Koniec eldorado międzynarodowych korporacji. Od stycznia 2025 obowiązuje globalny podatek minimalny. Nie stanowi on nowej daniny, a doprecyzowuje kwestię podatku dochodowego, od którego płacenia wymigują się najwięksi rynkowi gracze. Nie chodzi jednak wyłącznie o ściągalność należności podatkowej, lecz także o wzrost konkurencyjności poszczególnych państw w kontekście podejmowania decyzji inwestycyjnych. Co się zmieni w opodatkowaniu korporacji w 2025 roku?
Globalny podatek minimalny, czyli nierówna walka z rajami podatkowymi
Prowadzenie działalności gospodarczej w krajach, w których efektywne opodatkowanie jest niskie, to częsta praktyka. Popularne raje podatkowe, takie jak Seszele, Vanuatu, Bahamy czy Panama od dawna są na celowniku Unii Europejskiej. Nie trzeba jednak przenosić działalności daleko, aby skorzystać z preferencyjnego systemu. Raje podatkowe znajdziemy także w Europie, a są to m.in. Cypr, Luksemburg i…Belgia! Polski Instytut Ekonomiczny podaje, że przez podatkowe eldorado Unia traci rocznie 170 mld euro, podczas gdy jej budżet wynosi 960 mld euro. Największe straty na CIT odczuwają Niemcy i Francja, ale problem dotyczy wszystkich krajów unijnych. Dlatego od 2025 roku funkcjonuje globalny podatek minimalny (Pillar 2), który wpisuje się w nurt walki z unikaniem opodatkowania. Jego istotą jest nałożenie obowiązku zapłaty podatku wyrównawczego, tak aby efektywna stawka podatkowa grupy w danym kraju wyniosła minimum 15%.
Wyższe obciążenia dla grup międzynarodowych i krajowych
Globalny podatek minimalny zapłacą międzynarodowe i krajowe grupy kapitałowe, których skonsolidowane przychody globalne przekraczają 750 mld euro rocznie w przynajmniej dwóch latach z ostatnich czterech lat podatkowych. Nowe rozwiązania nie dotyczą organizacji non-profit, funduszy emerytalnych czy organizacji rządowych. Mniejsze firmy nie mają się więc czego obawiać. Próg minimalnych przychodów jest wysoki, dlatego zmiany w żaden sposób nie dotkną “przeciętnych” przedsiębiorców, nawet tych, których działalność generuje całkiem spore zyski.
Podobne artykuły
3 rodzaje podatku, czyli jak działa mechanizm wyrównawczy
Globalny podatek minimalny podzielono na 3 rodzaje, co w jeszcze większym stopniu ma chronić przed nadużyciami. Podatek wyrównawczy może mieć formę:
- krajowego podatku wyrównawczego – dotyczy dochodu nisko opodatkowanego krajowych jednostek składowych. Ma on pierwszeństwo wobec innych rodzajów podatku wyrównawczego,
- globalnego podatku wyrównawczego – polegającego na obowiązku zapłaty przez jednostkę dominującą grupy od dochodu nisko opodatkowanych jednostek składowych,
- podatku wyrównawczego od niedostatecznie opodatkowanych zysków – płacony w sytuacji, gdy jednostka dominująca działa w kraju o niskim poziomie opodatkowania, który nie wdrożył globalnego podatku minimalnego.
Jak to działa w praktyce? Większość krajów wdrożyła krajowy podatek wyrównawczy, który – przynajmniej w teorii – umożliwia zatrzymanie wpływów z podatku dochodowego. Wobec firm działających w krajach, które tego nie zrobiły, zastosowanie znajduje globalny podatek wyrównawczy. Ostatni szczebel podatkowej drabiny stanowi podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych dochodów. Stosujemy go, gdy korporacja zarejestrowana jest w raju podatkowym, który nie wprowadził stosownych przepisów. Na tym etapie mogą jednak pojawić się pewne trudności, W celu kalkulacji podatku centrala będzie musiała udostępnić dane finansowe, które uprzednio udostępnią jej poszczególne jednostki składowe.
Korporacje zapłacą więcej? Niekoniecznie
Nie każda grupa kapitałowa zapłaci globalny podatek minimalny. W ustawie przewidziano pewne zwolnienia, tzw. bezpieczne przystanie. Grupa krajowa nie musi płacić krajowego podatku wyrównawczego za pierwsze 5 lat, licząc od roku, w którym została objęta globalnym podatkiem minimalnym. Ponadto obowiązek globalnego opodatkowania nie zaistnieje w stosunku do grup, które w danym roku spełnią łącznie 2 warunki:
- średni trzyletni kwalifikowany przychód wszystkich jednostek składowych zlokalizowanych w danej jurysdykcji będzie mniejszy niż 10 mln euro,
- średnie trzyletni jurysdykcyjny kwalifikowany dochód wszystkich jednostek składowych zlokalizowanych w danej jurysdykcji wyniesie mniej niż 1 mln euro, albo
- zostanie osiągnięta średnia jurysdykcyjna strata wszystkich wymienionych jednostek.
Zmiany w przepisach to więcej papierologii
Globalny podatek minimalny stał się przedmiotem zainteresowania księgowych, dyrektorów finansowych i oczywiście doradców podatkowych. Do tematu trzeba podejść nie tylko od strony finansowej, ale też administracyjnej. Na grupy objęte globalnym podatkiem minimalnym nałożono dodatkowe obowiązki w tym zakresie. Jednostki składowe zlokalizowane w Polsce, objęte opodatkowaniem wyrównawczym, składają do naczelnika właściwego urzędu skarbowego informację o opodatkowaniu wyrównawczym najpóźniej do 15. miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego. Ponadto wszyscy podatnicy objęci globalnym podatkiem minimalnym (niezależnie od rodzaju) mają obowiązek składać do naczelnika właściwego urzędu skarbowego zeznania podatkowe do końca 18. miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego.
Twoja firma potrzebuje finansowania?
eFaktor to faktoring do 15 000 000 zł!
Dzięki eFaktor środki z wystawionych faktur otrzymasz przed terminem. Zadbaj o płynność finansową Twojej firmy.
➔ Zaliczka do 100%
➔ Pieniądze z faktury w 24 godziny na koncie
➔ Oszczędność i pewność pieniędzy tu i teraz
Nowe przepisy i możliwe kary dla polskich spółek
W Polsce globalny podatek minimalny wprowadzono ustawą z 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych. KPMG szacuje, że nowe przepisy dotkną nawet 7 000 spółek, w tym około 40 jednostek dominujących najwyższego szczebla. Z drugiej strony, każda grupa, która spełnia kryterium dochodowe, powinna przeanalizować swoją sytuację podatkową. W przeciwnym razie musi liczyć się karami, które wynikają bezpośrednio z nowelizacji Kodeksu karno-skarbowego. Nowe rozwiązania przewidują, że niezłożenie deklaracji informacyjnej, zatajenie prawdy lub podanie nieprawdy rozpatrywane będą w kategorii wykroczenia lub przestępstwa skarbowego. Takie same sankcje przyjęto wobec naruszenia obowiązku przekazania danych do zagranicznej jednostki składowej.
Co globalny podatek minimalny oznacza dla gospodarki?
Cele podatku wyrównawczego są dwa. Pierwszy skupia się wokół walki z unikaniem opodatkowania, a tym samym większej ściągalności podatku dochodowego. W 2019 roku Polski Instytut Ekonomiczny oszacował, że do rajów podatkowych trafia około 11% krajowego CIT, co daje 3-4 mld zł rocznie. Dla porównania, wydatki na służbę zdrowia w 2025 roku wyniosą 221,7 mld zł. “Strata” nie wydaje się znacząca, ale w globalnym podatku minimalnych nie tylko o pieniądze chodzi – i tutaj przechodzimy do drugiego celu. Jest nim wzrost konkurencyjności, który ma napędzać nowe inwestycje. Ich pochodne to niższe bezrobocie, rozwój technologiczny i większy dostęp do niektórych produktów czy usług. Dziś polski rynek jest mało konkurencyjny, na co wskazują Leszek Kąsek i Rafał Benecki w raporcie “Inwestycje w Polsce oczami biznesu. Regres i nadzieje”. Na naszą sytuację negatywnie wpłynęła pandemia, ale też wojna prowadzona za wschodnią granicą. Na wiele czynników makroekonomicznych nie mamy wpływu, dlatego pozostaje przyciągać inwestorów za pomocą rozwiązań podatkowych.
Ulgi podatkowe nie będą atrakcyjne?
Płatnicy podatku dochodowego CIT mają do dyspozycji różnego rodzaju ulgi podatkowe, dzięki którym obciążenia są niższe. Wśród nich warto wymienić:
- ulgę IP BOX,
- ulgę B+R,
- ulgę na robotyzację,
- ulgę na prototyp,
- ulgę na ekspansję.
Ponadto niektóre grupy kapitałowe działają w Specjalnych Strefach Ekonomicznych lub w Polskiej Strefie Inwestycyjnej, inne korzystają z dodatkowych preferencji, na przykład 9-proc. CIT. Po zastosowaniu możliwych ulg i preferencji może okazać się, że efektywna stawka podatkowa będzie wynosić mniej, niż 15%, przez co spółka zostanie obciążona globalnym podatkiem minimalnym. Paradoksalnie więc firmy, które rozwijają się i płacą podatki na zasadach ogólnych, odczują zmiany, jakie miały uderzyć w unikających opodatkowania. W obecnym kształcie przepisów sytuację mogą złagodzić jedynie zwolnienia i luki prawne, które są w stanie wychwycić najlepsi doradcy podatkowi.
Przyszłość ulg podatkowych w Polsce – co planują rządzący?
Jak większość rozwiązań podatkowych, globalny podatek minimalny ma dwa końce. Uderza w korporacje, ale też w firmy korzystające z ulg podatkowych wprowadzonych w głównej mierze po to, aby zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną Polski. Problem ten nie umknął rządzącym, którzy planują rozwiązać go, nowelizując ustawę. Obecnie ulgi traktowane są jako niekwalifikowane kredyty podatkowe, natomiast Ministerstwo Rozwoju i Technologii dąży do tego, by stały się kwalifikowanymi zwrotnymi kredytami podatkowymi lub zostały objęte mechanizmem zwrotów gotówkowych. Kwalifikowane zwrotne kredyty podatkowe:
- są korzystniejsze przy obliczaniu efektywnej stawki podatku,
- mogą być uwzględnione w kalkulacji, co pomaga osiągnąć minimalne 15% opodatkowania.
Tymczasem mechanizm zwrotów gotówkowych:
- pozwala utrzymać efektywną stopę opodatkowania na poziomie minimum 15%,
- umożliwia pełne wykorzystanie przysługujących ulg, nawet jeśli podatnicy w danym roku podatkowym nie osiągnęli dochodów koniecznych do ich rozliczenia.
Globalny podatek minimalny okiem doradców podatkowych
Globalny podatek minimalny – szansa na wyrównanie opodatkowania i wzrost konkurencyjności, czy kolejny przepis, który w praktyce okaże się bezskuteczny? Na chwilę obecną trudno powiedzieć, jaka będzie ściągalność podatku wyrównawczego i czy wdrożone mechanizmy będą funkcjonować prawidłowo. Doradcy podatkowi nie mają jednak złudzeń co do jednej kwestii, a mianowicie ochrony ulg, z których korzystają przedsiębiorcy. Pewne rozwiązania w tym zakresie wprowadziły już Węgry i Irlandia, teraz czas na Polskę. Podatnicy, których dotkną nowe przepisy, muszą przygotować się na liczne zmiany organizacyjne i kompetencyjne. Z drugiej strony, mając na uwadze, jak wiele zmian w przepisach podatkowych dotyczy małych przedsiębiorców, którzy nie mają do dyspozycji całej armii doradców podatkowych, księgowych i prawników, globalny podatek minimalny nie powinien przerażać.
Zainteresował Cię ten artykuł? Czytaj więcej takich treści w ramach cyklu „Alarm podatkowy”
