O tym, że z rodziną dobrze wychodzi się nie tylko na zdjęciu, ale także i w biznesie, świadczy miejsce, jakie rodzinne przedsiębiorstwa zajmują w światowej gospodarce. Gdyby firmy rodzinne stanowiły oddzielne państwo – byłby to trzeci, po USA i Chinach, najsilniejszy gospodarczo kraj na świecie. Wg raportu EY Family Business Index 2023 firmy rodzinne w 2023 osiągnęły łącznie przychód przekraczający 8 miliardów dolarów! W czym tkwi zatem sekret tak wielkiego powodzenia familijnych przedsiębiorstw?
Przegląd największych firm rodzinnych w 2023
Według wspomnianej analizy co roku przeprowadzanej przez EY w 2023 roku 5 największych rodzinnych biznesów przedstawia się następująco:
- Wal-Mart Inc. (rodzina Walton)
- Berkshire Hathaway (rodzina Buffet)
- Cargill (rodzina Cargill-Macmillan)
- Schwarz Gruppe (rodzina Schwarz)
- Ford Motor Company (rodzina Ford)
Jeśli chodzi o procent udziałów rodzin założycielskich – największy, bo stuprocentowy, udział we własnym przedsiębiorstwie posiada niemiecki ród Schwarzów – właściciel dyskontów Lidl oraz Kaufland. Na drugim miejscu z udziałami w 85% znajdują się rodziny Cargillów i Macmillanów z grupy Cargill. W pozostałych firmach udziały rodzin założycielskich są aktualnie niższe niż 50%: rodzina Walton ma ich niecałe 49%, rodzina Fordów 40%, a rodzina Buffet nieco ponad 37%.
Podobne artykuły
Ranking firm rodzinnych, przynoszących najwyższe dochody wg stanu na 2023
Największa grupa największych przedsiębiorstw działa w sektorze konsumenckim i produkcyjnym. Jeśli chodzi Biorąc pod uwagę ogół firm rodzinnych – zdecydowanie dominuje sektor konsumencki. W top 10 bardzo wyraźnie przeważają firmy, wywodzące się z USA. Patrząc na samą Europę – prym wiodą Niemcy. Podobnie statystyka prezentuje się, jeśli pod lupę weźmiemy ogół biznesów, będących przedmiotem analizy raportu EY.
Niestety, jak dotąd, w zestawieniu (raport przeprowadzany jest corocznie od 2015 roku) nie znalazła się żadna polska firma. Znacząco wzrasta w nim jednak liczba europejskich biznesów. Większość, bo ponad 35% debiutujących biznesów pochodzi właśnie z Europy. Daje to spore nadzieje na znalezienie się w najbliższych latach na chlubnej liście przedstawiciela z naszego kraju. Szanse zwiększa dodatkowo fakt, że kilka potężnych polskich biznesów nie przeszło jeszcze w ręce młodszego pokolenia, a dopiero po zaistnieniu takiego ruchu firmy są brane pod uwagę w raporcie. Największe szanse wśród rodzimych działalności mają zatem na dziś: Grupa Polsat, LPP oraz sieć Dino.
Czytaj więcej o polskich sukcesorach.
Co ciekawe, biznesy rodzinne, pomimo ogólnie trudnej sytuacji gospodarczej w Europie i USA radzą sobie zaskakująco dobrze. Tempo wzrostu największych graczy jest dwukrotnie wyższe niż w gospodarkach krajów rozwiniętych. Co jest tego powodem? Case study największej rodzinnej korporacji w Europie być może pozwoli odkryć przepis na biznesowy sukces.
Schwarz Gruppe – studium przypadku europejskiego giganta
Schwarz Gruppe została założona w 1930 roku przez Josefa Schwarza. Po 47 latach na jej czele stanął syn Josefa – Dieter Schwarz. Dziś Schwarz Gruppe znana jest przede wszystkim ze swoich głównych brandów, jakimi są Lidl oraz Kaufland. Działalność firmy skupiona jest przede wszystkim na handlu detalicznym. Pomysł na założenie sieci sklepów samoobsługowych zainspirowany był, działająca w latach 60 na rynku amerykańskim siecią sklepów Walmart (nr 1 na liście firm rodzinnych, przynoszących największy dochód). Pomysł Dietera na otworzenie sieci marketów na rynku niemieckich wyprzedził w realizacji właściciel sieci Aldi. Pierwszy dyskont z sieci Aldi został otworzony w 1963 roku, pierwszy Kaufland 5 lat później – w 1968 roku, a Lidl dopiero 10 lat później – w roku 1973. Ekspansja marek Schwarz Gruppe następowała jednak znacznie szybciej niż dyskontowego prekursora w Niemczech. Dziś grupa Aldi działa w 9 europejskich krajach, zatrudniając 80 tysięcy pracowników, zaś Lidl w 33 państwach świata, zatrudniając 575 tysięcy ludzi. Po dołożeniu do tej oszałamiającej liczby 1450 działających obecnie marketów Kaufland ze 148 000 pracownikami widać, że skala różnicy jest ogromna.
Wśród firm, zajmujących się handlem detalicznym, Schwarz Gruppe zajmuje trzecie miejsce na świecie, mając udział w rynku na poziomie prawie 4%. Pierwsze miejsce należy do Walmarta (ponad 16% rynku), jednak jeśli chodzi o liczbę terytoriów działania – Schwarz znacząco wyprzedza lidera.
W kwestii innych obszarów działania, Schwarzowie prowadzą firmę produkcyjną – Schwarz Produktion, w której powstają produkty ich marki, m.in. napoje, słodycze, lody, czy woda mineralna. Kolejną odnogą ich działalności jest marka PreZero, w ramach której prowadzą dwie fabryki, recyklingujące plastik, dzięki którym wszystkie butelki do napojów produkowanych w Schwarz Produktion pochodzą z recyklingu. Ostatnią płaszczyzną, w jakiej działa firma jest sektor IT, prowadząc dwie spółki technologiczne. Pierwsza – StackIT – działa w zakresie usług chmurowych, a druga – XM Cyber – zajmuje się bezpieczeństwem danych.
Jeśli chodzi o rynek europejski, nie ma na ten moment kandydatów, którzy mogliby doścignąć Niemcy w liczbie oraz skali działania rodzinnych biznesów. W 2023 roku na terenie kraju działało 77 firm familijnych branych pod uwagę w ogólnoświatowym raporcie, a więc przynoszących nieprzeciętnie wysokie zyski. Dla porównania w imperium firm rodzinnych – USA – było ich w tym samym roku 119.
Struktura demograficzna rodzinnych biznesów
Najwięcej działających obecnie na świecie firm rodzinnych ma od 51 do 100 lat. Jednak na rynku funkcjonują również o wiele starsze przedsiębiorstwa, które od początku działania są prowadzone przez przedstawicieli jednego rodu. Najstarsza z nich to japońska Takenaka – firma działająca w branży budowlanej. Powstała ona w 1610 roku i jest aktualnie zarządzana przez siedemnaste pokolenie rodziny założycielskiej.
Jak widać młode firmy stanowią najmniejszy procent w rankingu. Znacząca większość to firmy o ponad pięćdziesięcioletnim stażu, zarządzane przez drugie pokolenie, często nadal przy wsparciu głównego założyciela.
W kwestii struktury zarządu badanych firm w 45% przypadków ich prezesem jest członek rodziny założycielskiej – może to być sam założyciel, jeśli w zarządzie przedsiębiorstwa zasiadają już przedstawiciele młodszego pokolenia – inaczej spółka nie mogłaby być brana pod uwagę w badaniu. Funkcję prezesa w znaczącej większości przypadków pełni mężczyzna. Tylko w 6% badanych firm w 2023 roku CEO była kobieta. Średni wiek członków zarządu wynosi dużo, bo aż 62 lata, przy czym warto zauważyć, że w co piątym przedsiębiorstwie w zarządzie znajdują się przedstawiciele młodszego pokolenia w wieku 40 lat lub niższym.
Co ciekawe, większość firm rodzinnych, które stały się znaczącymi graczami w świecie biznesu powstało w latach 1945-1988, co oznacza, że są w aktualnie bardzo często w przededniu sukcesji.
Plusy i minusy prowadzenia rodzinnego biznesu
Mimo spotęgowanej liczby zachwiań na rynku w ostatnich latach, z których największe to pandemia Covid-19 i wojna w Ukrainie, analizowane jako ogół, firmy rodzinne wyszły z nich obronną ręką, a nawet więcej – wygenerowały w tym czasie duży zysk. Co wyróżnia je zatem na tle wszystkich przedsiębiorstw i prawdopodobnie jest powodem ich sukcesu?
Podstawowym zasobem firm rodzinnych jest długofalowa wizja ich rozwoju. W przeciwieństwie do innego rodzaju biznesów – tutaj cele do osiągnięcia są planowane na dziesiątki lat do przodu. Kolejną cechą firm rodzinnych jest wysoki poziom zaufania w zarządzie, który często składa się w większości lub dużej części z członków rodziny, a zdarza się i tak, że rodzina stanowi wręcz 100% zarządu.
Dodatkowo wartości, na jakich budowane są familijne przedsiębiorstwa są zazwyczaj bardzo silnie ugruntowane – w końcu to również wartości, jakimi kieruje się w życiu rodzina. Istotnym polem zaangażowania rodzinnych firm jest filantropia. Bardzo często, przynoszącej zysk działalności towarzyszy prowadzenie rodzinnej fundacji. Przykładowo Walmart stale angażuje się w działania charytatywne, m.in. zatrudniał na specjalnych warunkach weteranów wojennych, uczestniczył aktywnie w działaniach na rzecz walki z pandemią, a także prowadził wsparcie dla ofiar huraganów Katrina i Rita.
Ważnym aspektem funkcjonowania firm rodzinnych jest porozumienie międzypokoleniowe, dzięki któremu można łączyć tradycję, silny związek z wartościami oraz stabilność z dążeniem do innowacji i rozwojem technologicznym.
Jakie są zatem minusy prowadzenia rodzinnej działalności?
Głównym minusem w rodzinnych biznesach jest często fakt włączania w plany jej funkcjonowania młodszych pokoleń, często odbierając im tym samym możliwość samodzielnego decydowania o swojej przyszłości. Przyszli sukcesorzy często zajmują się nierzadko przygotowaniem do swojej przyszłej roli zawodowej już od najmłodszych lat.
Innym istotnym problemem firm rodzinnych jest brak możliwości realnego oddzielenia sfery zawodowej od prywatnej. Prowadzenie biznesu jest w ich przypadku – częścią rodzinnej codzienności.
Podsumowanie
Rodzinne biznesy stanowią niezwykle istotną siłę dla światowej gospodarki. Choć nadal przeważają wśród nich firmy amerykańskie, to Europa i Azja dynamicznie dogania lidera. Stabilność i długofalowe planowanie pozwoliły familijnym biznesom przetrwać trudności i nieprzerwanie się rozwijać, np. w czasie trwania pandemii Covid-19. Czy przedsiębiorstwo z Polski pojawi się w przyszłorocznym rankingu? Trudno to dzisiaj stwierdzić, jednak w najbliższych latach jest to bardzo prawdopodobne z uwagi na działanie w naszym kraju kilku firm, które są w trakcie sukcesji lub niebawem może ona nastąpić.
Rodzina może nauczyć biznesu. A czego Cię nie nauczy?
Zapraszamy na platformę Player.pl, gdzie możesz obejrzeć m.in. program „Rzeczy, których nie nauczył mnie ojciec” i „Rzeczy, których nie nauczyła mnie mama”. Co poza tym znajdziesz na tej aplikacji?
✅ Nowości kinowe
✅ Interesujące reality show
✅ Aktualne informacje z Polski i ze Świata
✅ Kultowe seriale
✅ Produkcje z najlepszymi aktorami na świecie
