Do jakiej kwoty darowizny nie trzeba zgłaszać? Darowizny na rzecz powodzian nie zawsze wolne od podatku!

Wielka fala powodzi, która uderzyła w południowo-zachodnią część naszego kraju, dokonała znaczących zniszczeń. W odpowiedzi na tragedię wielu ludzi, instytucje i organizacje rozpoczęły akcje pomocy, w tym zbiórki pieniędzy i darowizny rzeczowe. Jednakże, mimo że pomoc humanitarna wydaje się być bezwarunkowa i konieczna, może wywołać skutki podatkowe zarówno u darczyńców, jak i obdarowanych. Sprawdź, czy zapłacisz podatek od udzielonej lub otrzymanej pomocy.

Zapomoga może być opodatkowana!

Zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 26 ustawy o PIT, całkowicie zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym są zapomogi otrzymywane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci, o ile środki na nie pochodzą z:

• funduszu socjalnego,
• zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
• funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra.

Jeżeli zapomogi są otrzymywane z innych źródeł, kwota wolna od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie przekracza 6 000 PLN w roku podatkowym. Oznacza to, że zależnie od źródła finansowania zapomogi mogą wystąpić odmienne skutki w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przykład

Pracodawca zdecydował się na przyznanie pracownikom dotkniętym skutkami powodzi zapomogi w wysokości 7 000 PLN na osobę. Wypłata nastąpiła po oficjalnym ogłoszeniu stanu klęski żywiołowej na terenie zamieszkiwanym przez jego pracowników. Jeżeli zapomoga została sfinansowana z funduszu socjalnego, Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych czy Funduszy Związków Zawodowych, to niezależnie od kwoty jest zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym. W przypadku, w którym pracodawca sfinansował tę zapomogę ze środków własnych (inne źródła), nadwyżka ponad 6 000 PLN będzie stanowiła przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu.

Pomoc społeczna dla powodzian wolna od podatku

Osoby dotknięte skutkami powodzi nie muszą obawiać się o obowiązek zapłaty podatku dochodowego od świadczeń otrzymywanych z pomocy społecznej. Zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 79 ustawy o PIT, są one zwolnione z opodatkowania, niezależnie od kwoty lub wartości otrzymanej pomocy.

Zrzutka.pl dla poszkodowanego? Uwaga na podatek od darowizn!

Niszczycielski żywioł doprowadził do utraty dorobku całego życia wielu ludzi. Fala różnego rodzaju zrzutek dla konkretnych osób fizycznych zalała popularne portale takie, jak Pomagam.pl czy zrzutka.pl. Wsparcie osoby poszkodowanej przez inną osobę fizyczną to nic innego jak darowizna. W Polsce darowizny są uregulowane przepisami ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. 1983 nr 45 poz. 207). Zgodnie z wyżej wymienioną, osoby otrzymujące darowizny, niezależnie od ich charakteru (pieniężne, czy rzeczowe), są zobowiązane do zapłaty podatku, jeśli ich wartość przekracza określone limity. Przepisy te obowiązują również w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak klęski żywiołowe, w tym powodzie. Obowiązujący w Polsce system podatku od darowizn dzieli obdarowanych na trzy grupy podatkowe, w zależności od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym:

• Grupa I: najbliższa rodzina, tj. małżonkowie, dzieci, rodzice, rodzeństwo, dziadkowie, wnuki.
• Grupa II: dalsza rodzina, np. zstępni rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa.
• Grupa III: osoby niespokrewnione.

Dla każdej z tych grup obowiązują inne kwoty wolne od podatku, powyżej których obdarowany musi uiścić należność wobec fiskusa. Kwoty te wynoszą odpowiednio:

• Grupa I: 36 120 PLN,
• Grupa II: 27 090 PLN,
• Grupa III: 5 337 PLN,

Warto podkreślić, że powyższe limity obowiązują w okresie 5-cio letnim. Oznacza to, że aby zachować prawo do zwolnienia w podatku od spadków i darowizn, wartość otrzymanych towarów lub środków pieniężnych od osoby niespokrewnionej nie może przekroczyć wartości 5337 PLN w ciągu 5 lat.

Podatek od pomocy? Co z darczyńcami?

Zgodnie z przepisami PIT i CIT, kosztami uzyskania przychodu nie są darowizny i wszelkiego rodzaju ofiary. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się sfinansować pomoc rzeczową na rzecz osób fizycznych poszkodowanych w wyniku klęski żywiołowej, musi to zrobić z „własnej kieszeni” i nie może zaliczyć poniesionych wydatków do kosztów podatkowych. Wyjątek stanowią tylko koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele charytatywne prowadzone przez te organizacje.

Darczyńcy, po spełnieniu określonych warunków, mogą natomiast skorzystać z ulgi w podatku dochodowym. W zeznaniu rocznym za 2024 rok mogą odliczyć od podstawy opodatkowania PIT i CIT przekazane darowizny, w kwocie nieprzekraczającej 6% (PIT) lub 10% (CIT) osiągniętego przez nich dochodu lub przychodu (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych). Jednak odliczeniu podlegają jedynie darowizny przekazane:

• na cele określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o którym mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub
• równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele.

Aby skorzystać z ulgi, darczyńca powinien udokumentować wartość przekazanej darowizny:

• dowodem wpłaty na rachunek obdarowanego (darowizna pieniężna),
• dowodem, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu (darowizna niepieniężna).

Niestety, nie każdy przedsiębiorca jest uprawniony do dokonywania odliczeń przekazanych darowizn na rzecz organizacji prowadzących działalność pożytku publicznego od podstawy opodatkowania. Prawo do ulgi mają:

• podatnicy CIT,
• przedsiębiorcy opłacający podatek dochodowy na zasadach ogólnych (progresywnie) lub w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
• osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej osiągające dochody opodatkowane według skali podatkowej.

Zerowa stawka VAT na darowizny

Przekazanie darowizny wywołuje również niekorzystne dla darczyńcy skutki w podatku VAT. Zgodnie z brzmieniem z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia tych towarów. Oznacza to, że darczyńca jest zobowiązany do zapłaty należnego podatku VAT od wartości przekazanych towarów i świadczonych usług. Ustawodawca, tym razem, czasowo obniżył stawkę podatku VAT od pomocy dla poszkodowanych do zera. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 września 2024 roku wprowadziło zerową stawkę podatku VAT na dostawy towarów i świadczenie usług na cele związane z pomocą poszkodowanym wskutek intensywnych opadów atmosferycznych lub powodzi we wrześniu 2024 r. Obniżona stawka podatku ma zastosowanie wyłącznie do dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych na rzecz:

1. organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
2. jednostek samorządu terytorialnego;
3. podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 799);
4. Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.

Warunkiem koniecznym do zastosowania zerowej stawki VAT jest zawarcie pisemnej umowy między podmiotami, wskazanymi w rozporządzeniu a podatnikiem dokonującym dostawy towarów lub świadczącym usługi, z której jasno wynika, że dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą poszkodowanym wskutek tegorocznej powodzi. Rozporządzenie obowiązuje do 31 grudnia 2024 roku.

---

---

Podczas pomagania pomyśl o podatkach

W obliczu kataklizmu, jaki dotknął południowo-zachodnią część naszego kraju, każda pomoc jest na wagę złota a ostatnią rzeczą o jakiej powinni myśleć darczyńcy i potrzebujący to… podatki. Niestety, złożoność i zawiłość polskiego systemu podatkowego w dalszym ciągu sprawia, że odruch serca może być wart więcej niż wdzięczność obdarowanego.

 

Zainteresował Cię ten artykuł? Czytaj więcej takich treści w ramach cyklu „Poradnik przedsiębiorcy”