Ulga na dziecko – dla kogo, limity, jak odliczyć?

W okresie rozliczenia z urzędem skarbowym za poprzedni rok podatkowy warto pamiętać o ulgach podatkowych. Pośród katalogu ulg najpopularniejsza jest ulga na dziecko (prorodzinna). Podatnik ma możliwość odliczyć ulgę od podatku. Natomiast przy zbyt niskich dochodach istnieje możliwość zwrotu niewykorzystanej ulgi.

Na jakie dzieci przysługuje ulga prorodzinna?

Ulga na dziecko przysługuje na dzieci niepełnoletnie oraz niepełnosprawne niezależnie od ich wieku. W przypadku osób pełnoletnich znaczenie mają warunki dotyczące dochodu oraz kontynuowanie nauki.

Ulga prorodzinna przysługuje:

• na każde dziecko do 18. roku życia;
• na osoby niepełnosprawne otrzymujące zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną – wiek nie ma znaczenia.

W przypadku osób pełnoletnich ulga na dziecko przysługuje, jeżeli zachodzą następujące warunki:

1. Osoba pełnoletnia nie ukończyła 25. roku życia.
2. Osoba pełnoletnia uczy się lub studiuje – szkoły ponadgimnazjalne, uczelnie publiczne i niepubliczne, kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia języków obcych, wyższa szkoła oficerska.
3. Osoba pełnoletnia w poprzednim roku podatkowym uzyskała dochód do 19 061,28 zł – przez dochód rozumiemy przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów. Kwota 19 061,28 zł jest równa dwunastokrotności renty socjalnej. UWAGA! Do dochodów nie wlicza się renty.

Komu przysługuje ulga na dziecko?

Z ulgi prorodzinnej skorzystać mogą:

• rodzice sprawujący nad dzieckiem władzę rodzicielską;
• rodziny zastępcze;
• opiekunowie prawni dziecka – jeżeli dziecko zamieszkuje z opiekunem.

Z ulgi NIE MOGĄ skorzystać rodzice pozbawieni władzy rodzicielskiej.

Jeżeli rodzice, opiekunowie prawni dziecka lub rodzice zastępczy pozostają w związku małżeńskim, mogą odliczyć od podatku kwotę ulgi na dziecko w dowolnej ustalonej proporcji. Jeżeli pomiędzy rodzicami lub opiekunami nie ma porozumienia (np. separacja, rozwód), a dziecko zamieszkuje we wspólnym miejscu zamieszkania rodziców bądź opiekunów, podatnicy odliczają po połowie kwoty ulgi. Jeżeli miejsce zamieszkania jednego z rodziców lub opiekunów jest inne, pełną kwotę ulgi prorodzinnej odliczyć może podatnik, u którego zamieszkuje dziecko.

Przeczytaj też: „Twój e-PIT – jak rozliczyć PIT przez Internet?„

Ulga na dziecko tylko dla podatników PIT-36 i PIT-37

Ulga podatkowa na dziecko przysługuje wyłącznie podatnikom rozliczającym się na zasadach ogólnych z zastosowaniem skali podatkowej (12% przy dochodach do 120 000 zł rocznie i 32% od nadwyżki ponad 120 000 zł), a więc rozliczających się na formularzach:

• PIT-37 – podatnicy mający wyłącznie przychody uzyskiwane i rozliczane przez płatników (praca, umowa zlecenie, umowa o dzieło).
• PIT-36 – podatnicy, którzy przynajmniej w niewielkiej części uzyskali przychód bez pośrednictwa pracodawcy czy zleceniodawcy, a więc musieli samodzielnie obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy i wpłacić ją do urzędu skarbowego. Przede wszystkim są to podatnicy prowadzący niewielkie firmy.

Z ulgi na dziecko nie mogą skorzystać podatnicy z dochodami opodatkowanymi:

• 19-procentowym podatkiem liniowym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej (PIT 36L);
• podatkiem ryczałtowym od przychodów ewidencjonowanych (PIT 28);
• kartą podatkową.

Jeżeli natomiast obok rozliczania dochodów podatkiem liniowym, ryczałtem lub kartą podatkową, podatnik ma dochody opodatkowane według skali, może skorzystać z ulgi (np. umowa o pracę i jednoczesne prowadzenie działalności z formą opodatkowania podatkiem liniowym 19%; dochody z tytułu emerytury i działalność opodatkowana ryczałtem).

Przeczytaj też: „Ulga na Internet – jak odliczyć Internet krok po kroku„

Ulga na dziecko – limity dochodu

W przypadku rodziców i opiekunów wychowujących jedno dziecko zastosowanie mają limity dochodu. Żeby skorzystać z ulgi, dochody w 2023 roku nie mogły przekroczyć:

• 112 000 zł – łącznie dla rodziców lub opiekunów pozostających przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim. Nie dotyczy to rodziców lub opiekunów w separacji, pozbawienia jednego z małżonków praw rodzicielskich lub odbywania kary pozbawienia wolności.
• 112 000 zł – jeżeli podatnik jest osobą samotnie wychowującą dziecko.
• 56 000 zł – jeżeli podatnik nie pozostaje w związku z małżeńskim lub pozostaje w nim przez część roku.

Do dochodów zalicza się środki pieniężne opodatkowane według skali podatkowej (12% i 32%), ale również z kapitałów pieniężnych opodatkowanych 19% stawką (np. odpłatne zbycie papierów wartościowych), z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane 19% stawką podatku po odliczeniu zapłaconych przez podatnika składek na ubezpieczenie społeczne.

Limit dochodów nie ma zastosowania przy dwójce lub większej liczbie dzieci.

Przeczytaj też: „Ulga na leki – kto może odliczyć leki od podatku?„

Wysokość ulgi na dziecko

Wysokość ulgi prorodzinnej zależy od liczby posiadanych dzieci, tj.:

• Jedno dziecko – 92,67 zł miesięcznie (1112,04 zł rocznie). Jeżeli podatnik rozlicza się indywidualnie, jego dochód nie może przekroczyć 56 000 zł, przy rozliczeniu wspólnym z małżonkiem – 112 000 zł. W tych okolicznościach zaliczane są dochody opodatkowane na zasadach ogólnych (skala podatkowa), z papierów wartościowych, kapitałów pieniężnych i działalności gospodarczej opodatkowanej liniowo.
• Dwoje dzieci – po 92,67 zł miesięcznie na każde dziecko (łącznie 185,34 zł) i 1112,04 zł rocznie na każde dziecko (łącznie 2224,08 zł). Dochody nie mają znaczenia.
• Troje dzieci – miesięcznie po 92,67 zł na pierwszą dwójkę dzieci i 166,67 zł na trzecie dziecko (łącznie 352,01 zł). Daje to rocznie po 1112,04 zł na dwójkę pierwszych dzieci i 2000,04 zł na trzecie dziecko (łącznie 4224,12 zł). Dochody nie mają znaczenia.
• Czworo i więcej dzieci – miesięcznie po 92,67 zł na pierwszą dwójkę dzieci, 166,67 zł na trzecie dziecko oraz po 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko (łącznie przynajmniej 577,01 zł). Daje to rocznie po 1112,04 zł na dwójkę pierwszych dzieci, 2000,04 zł na trzecie dziecko oraz po 2700 zł na czwarte i każde kolejne dziecko (łącznie przynajmniej 6924,12 zł). Dochody nie mają znaczenia.

Przy rozliczaniu ulgi prorodzinnej należy uwzględniać dzieci wyłącznie spełniające warunki odliczenia. Wysokość kwot w kolejnych miesiącach może być więc różna (np. urodzenie dziecka w trakcie roku, utrata prawa do ulgi dziecka w trakcie roku itp.). Ulgę oblicza się wówczas za pełne miesiące, np.:

• narodziny dziecka w marcu – ulga przysługuje za 10 miesięcy od marca do grudnia.
• ukończenie w marcu 25. roku życia przez uczące się dziecko i bez dochodów w 2023 roku w kwocie wyższej niż 19 061,28 zł – ulga przysługuje za 3 miesiące od stycznia do marca.

Jak otrzymać ulgę na dziecko?

Kwotę ulgi na dziecko należy wskazać w deklaracji PIT-36 lub PIT-37, tj.:

• PIT-37 – w poz. 140 do poz. 145 deklaracji.
• PIT-36 – w poz. 404 do poz. 408 deklaracji.

Dodatkowo należy złożyć formularz PIT/O:

• wypełnić od poz. 48 do poz. 50;
• wypełnić część E (numery PESEL dzieci, przy braku numerów PESEL podać imiona, nazwiska i daty urodzenia dzieci).

Jeżeli małżonkowie rozliczają się wspólnie, formularz PIT/O składa tylko jedno z małżonków. To samo dotyczy sytuacji, kiedy tylko jeden rodzic lub opiekun dokonuje odliczenia. Przy indywidualnym rozliczeniu małżonków, jeżeli każde z nich chce skorzystać z ulgi, muszą też złożyć formularz PIT/O, a dodatkowo zaznaczyć poz. 5 i wpisać w poz. 39 kwotę odliczenia.

Na żądanie organów skarbowych rodzice lub opiekunowie mogą być zobowiązani do przedstawienia zaświadczeń, oświadczeń i innych dowodów niezbędnych do ustalenia prawa do korzystania z ulgi prorodzinnej (np. odpis aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka, odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej, umowa zawartą między rodziną zastępczą a starostą, zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły). Takie dokumenty należy przechowywać przez okres 5 lat od końca roku odliczenia ulgi prorodzinnej.

Przeczytaj też: „Jak przekazać 1,5% podatku na organizację pożytku publicznego (OPP)?„

Dodatkowy zwrot ulgi

Może zdarzyć się, że podatnik rozliczający PIT ma zbyt mały podatek do odliczenia pełnej kwoty przysługującej ulgi. W takiej sytuacji podatnik może ubiegać się o zwrot różnicy między kwotą przysługującego odliczenia a kwotą odliczoną od podatku. Jest to tzw. dodatkowy zwrot ulgi, limitowany do kwot zapłaconych przez podatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wpłacone do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz zagranicznych systemów ubezpieczeń. Nie uwzględnia się w tym składek odliczonych w zeznaniu PIT-28,  PIT-36L, PIT-16A i PIT-19A. Różnicę tę wskazuje się w części H (PIT-37) lub K i L (PIT-36):

• PIT 37 – pozycje 116, 117 (Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne), 118, 119 (Różnica między kwotą przysługującego odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym), 120 (Przysługująca kwota różnicy), 121 (Łączna kwota zwrotu).
• PIT 36 – pozycje 323, 324 (Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne), 325, 326 (Różnica między kwotą przysługującego odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym), 327 (Przysługująca kwota różnicy), 341 (Łączna kwota zwrotu).

Podsumowując, ulga na dziecko jest najpopularniejszym odliczeniem od podatku. Natomiast nie każdy rodzic ma możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej. W przypadku jednego dziecka kluczowe znaczenie ma wysokość dochodów osiągniętych w roku podatkowym. Niezależnie od liczby dzieci z ulgi prorodzinnej skorzystają wyłącznie podatnicy, którzy osiągnęli dochody opodatkowane skalą podatkową, a tym samym zeznanie podatkowe składają na formularzu PIT 37 lub PIT 36.

Czy Twoje biuro jest gotowe na nowe rozwiązania?

Spotkajmy się. Na spotkaniu wysłuchamy wyzwań, które stoją przed Twoim biurem odnośnie wdrożenia KSeF i innych nowych rozwiązań. Jako doświadczeni specjaliści, pomożemy Ci je pogrupować i finalnie rozwiązać. Co istotne, większość problemów da się rozwiązać już podczas pierwszego spotkania, tak wynika z naszej praktyki. Co poza tym możemy zrobić dla Twojego biura?

✅ Otrzymasz wsparcie techniczne
✅ Otrzymasz wsparcie merytoryczne
✅ Będziemy infolinią KSeF dla Twoich klientów
✅ Pokażemy Ci narzędzie dla klientów zintegrowane z KSeF

Zainteresował Cię ten artykuł? Czytaj więcej takich treści w ramach cyklu „Alarm podatkowy”