Temat odliczania podatku VAT od wydatków poniesionych jeszcze przed rozpoczęciem działalności gospodarczej od lat budził emocje. Wielu przyszłych przedsiębiorców zastanawiało się, czy inwestycje poczynione „na starcie” , często jeszcze zanim firma oficjalnie powstała, mogą być ujęte w rozliczeniach VAT. Jednym z najczęstszych przypadków jest zakup samochodu osobowego, który ma służyć działalności, ale faktura dokumentująca transakcję została wystawiona na osobę fizyczną a nie na przedsiębiorcę z numerem NIP.
Jeszcze kilka lat temu odpowiedź organów podatkowych była najczęściej negatywna. Argumentowano, że skoro w momencie nabycia podatnik nie miał statusu czynnego podatnika VAT, to nie nabył prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT wynikającego z faktury zakupu samochodu osobowego. Jak w wielu innych sytuacjach, fiskus zmienił zdanie. Tym razem na korzyść podatnika! Przyjął podejście znacznie bardziej pragmatycznie, czego dowodem jest interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 lipca 2025 r. (0114-KDIP4-2.4012.341.2025.2.KS).
Organ potwierdził w niej, że przedsiębiorca ma prawo odliczyć VAT od samochodu osobowego kupionego jeszcze przed formalną rejestracją firmy. Wystarczy, że zakup ten miał związek z przyszłą działalnością opodatkowaną. W praktyce oznacza to dużą ulgę dla osób, które planując własny biznes, inwestują w środki transportu czy inne aktywa z wyprzedzeniem, aby później móc efektywnie prowadzić działalność.
Podobne artykuły
Dlaczego to takie ważne?
Wielu przedsiębiorców, zwłaszcza w branżach usługowych i budowlanych, musi ponieść znaczne wydatki jeszcze przed zarejestrowaniem działalności. Zdarza się, że jest to właśnie zakup samochodu, który będzie niezbędny do dojazdów do klientów, przewożenia dokumentów, sprzętu czy narzędzi.
Do tej pory, jeżeli faktura była wystawiona na osobę prywatną bez numeru NIP, organy podatkowe odmawiały prawa do odliczenia VAT. Najświeższa interpretacja potwierdza, że takie podejście było zbyt rygorystyczne i niezgodne z zasadą neutralności podatku od towarów i usług.
Nowa interpretacja starego przepisu
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi (…) przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Przepis ten nie wskazuje, że odliczenie przysługuje wyłącznie od wydatków dokonanych po rejestracji działalności. Istotny jest związek zakupionego towaru z czynnościami opodatkowanymi, które podatnik zamierza wykonywać.
W przypadku samochodów osobowych zastosowanie znajduje również art. 86a ust. 1 ustawy, który ogranicza odliczenie VAT do 50%, jeżeli pojazd jest wykorzystywany w sposób mieszany – czyli zarówno w celach firmowych, jak i prywatnych. Odliczenie w wysokości 100% jest możliwe tylko wtedy, gdy podatnik wykluczy użytek prywatny i prowadzi ewidencję przebiegu pojazdu.
Ograniczenia dotyczące odliczenia VAT określone są w art. 88 ustawy. Wykazanie numeru NIP podatnika na fakturze zakupu nie zostało wymienione w ww. przepisie. Oznacza to, że brak numeru NIP nabywcy na fakturze nie jest, w myśl przepisów o VAT, przesłanką negatywną, która pozbawia prawa do odliczenia.
Brak NIP nie wyklucza odliczenia VAT, ale dokument musi spełniać inne warunki!
Interpretacja z 9 lipca 2025 r. pokazuje, że organy podatkowe przyjęły bardziej pragmatyczne podejście. W stanie faktycznym, podatnik kupił samochód w czerwcu 2024 roku, a działalność zarejestrował dopiero w marcu 2025 roku. W międzyczasie samochód był używany zarówno prywatnie, jak i w ramach przygotowań do prowadzenia działalności gospodarczej (dojazdy na spotkania z potencjalnymi kontrahentami, oględziny inwestycji, przewóz dokumentów).
Dyrektor KIS potwierdził, że:
- faktura bez numeru NIP, ale zawierająca imię, nazwisko, PESEL i adres nabywcy, stanowi dokument pozwalający na jednoznaczną identyfikację podatnika,
- brak NIP-u jest wadą techniczną, która nie wpływa na prawidłowość faktury,
- podatnik może zrealizować prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT dopiero po rejestracji jako podatnik VAT czynny. Powstaje ono jednak już w momencie nabycia samochodu, jeżeli zakup był związany z przyszłą działalnością.
Ważne! Warunki, jakie trzeba spełnić, by odliczyć VAT od samochodu kupionego przed rejestracją działalności!
- Rejestracja jako podatnik VAT czynny – odliczenia dokonuje tylko podmiot zarejestrowany jako podatnik czynny VAT.
- Związek zakupu z działalnością opodatkowaną – samochód musi być używany (przynajmniej częściowo) w działalności, która podlega opodatkowaniu VAT. Nie ma znaczenia, że przed rejestracją VAT auto było wykorzystywane również prywatnie.
- Posiadanie faktury dokumentującej zakup – nawet jeśli brak na niej NIP-u, wystarczy, że zawiera dane pozwalające na identyfikację nabywcy.
- Zachowanie terminów odliczenia – odliczenia dokonuje się w rozliczeniu za okres otrzymania faktury lub w jednym z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych. Można też dokonać korekty deklaracji w ciągu 5 lat.
- Użytkowanie samochodu w sposób mieszany lub wyłącznie w firmie – w przypadku samochodu osobowego w użytku mieszanym, podatnik ma prawo do odliczenia 50% podatku VAT wynikającego z faktury. Do odliczenia 100% naliczonego podatku VAT, konieczne jest prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu i złożenie stosownego oświadczenia w urzędzie.
- Udokumentowanie wykorzystania w działalności – przedsiębiorca powinien być w stanie wykazać, że samochód faktycznie służy, przynajmniej częściowo, prowadzeniu firmy (np. poprzez wskazanie tras do kontrahentów, placów budowy, klientów).
Stanowisko fiskusa nienowe, ale niejednolite
Omawiane stanowisko nie jest odosobnione. Już wcześniej Dyrektor KIS w:
- interpretacji z 22.10.2020 r. (0114-KDIP1-3.4012.517.2020.1.KP) potwierdził, że ustawa nie pozbawia prawa do odliczenia VAT od wydatków sprzed rejestracji,
- interpretacji z 17.11.2017 r. (0114-KDIP1-3.4012.369.2017.1.ISZ) podkreślała, że konieczne jest złożenie VAT-R, do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych przed dniem dokonania rejestracji jako podatnik VAT czynny,
- interpretacjach z 10.03.2022 r. (0114-KDIP1-3.4012.42.2022.1.KP) oraz z 4.11.2024 r. (0114-KDIP1-1.4012.665.2024.4.MŻ) wyjaśniał, że brak NIP-u na fakturze nie pozbawia prawa do odliczenia, jeśli pozostałe dane są poprawne.
Podobne stanowisko zajmowały również sądy administracyjne – m.in. NSA w wyroku z 14.03.2017 r. (I FSK 123/16) oraz WSA w Warszawie z 20.01.2021 r. (III SA/Wa 1234/20). Nie jest ono jednak jedyne ani dominujące w linii orzeczniczej. Dlatego, podatnicy dokonujący zakupów z myślą o swoim przyszłym biznesie, powinni skonsultować z doradcą podatkowym uprawnienie do odliczenia naliczonego podatku VAT z faktur bez NIP i rozważyć wystąpienie z wnioskiem o indywidualną interpretację z zakresu prawa podatkowego.
Czy Twoje biuro rachunkowe jest gotowe na KSeF?
Czy zdążymy dostosować nasze systemy?
Czy klienci będą umieli poprawnie wystawiać faktury?
Co zrobić w przypadku awarii lub braku dostępu do KSeF?
— to tylko niektóre z wątpliwości, które słyszymy od biur rachunkowych. Spotkajmy się.
Na spotkaniu wysłuchamy wyzwań, które stoją przed Twoim biurem odnośnie wdrożenia KSeF i innych nowych rozwiązań.
Jako doświadczeni specjaliści, pomożemy Ci je pogrupować i finalnie rozwiązać.
Co istotne, większość problemów da się rozwiązać już podczas pierwszego spotkania, tak wynika z naszej praktyki.
Co poza tym możemy zrobić dla Twojego biura?
✅ Otrzymasz wsparcie techniczne
✅ Otrzymasz wsparcie merytoryczne
✅ Będziemy infolinią KSeF dla Twoich klientów
✅ Pokażemy Ci narzędzie dla klientów zintegrowane z KSeF
Europejskie tło sprawy
Warto wspomnieć, że przyjęta przez polski fiskus linia interpretacyjna jest zgodna z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE. W wyrokach m.in. C-400/98, C-268/83, C-110/94 i C-385/09. Trybunał podkreślał, że prawo do odliczenia powstaje już w momencie nabycia towarów, jeżeli są one przeznaczone do działalności opodatkowanej – nawet jeśli formalna rejestracja nastąpiła później.
Interpretacja z 9 lipca 2025 r. jest kolejnym krokiem w stronę uelastycznienia podejścia do odliczeń VAT. Potwierdza, że przedsiębiorca nie traci prawa do odliczenia tylko dlatego, że kupił samochód przed oficjalnym rozpoczęciem działalności gospodarczej. Ważne jest, aby wykazać związek zakupu z działalnością gospodarczą i dopełnić formalności rejestracyjnych.
To bardzo dobra wiadomość dla kandydatów na przedsiębiorców, którzy inwestują w przyszły biznes już dziś. Fiskus coraz częściej stawia na prymat zasady neutralności VAT i praktyczne podejście do realiów gospodarczych, co zwiększa bezpieczeństwo podatników i pozwala im spokojniej planować rozwój biznesu.
