Z jakich ulg może skorzystać przedsiębiorca?

W 2025 roku nie wprowadzono żadnych nowych ulg podatkowych dla przedsiębiorców, jednak katalog tych, z których wciąż mogą korzystać, jest szeroki. Stosując wybrane preferencje, obniżysz podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, a w rezultacie zmniejszysz kwotę obciążenia. Przedstawiamy ulgi, z których przedsiębiorcy mogą skorzystać w 2025 roku składając zeznanie za rok 2024.

Ulga IP BOX

Ulga IP BOX skierowana jest do innowacyjnych przedsiębiorstw, które uzyskują dochody z praw własności intelektualnej. Dzięki niej mogą skorzystać z preferencyjnej, 5-procentowej stawki podatku. Dotyczy ona dochodów z komercjalizacji kwalifikowanych praw własności intelektualnej (tzw. kwalifikowane IP): patentów, wzorów użytkowych, praw autorskich do programów komputerowych, znaków towarowych. Warunki dla ulgi IP BOX są następujące:

• kwalifikowane IP zostało rozwinięte, wytworzone lub ulepszone w ramach działalności badawczo-rozwojowej,
• kwalifikowane IP podlega ochronie prawnej,
• kwalifikowane IP znajduje się w katalogu ustawowym,
• przedsiębiorca składa ewidencję zdarzeń gospodarczych dla celów IP BOX.

W kontekście ulgi IP BOX obligatoryjne jest ustalenie, czy kwalifikowane IP związane jest z działalnością badawczo-rozwojową. Przedsiębiorcy muszą na wstępie określić, czy taką działalność prowadzą. W tym celu mogą wystąpić o indywidualną interpretację podatkową. Do niedawna skarbówka uchylała się przed zajęciem stanowiska w tych sprawach, jednak zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 12 maja 2023 roku (sygn. akt II FSK 1057/22), takie postępowanie nie jest prawidłowe. Od tego momentu fiskus zmienił podejście, wychodząc naprzeciw przedsiębiorcom.

Ulga B+R

Mówiąc o uldze IP BOX, nie sposób nie wspomnieć o powiązanej z nią uldze B+R. Pod pojęciem działalności badawczo-rozwojowej kryje się działalność twórcza, które obejmuje badania naukowe lub prace rozwojowe. Podejmowana jest systematycznie celem zwiększenia zasobów wiedzy i tworzenia nowych zastosowań. W ramach ulgi B+R przedsiębiorca może odliczyć:

• 200% kwoty wynagrodzeń pracowników, osób zatrudnionych w ramach umowy zlecenie i umowy o dzieło,
• 200% pozostałych kosztów kwalifikowanych, jeśli przedsiębiorca ma status centrum badawczo-rozwojowego – CBR (koszty związane z patentami, wzorami użytkowymi i przemysłowymi mogą być rozliczone do 100% wydatków),
• 100% pozostałe koszty kwalifikowane, jeśli przedsiębiorca nie ma statusu CBR.

Ustawa o PIT zawiera katalog kosztów kwalifikowanych, do których zalicza się m.in.:

• wynagrodzenia pracowników realizujących zadania związane z działalnością B+R,
• koszty nabycia materiałów i surowców związanych bezpośrednio z działalnością B+R,
• koszty nabycia sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego w działalności B+R,
• opinie, usługi doradcze, ekspertyzy,
• odpłatne korzystanie z aparatury badawczo-naukowej,
• koszty nabycia i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego,
• odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (z wyłączeniem samochodów osobowych, budynków, budowli i lokali).

Ulga IP BOX i B+R – czy można stosować ją jednocześnie?

Przepisy w obecnym kształcie nie zabraniają łączenia ulgi IP BOX i B+R. Fiskus uważa jednak, że koszty kwalifikowane dla działalności B+R, odliczone w IP BOX, nie mogą zostać ponownie odliczone w ramach ulgi B+R (interpretacja z dnia 13.04.2023 r. nr 0111-KDIB1-1.4010.64.2023.2.MF). Inne zdanie mają w tym zakresie sądy, które są przychylniejsze przedsiębiorcom. Niestety, ponownie okazuje się, że interpretacja pozornie prostego przepisu może być nie tylko trudna, ale też sprowadzić na manowce.

Ulga na prototyp

Ulga na prototyp umożliwia odliczenie kosztów związanych z projektowaniem, wytworzeniem i testowaniem prototypu produktu, przy czym należy zakwalifikować je do kategorii kosztów produkcji próbnej lub kosztów wprowadzenia na rynek nowego produktu. Produkcja próbna obejmuje:

• nabycie fabrycznie nowych środków trwałych (wyłączając pojazdy samochodowe),
• ulepszenie środków trwałych,
• nabycie materiałów i surowców (wyłącznie celem wykorzystania ich w produkcji próbnej nowego produktu).

Tymczasem wprowadzenie produktu na rynek obejmuje:

• prowadzenie badań, przygotowanie dokumentacji, pozyskanie ekspertyz itp.,
• badanie cyklu życia produktu,
• opracowanie systemu weryfikacji technologii środowiskowych.

Przedsiębiorca ma prawo odliczyć wydatki poniesione w związku z powyższymi działaniami, ale wyłącznie w wysokości 30%. Ponadto kwota odliczenia nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej 10% dochodu osiągniętego z pozarolniczej działalności gospodarczej. Interpretacje podatkowe wskazują, że ulgę na prototyp można połączyć z ulgą IP BOX czy B+R, jednak pod pewnymi warunkami. Szczególnie obszerna jest interpretacja z dnia 3.02.2023 r. nr 0111-KDIB1-3.4010.691.2022.1.MBD, która rozjaśnia liczne wątpliwości.

---

---

Ulga na robotyzację

Ulga na robotyzację została ograniczona czasowo. W jej ramach można rozliczyć wydatki poniesione w latach 2022-2026 na zwiększającą konkurencyjność firmy robotyzację. Odliczeniu podlegają:

• koszty nabycia fabrycznie nowych robotów przemysłowych, maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów przemysłowych, maszyn, urządzeń oraz innych rzeczy związanych z funkcjonowaniem robotów (definicje podano w art. 52 jb ust. 3 i 4 ustawy o PIT),
• koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych związanych z uruchomieniem i funkcjonowaniem robotów przemysłowych i ww. środków trwałych,
• koszty nabycia usług szkoleniowych związanych z funkcjonowaniem robotów przemysłowych i ww. środków trwałych,
• opłaty leasingowe od robotów przemysłowych i ww. środków trwałych.

W ramach ulgi na robotyzację przedsiębiorcy mogą odliczyć 50% ww. kosztów. Fiskus ogranicza jednak pojęcie robota przemysłowego wyłącznie do maszyny, która ma zastosowanie w produkcji towarów i wyrobów. Inne stanowisko mają w tej sprawie sądy, które orzekają, że mianem robota przemysłowego można określić też maszyny wykorzystywane w celach magazynowych, do przemieszczania towarów czy w centrach dystrybucyjnych.

Ulga na ekspansję

Celem ulgi na ekspansję jest ułatwienie przedsiębiorcom zdobywania nowych rynków i wprowadzania na nie swoich produktów. W jej ramach można odliczyć 100% kosztów poniesionych na:

• uczestnictwo w targach (przy czym odliczenie może być zastosowane wyłącznie w odniesieniu do pracowników, a nie osób współpracujących, managerów lub pozostałych, które nie pozostają w stosunku pracy),
• działania promocyjno-informacyjne,
• dostosowanie opakowań produktów do wymagań kontrahentów lub przepisów krajowych,
• przygotowanie dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów,
• przygotowanie dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu.

Warunkiem jest, aby przedsiębiorca w ciągu kolejnych 2 lat podatkowych (licząc od roku, w którym poniósł koszty):

• zwiększył przychody ze sprzedaży produktów (w stosunku do przychodów ustalonych na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego rok poniesienia kosztu) lub
• Osiągnął przychody ze sprzedaży dotychczas nieoferowanych produktów lub
• Osiągnął przychody ze sprzedaży dotychczas nieoferowanych produktów w danym kraju.

Ulga na sponsoring

Wydatki poniesione na działalność sportową, kulturalną lub wspierającą szkolnictwo i naukę można odliczyć od podstawy opodatkowania w ramach ulgi na sponsoring. Przedsiębiorcy mają prawo do 50-procentowego odliczenia, przy czym jego kwota nie może przewyższać dochodu uzyskanego w danym roku z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku straty podatkowej niewykorzystana kwota odliczenia nie przechodzi na kolejny rok. 

Ulga na sponsoring umożliwia odliczenie kosztów poniesionych na finansowanie:

• klubu sportowego, stypendium sportowego, imprezy sportowej niebędącej imprezą masową,
• instytucji kultury i działalności kulturowej realizowanej przez uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne,
• stypendiów naukowych, wynagrodzeń studentów odbywających u podatnika staż związany z programem studiów, wynagrodzenia wypłacanego przez 6 miesięcy od dnia zatrudnienia absolwenta za pośrednictwem akademickiego biura karier (dot. absolwentów uczelni, dla których pracodawca organizuje praktyki zawodowe).

Fiskus zastrzega, że ulga na sponsoring przysługuje wyłącznie firmom, które w zamian za przekazane środki otrzymały na przykład reklamę. Klub sportowy może umieścić logo sponsora na koszulkach zawodników lub wspomnieć o nim w spocie reklamowy. Tyle tylko, że wartość usługi reklamowej musi odpowiadać kwocie dokonanej wpłaty. Taka interpretacja przepisów jest niekorzystna dla przedsiębiorców, a dodatkowo pozostawia pole do nadużyć. Po pierwsze, usługę reklamową trudno wycenić, po drugie – jeśli kwota świadczenia nie spełni warunków ulgi na sponsoring, powinna zostać rozliczona jako darowizna. A to oznacza obciążenia podatkowe dla obdarowanego.

Ulga na terminal 

Z ulgi na terminal mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy ponieśli wydatki:

• na zakup terminala płatniczego,
• związane z obsługą transakcji płatniczych (opłaty akceptanta, incharge, systemowe, wynikające z umów dzierżawy).

Limit odliczeń wynosi:

• 2 500 zł – dla podatników, którzy są zwolnieni z obowiązku ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przy użyciu kas rejestrujących,
• 1 000 zł – dla pozostałych podatników.

Szczególne preferencje mają podatnicy bezgotówkowi, a więc uprawnieni (przynajmniej przez  miesięcy lub 2 kwartały w roku) do otrzymania zwrotu VAT w ciągu 15 dni od upływu terminu złożenia rozliczenia. Mogą oni odliczyć 200% opłat związanych z nabyciem i obsługą terminala, jednak nie więcej, niż 2 000 zł w roku podatkowym. Ponadto mogą stosować ulgę w każdym roku, w którym ponieśli wydatki.

Ulga dla inwestujących w ASI

Ulga dla inwestujących w ASI umożliwia odliczenie 50% wydatków poniesionych na objęcie udziałów w alternatywnej spółce inwestycyjnej (ASI) lub w spółce kapitałowej, w której ASI:

• posiada przynajmniej 5% udziałów,
• będzie posiadała przynajmniej 5% udziałów w wyniku ich nabycia lub objęcia w okresie 90 dni.

Ponadto przedsiębiorca musi spełniać łącznie następujące warunki:

• wspólnikiem ASI jest podmiot, który nabył lub objął udziały sfinansowanie w całości lub w części ze środków europejskich, niemających charakteru bezzwrotnego, przeznaczonych na inwestycje venture capital w Polsce,
• zawarto z ASI umowę inwestycyjną, 
• w okresie 2 lat poprzedzających dzień pierwszego nabycia lub objęcia udziałów ASI i spółka kapitałowa nie były z podatnikiem podmiotem powiązanym,
• podatnik będzie posiadał udziały przez co najmniej 24 miesiące.

Maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 250 000 zł.

Darowizny do odliczenia w deklaracji rocznej

Przedsiębiorcy w deklaracji podatkowej odliczą również darowizny na:

• cele pożytku publicznego,
• kult religijny,
• kształcenie zawodowe,
• odbudowę zabytków,
• krwiodawstwo.

Kwota darowizny do odliczenia nie może przekroczyć 6% rocznego dochodu/przychodu. Przy czym limit ten jest wspólny dla wszystkich ww. rodzajów darowizn. Ponadto podatnik ma prawo odliczyć wyłącznie kwoty, których przekazanie może udokumentować. Darowizna co do zasady ma formę pieniężną, wtedy też łatwo określić jej wartość. Natomiast w przypadku środków trwałych, materiałów czy innych składników niepieniężnych wartość darowizny nie może być wyższa od wartości rynkowej przedmiotu.

Podsumowanie

Dzięki licznym ulgom podatkowym przedsiębiorcy mogą obniżyć zobowiązanie wobec fiskusa. Muszą jednak pamiętać o skompletowaniu odpowiednich dokumentów, takich jak faktury, potwierdzenia płatności czy dokumentacja techniczna, potwierdzających prawo do ulgi. Przypomnijmy, że w 2025 roku wszyscy przedsiębiorcy, niezależnie od formy opodatkowania (z wyłączeniem karty podatkowej), jaką wybrali, składają deklarację podatkową do 30 kwietnia.