Na wysypisku śmieci można dziś znaleźć więcej złota niż w kopalni tego kruszcu. Wszystko za sprawą elektrośmieci. Da się z nich pozyskać m.in. metale szlachetne, rzadkie pierwiastki, a przede wszystkim złoto, którego ceny biją ostatnio kolejne rekordy.
Złoża wielu surowców są na wyczerpaniu. Szacuje się, że 81 proc. światowych zasobów złota zostało już wydobytych, a jego pokłady skurczyły się do 50 tys. ton, a więc wystarczy ich jeszcze tylko na 15-18 lat. Już teraz wielkie kopalnie złota pozyskują ledwie 3-5 g tego cennego kruszcu z tony rudy złota. Tymczasem nawet sto razy lepszy wynik da się uzyskać, przerabiając tonę elektrośmieci. Już niebawem wiele rzadkich i pożądanych surowców znajdziemy wyłącznie w elektronicznym i elektrycznym złomie.
Zabójczy konsumpcjonizm
Rocznie Polacy kupują 2,3 mln telewizorów, 12 mln smartfonów oraz 3,5 mln pralek i innych sprzętów AGD. Telewizory zmieniają średnio co 7 lat, laptopy co 5, a komórki co 2 lata. W wielu innych krajach Starego Kontynentu konsumpcjonizm jest jeszcze bardziej rozpasany. Szacuje się, że przeciętny obywatel UE „produkuje” rocznie 15,6 kg elektrośmieci (liderami pod tym względem są Niemcy i Francuzi). Eksperci szacują, że w 2024 roku każdy mieszkaniec ziemi (od niemowlaka po stulatka) wyrzuci przeciętnie 8 kg elektroodpadów.
W skali globu co roku pojawia się 50 mln ton nowych elektrośmieci (według ONZ w 2030 roku ma ich być już 60 mln ton), z czego 200 tys. ton pochodzi z Polski. Nie stanowi to jednak pełnego obraz problemu, który zaczyna nas przerastać. Jest jeszcze jeden „trup w szafie”, a w zasadzie „trupy” w postaci zużytych urządzeń IT, RTV i AGD zalegających w domach, mieszkaniach, piwnicach, schowkach czy garażach. Tylko Europejczycy przechowują w takich miejscach niemal 8 mld sztuk zepsutego sprzętu elektronicznego.
Dobrym przykładem fatalnego wpływu sprzętu elektronicznego na środowisko są smartfony. Według danych Europejskiego Biura Ochrony Środowiska (EEB), rocznie mieszkańcy naszego kontynentu kupują około 211 mln takich telefonów. Ich pełny cykl życia odpowiada za 14 mln ton emisji dwutlenku węgla rocznie, a produkcja tylko jednego modelu wymaga około 70 kg surowców – głównie plastiku, szkła i metali szlachetnych. Tymczasem Polski Instytut Ekonomiczny podał niedawno, że w 2022 roku na świecie wyrzucono 5 mld starych telefonów komórkowych. Niestety, ponad 80 proc. z nich trafiło na wysypiska śmieci.
Fatalny koniec Windowsa 10
Zakończenie wspierania dla systemu Windows 10 ze strony Microsoftu i brak możliwości przejścia na Windowsa 11 może spowodować wycofanie z użycia aż 240 milionów komputerów PC na całym świecie – wynika z badań przeprowadzonych przez pracownię analityczną Canalys, specjalizującą się w nowoczesnych technologiach. Tak gigantyczna liczba urządzeń, które mogą trafić na śmietnik lub pokrywać się coraz grubszą warstwą kurzu w zakamarkach piwnic i magazynów, może budzić przerażenie.
Minimalne wymagania systemowe dla systemu Windows 11, takie jak procesor o mocy co najmniej 1 GHz, 4 GB RAM i 64 GB przestrzeni na dysku, a przede wszystkim wymóg korzystania z modułu TPM 2.0, stawiają pod dużym znakiem zapytania los wielu starszych urządzeń, które wciąż są w relatywnie dobrym stanie. Najbardziej niepokoi fakt, że wiele z nich, jest w pełni funkcjonalnych i mogłyby być one nadal używane (chodzi w szczególności o komputery z procesorami Intel Core i5 oraz Intel Core i7 piątej, szóstej i siódmej generacji).
Microsoft ogłosił co prawda program odpłatnego przedłużenia wsparcia dla systemu Windows 10 do 2028 roku, ale wcale nie rozwiązuje to problemu. Opłaty za te aktualizacje (ich wysokość nie jest jeszcze znana) mogą stanowić barierę finansową nie tylko dla indywidualnych użytkowników, ale również dla sporej liczby firm. Może bowiem okazać się, że bardziej opłacalny będzie zakup nowego komputera niż dopłacanie Microsoftowi za aktualizacje zabezpieczeń przez pięć najbliższych lat. W efekcie znów oberwie się środowisku…
Gdzie szukać „skarbów”?
W jakich urządzeniach, którymi posługujemy się na co dzień, możemy znaleźć najwięcej złota i innych metali szlachetnych? Przede wszystkim w komputerach, odbiornikach telewizyjnych, kartach SIM i telefonach komórkowych. A dokładniej w:
- pinach,
- stykach,
- pamięciach RAM,
- końcówkach przewodów,
- układach scalonych,
- płytach głównych,
- płytkach drukowanych.
W elektronice znajdziemy w sumie ponad 40 cennych składników, które da się odzyskać. Oprócz złota, są to m.in.:
- platyna,
- pallad,
- srebro,
- miedź,
- iryd,
- rod,
- kobalt,
- cyna,
- cynk,
- stal,
- mosiądz,
- aluminium.
Recykling na największą skalę dotyczy miedzi, srebra i złota, ale również platyny, palladu, rodu i irydu.
Co da się odzyskać z elektrośmieci?
Komputer ważący 27 kg (monitor, stacja dysków, klawiatura, myszka)
- 7 kg szkła
- 6 kg stali
- 6 kg tworzyw sztucznych
- miedź, ołów, aluminium, złoto
Tona zużytych smartfonów
- 130 kg miedzi
- 3,5 kg srebra
- do 340 g złota
Kompresor lodówki
- 3 kg miedzi
Źródło: Zielona.interia.pl
Złotonośne smartfony
Szacuje się, że do wyprodukowania jednego telefonu komórkowego potrzeba około 50 mg złota (podobne ilości tego kruszcu znajdują się w pamięci RAM oraz w płycie głównej komputera). Mogłoby się wydawać – niewiele. Trzeba jednak uwzględnić fakt, że co roku kupujemy aż 13 mln smartfonów. Nabywców znajdują też komputery, tablety, telewizory czy pralki, a w każdym z tych urządzeń znajdują się płytki drukowane z lutowanymi obwodami czy karty SIM ze złotem w składzie.
Tymczasem cena jednego grama złota wysokiej próby (a takie znajdujemy w elektronice) przekroczyła już 250 zł. Miedź kosztuje od 28 zł/kg, a srebro około 3000 zł/kg. Pallad jest wyceniany podobnie jak złoto (230 zł/g), a gram platyny to zarobek rzędu 130 zł. W telefonie komórkowym, szczególnie takim z jedną kartą SIM, nie ma może zbyt wiele cennych kruszców, ale odzyskanie jedynie złota i srebra z tony komórek (około 8000 sztuk), przy obecnych cenach skupu metali, pozwala zarobić odpowiednio 87 500 i 8750 zł. Dużo? Tak.
Ceny skupu metali szlachetnych*
Złoto (próba 999,9) | 250 zł/g |
Złoto (próba 990) | 225 zł/g |
Pallad | 230 zł/g |
Platyna | 130 zł/g |
Srebro | 2,50 zł/g |
Miedź | od 28 zł/kg |
Mosiądz | od 17 zł/kg |
Aluminium | od 4 zł/kg |
Cynk | od 6 zł/kg |
Stal gruba | 95 gr/kg |
Stal cienka | 85 gr/kg |
Źródło: Tavex.pl
* Kursy z 17 stycznia 2024 roku
Jak zarobić na złocie z elektroniki?
Sami złota, srebra czy platyny ze starych urządzeń nie wydobędziemy i lepiej nie próbować tego domowymi metodami, bo złamiemy prawo. Elektro recykling rządzi się bowiem własnymi zasadami i procedurami. Profesjonalnym i legalnym chemicznym odzyskiem złota z komputerów zajmują się uprawnione firmy działające zgodnie z „Ustawą o odpadach” z 14 grudnia 2022 roku oraz ustawą „Prawo geologiczne i górnicze” z 9 czerwca 2011 roku.
Złoto inwestycyjne można zaoferować dwóm grupom kupujących: osobom prywatnym oraz przedsiębiorstwom zajmującym się skupem i sprzedażą tego kruszcu. Wśród tych ostatnich są m.in.: dealerzy metali szlachetnych, mennice, kantory, jubilerzy oraz niektóre sklepy numizmatyczne.
Czy wiesz, że…
Szklane drzwiczki pralki mogą zostać przerobione np. na miskę żaroodporną, a odzyskane i przetworzone włókna karbonowe nadadzą się do produkcji żagli lub namiotów.
Metale wydobyte ze zużytych smartfonów, w tym złoto, srebro czy miedź, można wykorzystać do wytwarzania czajników, plomb dentystycznych, a nawet instrumentów muzycznych.
Plastikowe elementy ze zużytej lodówki mogą posłużyć np. do produkcji kołpaków samochodowych
Elektrośmieci, które dostarczamy do specjalistycznych punktów skupu, trafiają ostatecznie do zakładów przeróbki odpadów. Tam wrzuca się je do kotłów, gdzie topią się tworzywa sztuczne, w wyniku czego oddzielane są słabo topliwe metale. Platynę, pallad, rod i iryd odzyskuje się w procesie elektrolizy. Natomiast złoto można pozyskać na drodze elektrorafinacji w temperaturze powyżej 1000 stopni Celsjusza. Stosuje się również metodę z użyciem kwasu solnego lub tzw. wody królewskiej (mieszanina stężonego kwasu solnego i azotowego), które wytapiają inne pierwiastki.
Zastanawiasz się, co możesz odliczyć od podatku?
Przeczytaj ebook „Co można wrzucić w koszty firmy”! Nasz poradnik to ponad 150 stron unikalnej wiedzy napisanej przez wykwalifikowaną księgową. W trakcie lektury znajdziesz m.in. odpowiedzi na poniższe pytania:
✅ Czym są koszty uzyskania przychodu?
✅ Co możesz odliczyć od podatku dochodowego?
✅ Jak płacić niskie podatki?
✅ Jak sprawić, by więcej pieniędzy zostało w Twojej kieszeni?
✅ Czy rower można wziąć na fakturę?