Polska kontrola celna odgrywa istotną rolę w utrzymaniu integralności granic kraju i zapewnieniu płynnego przepływu towarów. Funkcjonariusze celni są odpowiedzialni za różne czynności związane z importem, eksportem i tranzytem. W tym artykule pochylimy się nad charakterem obowiązków funkcjonariuszy służby celnej, wymaganiami, jakie należy spełnić, aby zostać celnikiem, warunkami zatrudnienia, a także porównamy ich wynagrodzenia do zarobków europejskich funkcjonariuszy celnych.
Na czym polega polska kontrola celna?
Kontrola celna w Polsce to proces nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawa przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej. Kontrolę celną w Polsce przeprowadza się zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, jednak w przypadku nieuregulowanego zakresu kontroli, stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej, dotyczące postępowania podatkowego.
Polska kontrola celna dotyczy następujących obszarów prawnych:
Podobne artykuły
- Prawa celnego i innych przepisów dotyczących importu i eksportu towarów między obszarem celnym Unii Europejskiej a państwami trzecimi. Szczególną uwagę zwraca się na towar objęty ograniczeniami lub zakazami.
- Prawa podatkowego związane z produkcją, transportem i zużyciem wyrobów akcyzowych, takich jak wytwarzanie, uszlachetnianie, przerabianie, skażanie, rozlew, magazynowanie, wydawanie, przewóz i niszczenie tych wyrobów. Kontroluje się również zastosowanie i oznaczanie tych wyrobów znakami akcyzy.
- Przepisów regulujących działalność hazardową, takich jak ustawy o grach hazardowych. Kontroluje się zgodność prowadzenia gier hazardowych z udzieloną koncesją lub zezwoleniem oraz zatwierdzonym regulaminem.
- Prawa podatkowego dotyczącego wydobycia rudy miedzi, produkcji koncentratu, wydobycia gazu ziemnego lub ropy naftowej.
Poza tym kontroli celnej podlegają także następujące kwestie:
- Prawidłowość i terminowość wpłat podatku akcyzowego od określonych wyrobów wymienionych w odrębnych przepisach, oraz podatku od gier.
- Prawidłowość i terminowość wpłat podatku od wydobycia określonych kopalin.
- Rodzaj paliwa znajdującego się w zbiornikach pojazdów lub innych środków transportu.
- Wywóz i przywóz towarów podlegających ograniczeniom lub zakazom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- Transport drogowy zgodnie z odrębnymi przepisami.
Jakie są główne obowiązki funkcjonariuszy Służby celnej?
Służba celna to jednolita, umundurowana formacja, utworzona w celu zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Unii Europejskiej, w tym zgodności z prawem przywozu towarów na ten obszar oraz wywozu towarów z tego obszaru, a także wykonywania obowiązków określonych w przepisach odrębnych, w szczególności w zakresie podatku akcyzowego oraz podatku od gier. A zatem funkcjonariusze celni realizują następujące obowiązki w celu egzekwowania przepisów i regulacji celnych.
Nadzorowanie operacji importowych i eksportowych
Funkcjonariusze celni nadzorują import i eksport towarów, dbając o zgodność z odpowiednimi przepisami. Kontrolują przesyłki, weryfikują dokumentację oraz naliczają cła i podatki.
Zapobieganie nielegalnemu handlowi i przemytowi
Zwalczanie nielegalnego handlu i zapobieganie przemytowi jest jednym z podstawowych obowiązków funkcjonariuszy celnych. Urzędnicy celni przeprowadzają inspekcje, korzystają z zaawansowanych technologii i współpracują z innymi organami ścigania w celu wykrywania i zajmowania przemycanych towarów.
Egzekwowanie przepisów celnych
Funkcjonariusze celni egzekwują przepisy i regulacje celne w celu ochrony bezpieczeństwa narodowego, zdrowia publicznego i interesów gospodarczych. Monitorują działalność handlową, badają potencjalne naruszenia i w razie potrzeby podejmują działania prawne.
Usprawnianie handlu i procedur celnych
Funkcjonariusze celni odgrywają kluczową rolę w ułatwianiu legalnego handlu. Udzielają przedsiębiorcom wskazówek dotyczących procedur celnych, oceniają poprawność złożonych deklaracji i usprawniają odprawę celną.
Gdzie pracują funkcjonariusze służby celnej?
Funkcjonariusze służby celnej zajmują się nie tylko monitorowaniem przepływu towarów na granicach, ale także nadzorem przesyłek pocztowych oraz kontrolą przedsiębiorstw zatrudniających obcokrajowców, w związku z czym ich miejsce zatrudnienia różni się w zależności od charakteru wykonywanych obowiązków.
Co ciekawe, funkcjonariusz celny może działać na zasadach działalności gospodarczej i współpracować z firmami kurierskimi i transportowymi lub dołączyć do szeregów Polskiej Służby celnej, która ma swoje siedziby w większości największych miast Polski oraz miastach granicznych.
Kto może zostać funkcjonariuszem służby celnej?
Funkcjonariuszem może zostać każda osoba, która spełnia następujące wymagania niezbędne:
- jest obywatelem Polski
- korzysta z pełni praw publicznych
- nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe
- posiada wykształcenie co najmniej średnie lub średnie branżowe
- cieszy się nieposzlakowaną opinią
- jej stan zdrowia pozwala na pełnienie służby na określonym stanowisku
- nie pełniła służby zawodowej ani nie pracowała w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 1633 z późn. zm.), ani nie była ich współpracownikiem.
Jakie wymagania stoją przed potencjalnymi funkcjonariuszami celnymi?
Na mocy ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych zawód funkcjonariusza celnego deregulowano, dzięki czemu kandydaci nie są już zobowiązani do podejścia do egzaminu w Ministerstwie Finansów. Jeśli jednak chcesz zostać funkcjonariuszem celnym, musisz spełnić określone kryteria i przejść kompleksowe szkolenie.
Kluczowe wymagania wobec potencjalnych celników obejmują następujące zagadnienia.
Wykształcenie
Aby ubiegać się o stanowisko funkcjonariusza celnego, zazwyczaj wymagany jest dyplom ukończenia szkoły średniej lub jego odpowiednik. Jednakże w przypadku niektórych stanowisk wymagane jest posiadanie tytułu licencjata w odpowiedniej dziedzinie, takiej jak administracja celna lub handel międzynarodowy.
Kompetencje językowe
Funkcjonariusze celni w Polsce muszą biegle posługiwać się językiem polskim. Ponadto znajomość języka angielskiego lub innych języków obcych jest traktowana jako duży atut, ponieważ usprawnia komunikację z międzynarodowymi handlowcami i podróżnymi.
Profil psychologiczny
Przyszli funkcjonariusze Polskiej Służby Celno-Skarbowej poddawani są kompleksowej analizie psychologicznej, która ma na celu określenie predyspozycji do pracy pod presją.
Sprawność fizyczna i stan zdrowia
Funkcjonariusze celni muszą zachowywać odpowiedni poziom sprawności fizycznej, aby skutecznie wykonywać swoje obowiązki. Pracownicy mogą być zobowiązani do poddania się badaniom lekarskim w celu upewnienia się, że są w stanie sprostać wymaganiom fizycznym związanym z wykonywanym zawodem.
Weryfikacja przeszłości i poświadczenie bezpieczeństwa
Ze względu na szczególny charakter ich pracy, funkcjonariusze celni przechodzą szczegółowe procedury weryfikacji ich przeszłości i postępowania sprawdzającego. Ma to na celu zagwarantowanie ich wiarygodności i uczciwości przy przetwarzaniu poufnych informacji i zwalczaniu nielegalnej działalności.
Jakie są warunki zatrudnienia funkcjonariuszy służby celnej?
Funkcjonariusze celni w Polsce pracują w dynamicznym i pełnym wyzwań środowisku. Najważniejsze warunki ich zatrudnienia obejmują następujące kwestie.
Praca zmianowa i nienormowane godziny pracy
Funkcjonariusze celni często pracują w systemie zmianowym, w tym w nocy, weekendy i święta. Jest to konieczne do utrzymania ciągłej kontroli celnej i zapewnienia bezpieczeństwa granic kraju.
Szkolenie i rozwój zawodowy
Nowo zatrudnieni funkcjonariusze celni przechodzą intensywne szkolenia w celu zdobycia niezbędnej wiedzy i umiejętności. Zapewniane są również bieżące programy rozwoju zawodowego, aby zapewnić im aktualne informacje na temat zmieniających się procedur celnych i technologii.
Środowisko pracy oparte na współpracy
Funkcjonariusze celni ściśle współpracują z pracownikami z różnych działów, takich jak straż graniczna, organy podatkowe i organy ścigania. Takie podejście do współpracy zwiększa ich skuteczność przy rozwiązywaniu problemów transgranicznych.
Umundurowanie i wyposażenie
Funkcjonariusze celni otrzymują mundury i specjalistyczny sprzęt do skutecznego wykonywania swoich obowiązków. Obejmuje to sprzęt ochronny, urządzenia skanujące i inne narzędzia niezbędne do przeprowadzania inspekcji i dochodzeń.
Ile zarabiają funkcjonariusze służby celnej w Polsce?
Zgodnie z ogłoszeniem nr 5/2023 o postępowaniu kwalifikacyjnym do służby w Służbie Celno-Skarbowej w oddziale w Gdyni z czerwca 2023 roku, przyszły funkcjonariusz celny co miesiąc może liczyć na:
- uposażenie zasadnicze na stanowisku w wysokości 3979,00 zł brutto (3 042 zł netto),
- dodatek za stopień służbowy aplikanta w wysokości 890,30 zł brutto (724 zł netto),
- dodatek za wysługę lat w wysokości od 2% do 25% wynagrodzenia zasadniczego po udokumentowaniu co najmniej 2-letniego stażu pracy,
- inne dodatki do uposażenia przewidziane przepisami oraz po spełnieniu warunków, takie jak
- dodatek kontrolerski – do 50% uposażenia,
- dodatek za pracę w godzinach nocnych – 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 22 zł brutto.
- dodatek żywieniowy,
- równoważnik za dojazdy,
- nagrodę roczną, tzw. trzynastkę,
- nagrody jubileuszowe.
A zatem zarobki funkcjonariuszy przedstawiają się następująco.
Ile zarabiają funkcjonariusze służby celnej na świecie?
Zakres obowiązków funkcjonariuszy służb celnych w innych krajach jest mniej analogiczny do tego, wypełnianego przez specjalistów z Polski, jednak ich zarobki z uwagi na kwestie polityczno-gospodarcze, znacznie się różnią, a zakres obowiązków jest bardzo podobny do tego, co możemy zaobserwować w Polsce. W Stanach Zjednoczonych bardzo ceni się funkcjonariuszy służb celnych, bowiem średnio w roku na tym stanowisku zarabia się 67,910 dolarów, czyli miesięcznie 5,659 dolarów. W Wielkiej Brytanii zarabia się średnio 31,899 funtów rocznie i 2,259 miesięcznie, natomiast we Francji aż 32,200 euro rocznie i 2,683 miesięcznie. Z kolei funkcjonariusze celni w Niemczech i Włoszech zarabiają średnio 29,640 euro rocznie, co daje około 2,470 euro miesięcznie.
Podsumowanie
Mimo że zarobki funkcjonariuszy Polskiej Służby Celno-Podatkowej przedstawiają się dość mizernie na tle danych z innych krajów europejskich, to w polskich warunkach jest to całkiem intratny zawód i stanowi bezpieczną ścieżkę kariery na przyszłość.
Fot. Polska Służba Celna
