Punkty karne ponownie będą się kasować – czy zmiana w przepisach to ukłon w stronę TSL czy walka o głosy kierowców?

Od 17 września 2023 r. punkty karne ponownie kasują się po 12 miesiącach. Poprzednie zmiany, częściowo, w tym obszarze utrzymały się więc tylko rok. W Ministerstwie Infrastruktury wskazują, że bardziej liberalne przepisy są podyktowane obawami branży transportowej w związku z dużo większym ryzykiem zatrzymania uprawnień dla zawodowych kierowców. Po części jest to prawda, natomiast branża transportowa ma dużo większe problemy. Mówię: „sprawdzam”, przyglądam się zmianom w obszarze punktów karnych i wskazuję na prawdziwe problemy branży transportowej.

Niekorzystne zmiany dla kierowców – co zmieniło się w 2022 roku?

Kasowanie punktów karnych ponownie po roku to pewien ukłon w stronę kierowców. Przypominam, że w 2022 r. wprowadzono wiele zmian, które były niekorzystne z punktu widzenia zmotoryzowanych, tj.:

• 1 stycznia 2022 r.: znacząca podwyżka mandatów.
• 17 września 2022 r.: przedawnienie punktów karnych z konta kierowcy po 2 latach od opłacenia mandatu; maksymalna liczba 15 punktów karnych; brak kursów redukujących 6 punktów karnych; mandaty w warunkach tzw. recydywy (podwójna stawka za najgroźniejsze wykroczenia).

Zmiany od 17 września 2023 roku

Część przepisów utrzymała się tylko rok. Zmiany obowiązujące od dnia 17 września 2023 r. są następujące:

• przedawnienie punktów karnych na koncie kierowcy po roku od opłacenia mandatu;
• powrót kursów redukujących 6 punktów karnych w Wojewódzkich Ośrodkach Ruchu Drogowego.

Jak wygląda kasowanie punktów karnych z konta kierowcy od 17 września 2023 roku?

Mimo iż ustawa zmieniająca poprzednie przepisy weszła w życie już 1 lipca 2023 r., zmiany obowiązują dopiero od 17 września. Wynika to z przygotowania procedur oraz systemu CEPiK. Kluczowe są zasady przedawnienia punktów karnych:

• punkty karne kasują się po roku po opłaceniu mandatu;
• punkty karne dopisane na mocy decyzji sądu przedawniają się po upływie roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu.

UWAGA! W przypadku mandatów otrzymanych do 16 września 2023 r., punkty karne za takie przewinienia utrzymują się na koncie w Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK) przez 2 lata od opłacenia mandatu.

Jak wyglądają kursy redukujące 6 punktów karnych od 17 września 2023 roku?

Znane są też zasady organizacji kursów redukujących w ośrodkach WORD. Z warunków formalnych należy wskazać następujące kwestie:

• szkolenia muszą prowadzić policjanci z komórki ruchu drogowego (bądź inne osoby ze specjalistyczną wiedzą z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego), psycholog transportu i egzaminatorzy (bądź osoby posiadające uprawnienia instruktora nauki jazdy lub techniki jazdy);
• grupa szkoleniowa może liczyć maksymalnie 15 osób;
• zajęcia muszą odbywać się stacjonarnie (nie ma kursów zdalnych);
• ze szkolenia kierowca może skorzystać nie częściej niż raz na 6 miesięcy.

Zasady kursów redukujących 6 punktów karnych:

• część teoretyczna – wykłady trwające 8 godzin lekcyjnych;
• część praktyczna – zaliczenie ćwiczenia (manewr nagłego hamowania na placu manewrowym z prędkością od 30 do 50 km/h).

Plan wykładów kursów redukujących punkty karne od 17 września 2023 roku:

• 2 godziny zajęć z policjantem lub inną osobą ze specjalistyczną wiedzą z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego – wykład z zasad i przepisów ruchu drogowego (prezentacja).
• 2 godziny zajęć z policjantem lub inną osobą ze specjalistyczną wiedzą z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego – wykład ze skutków, przyczyn i sposobów zapobiegania wypadkom drogowym (film lub prezentacja).
• 2 godziny zajęć z policjantem lub inną osobą ze specjalistyczną wiedzą z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego – wykład z prawnych i społecznych skutków wypadków drogowych (film).
• 2 godziny zajęć z psychologiem transportu – wykład z psychologicznych aspektów kierowania pojazdem (film lub prezentacja).

Dla kogo redukcja 6 punktów karnych?

Punkty zredukować mogą kierowcy z prawem jazdy powyżej 12 miesięcy, którzy w wyniku popełnionych przewinień drogowych mają na koncie maksymalnie 24 punkty karne.

Redukcja punktów karnych w 4 krokach:

1. Wypełnij zgłoszenie ośrodka WORD.
2. Opłać uczestnictwo w kursie.
3. Staw się w ośrodku w dniu szkolenia (przed wejściem na salę musisz okazać dowód tożsamości – koniecznie dowód osobisty lub paszport).
4. Po ukończeniu kursu otrzymasz zaświadczenie potwierdzające udział w szkoleniu.

 

6 najstarszych punktów karnych z konta w CEK usuwa Komendant Wojewódzki Policji. Punkty są usuwane na podstawie informacji przesłanej przez WORD.

Powrót do starych zasad wymuszony przez branżę transportową?

Faktem jest, że środowiska transportowe związane z zawodowymi kierowcami postulowały zmianę przepisów w obszarze przedawnienia punktów karnych. Oczywiste jest, że utrzymywanie punktów karnych przez 2 lata od dnia opłacenia grzywny, z jednoczesnym znaczącym zaostrzeniem taryfikatora punktów karnych, stanowiło duże zagrożenie dla utraty uprawnień i braku kierowców w firmach transportowych.

Zmiany w tym obszarze, które na pewno trzeba oceniać pozytywnie, mają wzmocnić polski transport. Tak częściowy powrót do starych przepisów uzasadniał również Rafał Weber z Ministerstwa Infrastruktury.

Z drugiej strony nie sposób doszukiwać się w tym drugiego dna i walki o głosy kierowców. Zwłaszcza po tak restrykcyjnym zaostrzeniu przepisów drogowych w 2022 r. Przypominam, że po części już spełnioną obietnicą przedwyborczą były darmowe autostrady, oczywiście tylko dla wybranych pojazdów (samochody o masie dmc do 3,5 t oraz motocykle):

• A2: odcinek Stryków – Konin (99 km) zarządzany przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (od 1 lipca 2023 r.);
• A4: odcinek Wrocław – Sośnica (162 km) zarządzany przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (od 1 lipca 2023 r.);
• A1: odcinek Rusocin – Nowa Wieś (152 km) zarządzany przez spółkę AmberOne (od 4 września 2023 r.).

Przypominam również o wcześniejszych komunikatach informujących, że docelowo wszystkie drogi szybkiego ruchu będą płatne. Oczywiście termin „bezpłatne” jest tutaj mocno umowny, ponieważ związane z tym koszty zostaną wygospodarowane w budżecie. Inicjatywa jest słuszna, natomiast należy mieć świadomość, że zapłaci za to każdy podatnik, również ten, który nie korzysta z bezpłatnych autostrad. Wciąż płatne pozostają:

• A2: odcinek Konin – Świecko (255 km) zarządzany przez Autostradę Wielkopolską – dla aut osobowych 108 zł za przejazd;
• A4: odcinek Katowice – Kraków (60 km) zarządzany przez Stalexport Autostrada Małopolska – dla aut osobowych 30 zł za przejazd.

Oczywiście całkowitym „przypadkiem” nowelizacja przedawnienia punktów karnych po roku wchodzi miesiąc przed wyborami. Natomiast wcale nie musi to być ukłon w stronę branży transportowej. Zwłaszcza że nadal istnieje możliwość otrzymania 15 punktów karnych, a przykładowo korzystanie z telefonu (czego nie zalecam) to kara w wysokości aż 12 punktów karnych. Co nie jest bez znaczenia wobec licznych protestów środowiska egzaminatorów Wojewódzkich Ośrodków Ruchu Drogowego, warto pamiętać, że na zmianach zyskają również niedofinansowane ośrodki WORD, które mogą ponownie czerpać dochody z zajęć dla kierowców.

Prawdziwe problemy branży transportowej

Tymczasem branża transportowa faktycznie ma problemy i zmiana w przedawnianiu punktów karnych nic nie zmieni. Problemem jest ochłodzenie gospodarcze. Spowolnienie mocno uderzyło w przewoźników drogowych, a co najgorsze, wydaje się, że to jeszcze nie koniec. Potwierdzają to wskazania osób w branży, na przykład Marcina Haładudy, dyrektora sprzedaży giełdy transportowej Trans.eu, który wskazuje, że popyt na usługi transportowe spadł nawet o 15–20 proc.

Optymistycznych danych nie przedstawia również Giełda ładunków Timocom. Z wyliczeń wynika, że w miesiącach od kwietnia do czerwca 2023 r. oferta frachtów w Europie spadła o ponad 46 proc. względem analogicznego okresu rok wcześniej, a spadek cen za kilometr wyniósł 14,1 proc.

Wydaje się, że sytuacji nie poprawi nawet cięcie stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski. Polskie przedsiębiorstwa transportowe działają przede wszystkim w skali europejskiej, a więc ważniejsza jest koniunktura w strefie euro.

Korzyścią dla branży nie są także zaostrzenia na rynku pracy, w tym wzrost płacy minimalnej oraz wprowadzenie tzw. pakietu mobilności. Oznacza to odpowiednio wzrost kosztów oraz znaczący spadek wydajności kierowców, dyspozytorów, spedytorów i planistów.

Niekorzystny wpływ mają także braki na rynku zawodowych kierowców. W tym obszarze powrót do kasowania punktów po roku jest korzystny. Wciąż dużym obciążeniem są wysokie ceny paliwa, na co wpływ ma embargo na rosyjską ropę. Sytuacji nie poprawia także spełnianie rygorystycznych norm emisji spalin, co zmusza do wymiany floty. To wszystko doprowadziło do sytuacji, że transport staje się coraz mniej rentowny.

Trudna sytuacja branży TSL

Nic dziwnego, że rośnie niewypłacalność firm z branży TSL. Według raportu Coface, w porównaniu do 2021 r. niewypłacalność w kolejnych 12 miesiącach wzrosła aż o 105 proc. Opóźnienia w regulowaniu faktur przez spedytorów sięgają nawet ponad 50 dni, a handel detaliczny odnotował wzrost niewypłacalności aż o 57 proc. Branża transportowa przechodzi więc trudne czasy i zwłaszcza wiele małych firm może mieć duży problem z utrzymaniem się na rynku.

Potwierdzają to statystyki. Według Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej w I połowie 2023 r. upadłość ogłosiło siedem przedsiębiorstw z branży transportu drogowego towarów, a więc tyle, ile w 12 miesiącach 2022 r. Zwiększa się też liczba postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych – 2367 w okresie styczeń-czerwiec 2023 r. do 2730 w całym 2022 r. i tylko 1051 w 2019 r.

Tekst napisany we współpracy z naszym partnerem, firmą Finea, specjalizującą się w finansowaniu branży TSL.