Jak sądzisz, ADHD to przeszkoda, czy też as w rękawie przyszłych przedsiębiorców? Jeszcze do niedawna odpowiedź na to pytanie brzmiałaby jednoznacznie: ADHD to choroba, która utrudnia normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Jednak dziś wiemy, że z ADHD nie tylko można odnosić sukcesy w życiu prywatnym i zawodowym, ale także, że to właśnie tak zwany „mózg łowcy” mógł sprawić, że to właśnie Michael Phelps, Richard Branson, Bill Gates, czy Walt Disney stali się potentatami swoich branży. Przekonajmy się zatem, jak nadpobudliwość z deficytem uwagi wpływa na karierę i jak wykorzystać jej unikalne symptomy w swojej firmie.
Ile procent ludzi w Polsce ma ADHD?
Popularyzacja koncepcji psychologii pozytywnej i wiedzy na temat zróżnicowanego działania naszych umysłów, która ma miejsce w ostatnich latach, sprawia, że lepiej rozumiemy specyfikę różnych stanów i syndromów psychicznych, chętniej sięgamy po profesjonalną pomoc i uczymy się wykorzystywać swoje predyspozycje, zamiast jedynie niwelować uporczywe dla społeczeństwa objawy. Rozwój nurtu psychologii pozytywnej sprawia, że przestajemy stygmatyzować zaburzenia, a zamiast tego uczymy się wykorzystywać je na swoją korzyść. Tyczy się to również ADHD, czyli różnicy neurorozwojowej, która do niedawna była błędnie rozumiana i diagnozowana zarówno w środowisku medycznym, jak i kulturze masowej.
I nie są to jedynie puste słowa. Widać to także w statystykach. Szacuje się, że 8% dzieci i blisko milion dorosłych Polaków spełnia kryteria diagnozy nadpobudliwości z deficytem uwagi, chociaż specjaliści podejrzewają, że ta liczba jest mocno zaniżona z uwagi na to, że w społeczeństwie, a nawet wśród lekarzy i psychoterapeutów, wciąż pokutuje stereotyp, że jest to zjawisko występujące w dzieciństwie. Co więcej, badania wskazują, że od 35% do 78% dzieci doświadcza podobnych objawów w wieku dorosłym, a także, że symptomy ADHD występują u 75% wszystkich osób dorosłych, co może prowadzić do trudności zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.
Podobne artykuły
Według najnowszych badań rozpoznawalność ADHD u dzieci wieku 3-12 lat wynosi 7,6 proc. Dla porównania w populacji pomiędzy 13 a 18 rokiem życia odsetek ten spada do 5,6 proc., natomiast u osób dorosłych rozpoznawalność szacuje się – na podstawie amerykańskich danych, które wydają się najbardziej miarodajne – na 4,4 proc. Oznacza to, że w Polsce problem ADHD może dotykać nawet około 1 miliona dorosłych osób
– komentuje dla „Pulsu Medycyny” sprawę dr n. med. Tomasz M. Gondek, specjalista psychiatrii, przewodniczący Early Career Psychiatrists Committee Europejskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
Co to znaczy mieć ADHD?
Przed zrozumieniem wpływu ADHD na biznes warto przyjrzeć się definicji i objawom tego zaburzenia (a może po prostu odmienności pracy mózgu), które dopiero teraz zaczyna rozumieć środowisko psychologiczne. Jak twierdzi psychiatra Tomasz Kowalczyk, zajmujący się leczeniem osób pełnoletnich z ADHD:
Do niedawna sądzono, że ADHD dotyczy chłopców w wieku szkolnym i że się z niego wyrasta. Dziś wiadomo, że ponad połowa dzieci z tym zaburzeniem – co ważne, nie tylko chłopców – wykazuje objawy również w dorosłości. (źródło: polityka.pl)
Część uczonych określa zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi, jako zaburzenie neurobiologiczne, podczas gdy inni uznają za różnicę w funkcjonowaniu poznawczym. Jednak wszyscy są zgodni, że ADHD objawia się trudnościami w koncentracji na nieatrakcyjnych czynnościach i hiperkoncentracją na tematach interesujących daną osobę, impulsywnością oraz ogromnymi zasobami wigoru życiowego, kreatywności i spontaniczności.
Jak działa mózg osoby z ADHD? – mózg łowcy i farmera
Jak dotąd nie przeprowadzono dostatecznych badań nad przyczynami występowania ADHD, dlatego w obiegu jest kilka teorii. Jedna z nich wskazuje na predyspozycje genetyczne, podczas gdy inna traktuje nadpobudliwość z deficytem uwagi jako wynik ewolucji ludzkiego mózgu. Koncepcja mózgu łowcy i mózgu farmera została wysunięta przez Thoma Hartmanna w książce, zatytułowanej „Attention Deficit Disorder: A Different Perception” i była później suplementowana przez licznych autorów i uczonych. W jej myśl, typowe symptomy dla ADHD, takie jak szybkość procesów myślowych, nadpobudliwość ruchowa, wielozadaniowość, impulsywność, czy też wrażliwość na bodźce środowiskowe, to cechy niezbędne łowcom żyjącym w społeczeństwach zbieracko-łowieckich. Kluczowym elementem tej hipotezy jest założenie, że symptom „hiperkoncentracji” w ADHD jest znacznie bardziej przydatny łowcom niż osobom zajmującym się rolą i zbieractwem.
Koncepcja łowcy i farmera skupia się na podkreśleniu walorów obu typów pracy mózgu i ma na celu zaprzestania stygmatyzacji tego „zaburzenia”, która prowadzi do błędnej diagnozy problemu, zwłaszcza w przypadku kobiet, którym często zamiast cech ADHD, przypisuje się zaburzenia osobowości, depresję, czy inne syndromy leczone farmakologicznie.
Jakie są objawy ADHD? – plusy i minusy pracowników z ADHD
Wbrew obiegowej opinii dorosły z ADHD to niekoniecznie osoba, która jest roztrzepana, dużo mówi i nie może usiedzieć w jednym miejscu. Powszechność mitów na ten temat sprawiła, że bardzo wielu dorosłych z ADHD to „normalnie” funkcjonujące osoby, które na pierwszy rzut oka trudno zdiagnozować. Objawy różnic w funkcjonowaniu poznawczym charakteryzują się różnym stopniem nasilenia i częstotliwości. Każda osoba z ADHD w innym stopniu odczuwa i wykorzystuje te, czy inne symptomy. Mimo to istnieje kilka kluczowych podobieństw między ludźmi znajdującymi się w spektrum nadpobudliwości z deficytem koncentracji.
Osoby z ADHD zazwyczaj miewają trudności w koncentracji uwagi na szczegółach i organizacji zadań, łatwo się rozpraszają i często zapominają o nieważnych dla siebie zadaniach. Jednocześnie dorośli z ADHD umieją z łatwością dostosowywać się do zmieniających się okoliczności, szybko podejmują decyzje, z pasją oddają się interesującym ich zagadnieniom, szybko się uczą i cechują się wysokim poziomem intelektu oraz dobrą intuicją.
Kreatywność
Osoby z ADHD są skłonne do generowania nietypowych i innowacyjnych rozwiązań. Typowe dla ADHD szybkie tempo kojarzenia faktów i dostrzegania schematów, oraz nieszablonowe myślenie sprawiają, że osoby z zespołem nadpobudliwości z deficytem uwagi rozkwitają na stanowiskach, wymagających kreatywności i szybkiego podejmowania decyzji.
Uwaga
Badania sugerują, że osoby z ADHD cechują różnice w aktywności mózgu w obszarach związanych z uwagą, takich jak płaty czołowe i płaty skroniowe. W rezultacie mogą mieć trudności w koncentrowaniu uwagi na nieinteresujących je przedsięwzięciach przez dłuższy czas. Jednocześnie w przypadku tych osób typowe jest zjawisko hiperkoncentracji na tematach, które dają im satysfakcje. To sprawia, że osoby z ADHD gorzej radzą sobie z monotonnymi zadaniami, ale stanowią świetnych freelencerów, biznesmenów i specjalistów z wybranego przez siebie tematu.
Wigor
Osoby z ADHD charakteryzują się nadzwyczajnym wigorem i zapałem do działania. Ich entuzjazm i determinacja mogą przyczynić się do osiągania niebotycznych sukcesów na polu zawodowym, jednak tylko wtedy, kiedy obowiązki zawodowe są różnorodne i stawiają przed nimi wyzwania umysłowe.
Niski poziom skrupulatności
Pracownicy z zespołem nadpobudliwości z deficytem uwagi zazwyczaj nie są perfekcjonistami, którzy dopieszczają każdy szczegół. To osoby, które dobrze radzą sobie z wielozadaniowością, ale nie przywiązują uwagi do nieznaczących dla nich detali.
Intuicja
Osoby z ADHD szybko decydują, ponieważ posiadają intuicję, która pomaga im podejmować trafne decyzje za sprawą łatwości filtrowania informacji oraz unikalnego podejścia do rozwiązywania problemów zawodowych.
Kontrola ruchu
Niektóre badania sugerują, że osoby z ADHD mogą mieć trudności w kontroli swojego ciała, co może być związane z dysfunkcją obszarów mózgu odpowiedzialnych za kontrolę ruchową, takich jak móżdżek. To może prowadzić do nadmiernego pobudzenia ruchowego i trudności w usiedzeniu w jednym miejscu, wymagającego częstszych, ale krótszych przerw w pracy.
Elastyczność
Mózg osób z ADHD jest bardziej elastyczny i otwarty na zmiany niż w przypadku osób neurotypowych. Pracownicy z ADHD potrafią szybko przystosowywać się do nowych sytuacji i znajdować rozwiązania w dynamicznie zmieniającym się środowisku biznesowym.
Pasja i zaangażowanie
Osoby z ADHD są bardzo zaangażowane w swoje zainteresowania i pasje. Ich entuzjazm i poświęcenie mogą przekładać się na osiąganie sukcesów w obszarach, w których się specjalizują.
Co przeszkadza osobom z ADHD w pracy?
Paulina, blogerka i edukatorka społeczna znana pod pseudonimem Atypowa dziewczyna, która zajmuje się propagowaniem wiedzy na temat neuroróżnorodności, spektrum autyzmu i ADHD w rozmowie z nami podzieliła się wynikami ankiety dotyczącej preferencji dotyczących miejsca zatrudnienia osób z ADHD, z której wynika, że czynniki utrudniające pracę z punktu widzenia osób z zespołem nadpobudliwości to:
- zbyt długie godziny pracy,
- brak elastyczności w zakresie czasu realizacji obowiązków zawodowych,
- zbyt mała ilość przerw,
- monotonia,
- czynniki sensoryczne, takie jak zbyt jasne światło, niespodziewany telefon, czy muzyka w tle.
Z kolei za parametry sprzyjające większej motywacji zawodowej i dobrostanowi respondenci uznali:
- elastyczność w zakresie czasu realizacji obowiązków zawodowych,
- możliwość słuchania muzyki/białego szumu podczas pracy,
- jasno określone instrukcje i cele,
- cichą i spokojną przestrzeń,
- samodzielność w podejmowaniu decyzji,
- odpowiednie oświetlenie,
- pracę zdalną.
Zapytaliśmy ją także o to, w jakich branżach najlepiej sprawdzają się osoby z ADHD. Okazało się, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, jednak z reguły takie osoby są najskuteczniejsze na stanowiskach kreatywnych, na przykład jako graficy, tłumacze, artyści, czy dziennikarze. Jednak dodała także, że w tym przypadku nie ma złotej reguły, bo najbardziej liczą się osobiste preferencje:
Jeśli osoba z ADHD robi to, co lubi, to najczęściej idzie jej świetnie pod względem pracy, ale nie zawsze pod względem organizacji.
Dodała także, że:
Chciałabym podkreślić, że nie każda osoba ma świadomość tego, że może mieć ADHD. Nie każda osoba, która ma ADHD, otrzymała formalną diagnozę. Warto być dla siebie wyrozumiałym i po prostu słuchać swojego ciała i siebie. Reagować, gdy coś jest nie tak i dawać sobie przestrzeń na rozwój. Osobom z ADHD (niezdiagnozowanym lub zdiagnozowanym), a także tym, które je u siebie podejrzewają, życzę, aby znaleźli sobie pracę, w której mogą być w pełni sobą.
Jak w pełni wykorzystać potencjał pracowników z ADHD?
Ustaliliśmy już, że osoby z ADHD mogą być świetnymi pracownikami, zwłaszcza jeśli ich praca wymaga szybkiego podejmowania decyzji, adaptacji oraz kreatywności, dlatego teraz skupimy się na tym, jak wykorzystać potencjał pracowników z ADHD w swojej firmie.
Oto najważniejsze czynniki, które sprawią, że Twoi pracownicy z zespołem nadpobudliwości z deficytem uwagi będą osiągać spektakularne rezultaty:
- Zrozumienie indywidualnych potrzeb – pierwszym krokiem do efektywnego wspierania pracowników z ADHD jest zrozumienie ich indywidualnych potrzeb i wymagań, dlatego warto zachęcać do otwartego dialogu w miejscu pracy.
- Elastyczne podejście do realizacji zadań – dając pracownikom z ADHD możliwość elastycznego planowania i wykonywania zadań, umożliwisz im wykorzystanie swojej kreatywności i energii w sposób, który najlepiej odpowiada ich indywidualnym potrzebom i stylowi pracy, a tym samym podkręcisz ich produktywność.
- Stworzenie zachęcającego środowiska pracy – tworzenie odpowiedniego środowiska pracy jest kluczowe dla wydajności osób z ADHD. W tym przypadku nie ma jednej recepty na sukces, dlatego najlepiej zapytać, w jakim otoczeniu najlepiej czuje się dana osoba.
- Klarowne komunikowanie oczekiwań – jasne komunikowanie oczekiwań dotyczących pracy i realizacji zadań jest nie tylko korzystne, ale wręcz niezbędne dla pracowników z ADHD. Dzięki jasno określonym celom i terminom, specjaliści z ADHD lepiej koncentrują się na realizacji swoich obowiązków.
- Rozpoznawanie i wykorzystywanie mocnych stron – wytypowanie zalet pracowników z ADHD i umożliwienie im wykorzystania ich w pracy może przynieść korzyści zarówno dla nich, jak i dla Twojej firmy. Zazwyczaj polega to delegowaniu zadań, które odpowiadają ich umiejętnościom i zainteresowaniom, oraz promowanie ich zaangażowania w projekty, które wykorzystują ich unikalne podejście i zdolności.
Najsłynniejsi milionerzy i biznesmeni z ADHD
Osoby z ADHD z zasady lepiej radzą sobie w pracy niezależnej, niż na etacie. Ich zapał, impulsywność, elastyczność i umiejętność szybkiego podejmowania decyzji sprawia, że specjaliści z zespołem nadpobudliwości z deficytem uwagi osiągają ogromne sukcesy na arenie biznesowej – zwłaszcza jako wyspecjalizowani freelancerzy, wynalazcy i przedsiębiorcy.
Nic więc dziwnego, że wśród osób z ADHD, obok gwiazd takich jak Ryan Gosling, Michael Phelps, czy Emma Watson, wymienia się następujące rekiny biznesu:
- Richard Branson – biznesmen, innowator i założyciel Grupy Virgin, znany z odważnych przedsięwzięć i innowacyjnych pomysłów biznesowych, którego wartość netto wycenia się na 2,6 miliarda dolarów. To przedsiębiorca, który pomimo diagnozy ADHD (a może właśnie dzięki niej), osiągnął ogromny sukces w różnych branżach, począwszy od lotnictwa przez media, aż po technologię.
- David Neeleman – założyciel linii lotniczych JetBlue Airways i wielu innych przedsiębiorstw w branży lotniczej, którego wartość netto w 2022 roku wyceniono na ponad 400 milionów dolarów. Jako osoba z ADHD, Neeleman zawsze podkreślał znaczenie kreatywności i elastyczności w biznesie.
- Ingvar Kamprad – twórca marki IKEA, o którym wspominaliśmy już przy okazji artykułu na temat zatrudniania osób w spektrum autyzmu. Mimo trudności związanych z ADHD Kamprad zdołał zbudować imperium biznesowe, które zmieniło sposób, w jaki ludzie z każdego zakątka globu urządzają swoje domy.
- Paul Orfalea – założyciel i były dyrektor generalny firmy Kinko’s, która została później przejęta przez FedEx. Orfalea był znany z innowacyjnych pomysłów, które wykorzystał do zbudowania swojego wielomilionowego imperium.
ADHD, czyli biznesowa supermoc
Jak można dowiedzieć się, między innymi, w artykule Dale’a Archera dla Forbes, czy audycji Harvard Business Review koncepcja neuroróżnodności idzie w parze z założeniami biznesowymi. Pomimo pewnych trudności, osoby z ADHD są cennym nabytkiem dla firm, ponieważ cechują się elastycznością, zapałem, oraz kreatywnością. Niemniej kluczem do sukcesu jest odpowiednie wykorzystanie potencjału tych osób i stworzenie środowiska pracy, które sprzyja ich rozwojowi i efektywności.
Zastanawiasz się, co możesz odliczyć od podatku?
Przeczytaj ebook „Co można wrzucić w koszty firmy”! Nasz poradnik to ponad 150 stron unikalnej wiedzy napisanej przez wykwalifikowaną księgową. W trakcie lektury znajdziesz m.in. odpowiedzi na poniższe pytania:
✅ Czym są koszty uzyskania przychodu?
✅ Co możesz odliczyć od podatku dochodowego?
✅ Jak płacić niskie podatki?
✅ Jak sprawić, by więcej pieniędzy zostało w Twojej kieszeni?
✅ Czy rower można wziąć na fakturę?
