależy od rodzaju produktu lub usługi. W przypadku usług budowlanych możliwe jest skorzystanie z niższej stawki, wynoszącej 8%, o ile spełnione zostaną określone wymogi. Należy jednak pamiętać o zachowaniu dowodów stanowiących potwierdzenie, że usługa została wykonana w budynkach społecznego programu mieszkaniowego. Trzeba je okazać w przypadku kontroli podatkowej.
Można uznać, że podczas określania wysokości stawki VAT, kluczowe znaczenie ma przedmiot sprzedaży. Należy też poprawnie zdefiniować formę transakcji realizowaną przez podatnika oraz zweryfikować czy dana czynność wpisuje się w prawne ramy społecznego programu mieszkaniowego.
