Z roku na rok coraz więcej specjalistów i profesjonalistów z różnych sektorów zrzuca z siebie okowy pracy na etacie i przechodzi na swoje. Wolni strzelcy podbili już świat marketingu, tłumaczenia, czy programowania, a istnieje spore prawdopodobieństwo, że w przyszłości przejmą inne branże. Prowadzisz sklep z rękodziełem, bloga, a może okazyjnie piszesz na zlecenie? Jeśli tak, to z powodzeniem możesz działać na własną rękę pod warunkiem że wybierzesz odpowiednią formę prawną dla swojej działalności, której opodatkowanie nie pochłonie lwiej części Twoich zysków. Urząd skarbowy to trudny przeciwnik. Dlatego, by ułatwić nieco tę decyzję, uzbroimy Cię w wiedzę na temat dwóch najpopularniejszych form dostępnych dla niezależnych przedsiębiorców. A następnie wspólnie zastanowimy się, co wybrać: działalność nierejestrowaną, czy może jednoosobową działalność gospodarczą. Jaka jest charakterystyka obu wariantów? Jakie są ich plusy i minusy? I wreszcie, co jest bardziej opłacalne? Przekonajmy się wspólnie.
Działalność nierejestrowana – co to takiego?
Zacznijmy od początku, czyli zastanowienia się, czym właściwie jest działalność gospodarcza. Jak możemy przeczytać na stronie naszego rządowej, taką działalnością jest każda zorganizowana, mająca charakter zarobkowy, prowadzona w sposób ciągły i we własnym imieniu aktywność zawodowa. Działalność nierejestrowana, zwykle spełnia wszystkie te cztery warunki, ale nie jest uznawana za działalność gospodarczą. Dlaczego?
Jest to pomysł ustawodawców na niejakie ułatwienie życia przedsiębiorcom. Jednak tylko tym, którzy wykonują swoje obowiązki okazyjnie, lub nie cenią się zbyt wysoko, ponieważ jest to wariant skierowany wyłącznie do osób o niskich przychodach. W naszych czasach nawet głodowych, bo wynoszących zaledwie 1505 zł miesięcznie. Jakie są plusy tego wariantu? Nie musisz rejestrować się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i uiszczać składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne, a do tego jesteś zwolniony z podatku VAT, jako że twoje przychody nie przekroczą progu 200 tysięcy rocznie.
Kiedy możesz prowadzić działalność nierejestrowaną?
Działalność nierejestrową może prowadzić wyłącznie osoba fizyczna, która cieszy się pełną zdolnością prawną. Przepisy nie wskazują szczególnych cech takiej osoby, więc może to być każdy – nieletni, emeryt, czy bezrobotny. To pierwszy, dość łatwy do spełnienia, warunek. Z drugim natomiast jest już nieco trudniej. Chodzi o wspomniane już przychody. Działalność nieewidencjonowaną możesz prowadzić pod warunkiem, że przychody z twojej działalności w żadnym miesiącu 2022 roku nie przekroczą kwoty 1505 zł brutto. Trzeci warunek natomiast dotyczy twojej przeszłej działalności biznesowej. Swojej działalności nie musisz rejestrować, jeśli w okresie ostatnich 60 miesięcy, czyli około 5 lat, nie prowadziłeś działalności gospodarczej. Istnieje jednak jeden wyjątek od tej zasady. A mianowicie, osoba fizyczna ma prawo do prowadzenia firmy w formie działalności nierejestrowanej, jeżeli realizowała swoją działalność poza granicami Polski.
Jakie są zalety prowadzenia działalności nierejestrowanej?
Przedsiębiorcy prowadzący działalność nieewidencjonowaną mogą cieszyć się szeregiem przywilejów. Pierwszym z nich jest brak konieczności załatwiania formalności i zgłaszania się do ewidencji przedsiębiorców, a także urzędzie skarbowym i GUS. Jednak nie jest to aż tak duże udogodnienie, odkąd wszystko to można załatwić online. Kolejne plusy natomiast są już bardziej znaczące. Największą zaletą tej formy działalności jest bezsprzecznie brak opłat z tytułu działalności gospodarczej. Możesz zapomnieć o niebotycznie wysokich stawkach ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego! Koniec z podatkiem VAT* i comiesięcznymi lub kwartalnymi zaliczkami na podatek (obowiązuje cię jedynie podatek dochodowy). Nie musisz się przy tym obawiać braku ubezpieczenia, jako że wykonując umowę zlecenia, lub kontrakt na świadczenie usług, będąc zleceniobiorcą, podlegasz ubezpieczeniu. Wisienką na torcie jest tu jeszcze minimum działań księgowych, ponieważ prowadząc działalność nierejestrowaną, jesteś zobowiązany jedynie do prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży.
*Działalność nierejestrowana a podatek VAT
W niektórych przypadkach wymagana jest rejestracja jako czynny podatnik VAT, niezależnie od wysokości przychodów. Temu obowiązkowi podlegają osoby świadczące:
usługi w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą roślin i hodowlą zwierząt oraz sporządzaniem planów zagospodarowania i modernizacji gospodarstw rolnych),
usługi w zakresie hurtowej i detalicznej sprzedaży części do samochodów i motocykli,
usługi windykacyjne,
usługi jubilerskie,
usługi w zakresie internetowej sprzedaży preparatów kosmetycznych, sprzętu gospodarstwa domowego, wyrobów optycznych i sprzętu elektronicznego.
Jednoosobowa działalność gospodarcza – co to takiego?
W tym zakresie niewiele mamy zmian. Wedle zapisów Ustawy Prawo Przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 roku jest to „zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”. JDG jest zatem aktywnością biznesową wyraźnie ukierunkowaną na zysk, prowadzoną przez określony czas i sygnowaną własnym nazwiskiem. To jedna z najprostszych form prowadzenia działalności gospodarczej, którą założyć jest równie łatwo, jak zlikwidować – wystarczy, że wypełnisz formularz CEIDG dostępny na gov.pl. W odróżnieniu od takich form, jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie musisz dysponować kapitałem początkowym, ani być właścicielem nieruchomości, w której masz zamiar ją prowadzić. W sensie prawnym ta forma biznesowa nie różni się zbytnio od działalności nierejestrowanej. Różnica tkwi jedynie w braku limitów dotyczących przychodu przy jednoczesnym odarciu z przywileju niepłacenia składek ubezpieczeniowych oraz zaliczek podatkowych.
Jakie są zalety prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej?
Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej to wymagające zadanie, ale niepozbawione swoich plusów. Pierwszym z nich jest brak kosztów założenia działalności gospodarczej oraz potrzeby gromadzenia kapitału początkowego przedsiębiorstwa. Wystarczy gotowość do pracy i usługa, którą możesz wymienić na pieniądze, by wejść na ścieżkę swojej przedsiębiorczej kariery. Przy tej formie prowadzenia biznesu zyskujesz także elastyczność i zabezpieczenie w razie gdyby coś nie poszło zgodnie z planem. Możesz otworzyć, zawiesić, lub zlikwidować działalność w ciągu kilku dni korzystając ze swojego profilu w ePUAP. Elastyczność masz także w kwestii wyboru odpowiedniej formy opodatkowania, a koszty księgowe z reguły w tego typu machinacjach biznesowych są dość niskie.
Jednoosobowa działalność gospodarcza i dostępne formy opodatkowania
Dochód z prowadzonej działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu. Jednak nie jest ono z góry ustalone. Musisz sam zdecydować, która z opcji będzie najkorzystniejsza z twojego punktu widzenia. I powinieneś zrobić to już podczas wypełniania wniosku CEIDG-1. Na szczęście nie jest to decyzja permanentnie wiążąca, bo masz możliwość zmiany formy opodatkowania w trakcie prowadzenia działalności. Niemniej warto dobrze to przemyśleć, jako że nieodpowiedni wybór może cię słono kosztować. Osoby, prowadzące JDG, do wyboru mają następujące formy opodatkowania:
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to forma opodatkowania jedynie przychodu z JDG, którego nie można pomniejszyć o poniesione koszty uzyskania. Dla właścicieli działalności jednoosobowych dostępnych jest osiem zasadniczych stawek podatkowych – 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% i 17%. Niestety nie mają oni wolnej ręki w kwestii jej wyboru, bowiem wysokość stawki zależy od rodzaju wykonywanej działalności. Najbardziej cierpią tutaj przedstawiciele wolnych zawodów z siedemnasto procentowym podatkiem, a zyskują osoby osiągające przychód ze sprzedaży własnej żywności. Przy tej formie, przedsiębiorcy, podobnie jak w przypadku działalności nierejestrowanej, zobowiązani są do prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i przechowywania dowodów zakupów, a także wykazu środków trwałych.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych
Opodatkowanie na zasadach ogólnych, inaczej zwane skalą podatkową, to podstawowa forma opodatkowania działalności gospodarczych. Jeżeli nie wybierzesz innej formy, będziesz płacić podatek dochodowy opodatkowany stawką 17% oraz 32% od nadwyżki przewyższającej kwotę 120 000 zł brutto. Jest to opodatkowanie dochodu, czyli różnicy pomiędzy osiągniętymi przychodami a kosztami uzyskania tychże. Ten sposób rozliczenia ma wiele pozytywów, takich jak ulgi podatkowe. Niemniej w przypadku, gdy będziesz mieć dobry rok i twoje dochody będą wysokie, będziesz musiał liczyć się z tym, że nadwyżka pieniężna będzie oprocentowana stawką 32%. Jeśli chodzi o kwestie rachunkowe, to przedsiębiorcy, decydujący się na tę formę prowadzenia działalności muszą prowadzić księgi przychodów i rozchodów lub rachunkowe.
Podatek liniowy
Podatek liniowy to sposób na zapewnienie sobie stabilności oprocentowania. Podobnie jak w poprzednim wariancie, ważna jest tu różnica między przychodami i kosztami, ale w tym wypadku wynosi 19% i jest stała. To właśnie ta stabilność stanowi największą zaletę tej formy opodatkowania, ponieważ właśnie niezależnie od tego, jakie masz dochody, stawka podatku będzie zawsze taka sama i tak, jak w przypadku opodatkowania na ogólnych zasadach, jeżeli nie osiągniesz żadnego przychodu, to nic nie zapłacisz.
Działalność nierejestrowana vs. JDG – co jest bardziej opłacalne?
Wbrew pozorom, odpowiedź na to pytanie nie należy do wybitnie trudnych. Jeśli twoje przychody nie przekraczają połowy minimalnego wynagrodzenia, to śmiało możesz pracować, nie rejestrując się i cieszyć się zaletami tego wariantu. Pamiętaj jednak, że z chwilą, gdy zarobisz więcej, twój biznes będzie automatycznie uznany za działalność gospodarczą, a wtedy masz jedynie 7 dni na rejestrację firmy w ewidencji przedsiębiorców. Nie jest to jednak koniec świata, bo choć JDG wiąże się z koniecznością wielu decyzji i opłat, oznacza to jednak, że twoja działalność nie należy do hobbystycznych, czy dodatkowych, a urasta do rangi przedsiębiorstwa z prawdziwego zdarzenia. A w dodatku, nic tak nie motywuje do wzmożonej pracy, jak baczne oko urzędu skarbowego, więc pogódź się z tą myślą, dobrze przemyśl wybór formy opodatkowania i działaj.
