Polskie przepisy przewidują szereg różnych świadczeń skierowanych do osób, które z jakiegoś powodu znalazły się w trudniejszej sytuacji. Dotyczy to zwłaszcza tych, które nie mogą pracować na pełen etat, lub dla których praca jest dużo większym wyzwaniem niż dla zwykłego obywatela. Każde cywilizowane państwo przewiduje w takich przypadkach określone świadczenia pieniężne, podobnie czyni także Polska. Z uwagi na to, że świadczenia są relatywnie niskie, a w porównaniu z Zachodem bardzo niskie, władza regularnie dokonuje ich waloryzacji. Dziś przedstawię, jak zmienią się kwoty świadczeń w nadchodzącym roku w związku z uchwaleniem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 27 października 2022 r.
Renta z tytułu niezdolności do pracy, renta rodzinna i emerytura
Nowe przepisy modyfikują ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zmianie uległy następujące kwoty:
- najniższa renta z tytułu niezdolności do pracy dla osób całkowicie niezdolnych do pracy – zwiększenie z 1250,00 zł do 1588,44 zł miesięcznie;
- najniższa renta z tytułu niezdolności do pracy dla osób częściowo niezdolnych do pracy – zwiększenie z 937,50 zł do 1191,33 zł miesięcznie;
- najniższa emerytura – zwiększenie z 1250,00 zł do 1588,44 zł;
- najniższa renta rodzinna – zwiększenie z 1250,00 zł do 1588,44 zł.
Powyższe przepisy nie uchybiają regulacjom dotyczącym emerytury dla osoby niezdolnej do pracy i emerytur osób urodzonym przed 1949 r., które nie osiągnęły okresu składkowego oraz przepisom dotyczącym podwyższania emerytury z Funduszu łączonej z okresową emeryturą kapitałową.
Renta inwalidzka
Znowelizowano ustawę o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin i podwyższono podstawę wymiaru renty inwalidzkiej z poziomu 2851,27 zł do 3485,25 zł. Na podstawie tej kwoty oblicza się następnie wysokość renty dla poszczególnych grup inwalidzkich oraz wysokość renty rodzinnej dla osób z nimi spokrewnionych.
Świadczenia przedemerytalne
Zwiększono wysokość świadczenia przedemerytalnego z 1260,99 zł miesięcznie do kwoty 1600,70 zł miesięcznie. Utrzymano jednak zasadę, w myśl której świadczenie przedemerytalne nie może być wyższe niż ostatnio otrzymana renta dla osób, które łącznie spełniają następujące warunki:
- zarejestrowały się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy;
- pobierały rentę nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat;
- do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyły co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni);
- osiągnęły okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni).
Zwiększono także kwotę minimalną świadczenia przedemerytalnego. Zgodnie z zapisami ustawy wcześniej świadczenie nie mogło spaść poniżej 630,50 zł, obecnie jest to 800,35 zł.
Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji
Prawo przewiduje świadczenie uzupełniające dla osób, które są całkowicie niezdolne do pracy i są niezdolne do samodzielnej egzystencji, jeśli nie posiadają prawa do świadczeń ze środków publicznych albo ich suma (z pewnymi wyjątkami) nie przekracza 1750,00 zł miesięcznie. Nowelizacja zwiększyła ten próg do 2157,80 zł.
Taka sama zmiana progów dotyczy sumy świadczenia uzupełniającego oraz innych otrzymywanych świadczeń.
Świadczenie wyrównawcze działaczy antykomunistycznych
W ustawie o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych znajduje się zapis, zgodnie z którym świadczenie wyrównawcze przysługuje osobom uprawnionym pobierającym emeryturę, rentę inwalidzką, rentę rodzinną lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, jeśli świadczenia te są niższe niż 2450 zł miesięcznie. Po zmianach próg ten został podniesiony do kwoty 3046,29 zł.
Zasady waloryzacji świadczeń
Art. 6 ustawy nowelizującej przepisy zawiera szczegółowe zasady dotyczące waloryzacji. Wynika z nich m.in., że:
- waloryzacja nastąpi od dnia 1 marca 2023 roku;
- waloryzacja nastąpi przy zastosowaniu ustawowego wskaźnika przewidzianego w art. 89 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym) – według obecnych szacunków wskaźnik waloryzacji ma wynieść 113,8%;
- waloryzacja polega na pomnożeniu podstawy wymiaru świadczenia przez wskaźnik (tj. iloraz zwaloryzowanej kwoty świadczenia i kwoty tego świadczenia na dzień poprzedzający termin waloryzacji);
- waloryzacja świadczeń bez gwarancji najniższej wysokości polega na podwyższeniu kwoty świadczenia w wysokości przysługującej w dniu 28 lutego 2023 r. wskaźnikiem waloryzacji;
- waloryzacja emerytury oraz renty z ubezpieczenia społecznego rolników polega na pomnożeniu kwoty emerytury podstawowej przez wskaźnik wymiaru świadczenia.
Minimalne kwoty waloryzacji prezentują się następująco:
- minimalna ogólna podwyżka świadczenia to 250,00 zł;
- minimalna podwyżka renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i renty inwalidzkiej III grupy to 187,50 zł;
- minimalna podwyżka emerytury częściowej to 125,00 zł.
Świadczenia podlegające waloryzacji
Waloryzacji na zasadach ogólnych podlegają następujące świadczenia:
- świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników – emerytura rolnicza lub renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy, renta rolnicza szkoleniowa, renta rodzinna, emerytura i renta z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin;
- emerytura wojskowa, wojskowa renta inwalidzka, wojskowa renta rodzinna;
- emerytura policyjna, policyjna renta inwalidzka, policyjna renta rodzinna, o kwotę waloryzacji podwyższa się także progi przeciętnej emerytury, przeciętnej renty z tytułu niezdolności do pracy oraz przeciętnej renty rodzinnej wypłaconych przez ZUS;
- emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa, renta rodzinna opisane w ustawie o emeryturach i rentach z FUS;
- renta z tytułu niezdolności do pracy, renta szkoleniowa i renta rodzinna przewidziane przez ustawę o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
- świadczenia i zasiłki przedemerytalne;
- okresowe emerytury kapitałowe
- emerytury pomostowe;
- nauczycielskie świadczenia kompensacyjne;
- okresowe emerytury rolnicze;
- rodzicielskie świadczenia uzupełniające.
Waloryzacji polegającej na pomnożeniu kwoty świadczenia przez ustawowy wskaźnik waloryzacji podlegają:
- dodatek pieniężny do renty inwalidzkiej opisany w ustawie o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin;
- dodatek dla nauczycieli za prowadzenie tajnego nauczania w czasie okupacji;
- dodatek kombatancki;
- świadczenie pieniężne przysługujące żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych;
- świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR;
- dodatek pielęgnacyjny oraz dodatek dla sierot zupełnych;
- dodatek pieniężny przysługujący działaczom opozycji antykomunistycznej lub osobom represjonowanym z powodów politycznych o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych;
- świadczenie ratownicze przysługujące strażakom ratownikom OSP.
Czytaj także:
Nowe składki ZUS dla przedsiębiorców
Wybory parlamentarne 2023 – jak mogą wpłynąć na przedsiębiorców?
[…] Same podwyżki! Waloryzacja świadczeń socjalnych w 2023 roku […]