Specjalista ds. zakupów – zawód przyszłości, czy strata czasu?

Mamy połowę 2025 roku. Mimo niższych współczynników inflacji i bezrobocia gospodarka wciąż odczuwa skutki turbulencji: pandemii, inflacji i globalnych napięć geopolitycznych. Właściciele firm już dawno zrozumieli, że najistotniejsze nie są niskie koszty pracy, lecz umiejętność zabezpieczenia biznesu przed turbulencjami zewnętrznymi w współpraca z dostawcami.

W tej nowej rzeczywistości wielu przedsiębiorców zaczyna dostrzegać możliwości w automatyzacji i outsourcingu, a część zawodów znika, by ich miejsce zajęły zupełnie nowe profesje. A jednak jest jeden zawód, który jak dotąd opiera się digitalizacji. W raporcie „Rola i wyzwania działów zakupów w Polsce” aż 72% ekspertów na tym stanowisku dostrzega dobrą przyszłość tej ścieżki kariery, a 26% ocenia perspektywy jako bardzo obiecujące. Jak jest w rzeczywistości? Jak zostać specjalistą ds. zakupów i ile można na tym zarobić?

Kim jest specjalista ds. zakupów?

Wyobraź sobie Magdę: 30-letnią specjalistkę ds. zakupów, która dwa lata temu zaczęła jako asystentka w jednej z firm produkcyjnych. Szybko awansowała – dziś jej dzień zaczyna się o 7:30 od analizy potrzeb produkcji i magazynów. Musi zastanowić się, jakie komponenty są potrzebne jutro, gdzie kończą się zapasy i jakie są terminy dostaw. Już o 8:30 dzwoni do dostawcy z Azji, by negocjować cenę i termin dostawy. O 10:00 uczestniczy w wideokonferencji z firmą z Europy Zachodniej, omawia certyfikacje dostawców pod kątem ESG. Po lunchu finalizuje analizę ofert i określa które koszty można obniżyć, przy jakich wolumenach, aby popołudniu przekazać zarządowi rekomendacje.

Tak mniej więcej wygląda dzień specjalisty ds. zakupów. To stanowisko wymaga od fachowca wielopłaszczyznowych umiejętności miękkich, znajomości języków, planowania, analizy i tworzenia strategii, a także niemałej wiedzy na temat specyfiki kontaktów międzynarodowych i wdrażania zrównoważonych praktyk.

Jak czytamy na raporcie „Rola i wyzwania działów zakupów w Polsce”:

Niemal jedną trzecią badanych stanowią osoby zarządzające budżetami przekraczającymi 50 milionów złotych. Profil polskiego specjalisty zajmującego się zakupami pokazuje go jako osobę zaangażowaną w szeroki zakres działalności firmowej. Głównym jego zadaniem jest dokonywanie zakupów surowców i materiałów do produkcji, stanowiących 61% odpowiedzialności. Odpowiada także za negocjowanie najlepszych cen i warunków zakupu. Jego praca bezpośrednio wpływa na efektywność i rentowność firmy poprzez obniżanie kosztów, zapewnianie płynności operacji i utrzymywanie wysokiej jakości produktów.

Czym dokładnie zajmuje się specjalista od zakupów?

Z raportu „Rola i wyzwania działów zakupów w Polsce” wiemy, że do obowiązków speca od zakupów należą następujące zadania:

• zwiększanie świadomości zakupowej w organizacji,
• tworzenie i współtworzenie procedur wewnętrznych,
• analiza zapotrzebowania,
• analiza ryzyka współpracy,
• planowanie i realizacja akcji promocyjnych od strony produktowej,
• pozyskiwanie dokumentacji jakościowej i certyfikatów,
• raportowanie,
• Responsible Sourcing, ESG, ocena dostawców pod kątem regulacji środowiskowych i praw człowieka,
• tworzenie polityki zakupowej firmy,
• współpraca z agencjami celnymi w przypadku dostaw na zakupy poza UE, kooperantami zewnętrznymi w zakresie usług, spedycjami, działem technologii i jakości oraz klientem,
• zarządzanie zespołem, działem, funkcją zakupową, magazynem, ryzykiem, zapasami, partnerami wewnętrznymi,
• zgłaszanie reklamacji.

Jednak zdecydowanie najważniejszym obowiązkiem, bo wskazanym aż przez 78% respondentów jest poszukiwanie alternatywnych dostawców. Na kolejnym miejscu, z wynikiem 77%, uplasowało się przygotowywanie zapytań oraz analiza ofert, a na trzecim koordynacja współpracy z dostawcami i/lub klientami – wskazane przez 74% specjalistów od zakupów.

Jakie kwalifikacje i predyspozycje powinien mieć specjalista ds. zakupów?

Jakie kwalifikacje potrzebne są w tej branży? Z raportu „Rola i wyzwania działów zakupów w Polsce” wynika, że solidną podstawę stanowią  studia wyższe – aż 84% menedżerów od zakupów w Polsce ma ukończone studia magisterskie, a najpopularniejszymi kierunkami są:

• marketing,
• logistyka, zarządzanie materiałami
• i łańcuchem dostaw,
• administracja i zarządzanie przedsiębiorstwem,
• lingwistyka, filologie,
• biznes, handel,
• międzynarodowy biznes/handel,
• finanse i rachunkowość.

Spora część idzie także na ukierunkowane studia podyplomowe z zakresu zarządzania zakupami oraz skierowane do menedżerów zakupów, m.in. na Akademii Leona Koźmińskiego, Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach, Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz w Wyższej Szkole Biznesu we Wrocławiu.

Jednak chociaż teoria jest bardzo ważna, to w rzeczywistości lwią część wiedzy na ten temat zdobywa się w praktyce: 73% respondentów podkreślało znaczenie nauki poprzez działanie, kolejne miejsce w kwestii popularności (58%) zajęły szkolenia organizowane przez pracodawców i jedynie 43% badanych zakupowców wskazało zewnętrzne kursy jako dobre źródło wiedzy na ten temat.

Natomiast z analizy ogłoszeń dotyczących tego stanowiska wynika, że zazwyczaj pracodawcy oczekują od kandydatów – dyplomu ukończenia studiów wyższych, 1–3 lata doświadczenia i znajomości Excel/ERP. Ale to nie wszystko. Szukając ogłoszeń na portalach Randstad czy Pracuj.pl, znajdziemy także bardziej złożone wymagania, takie jak wykształcenie techniczne lub ekonomiczne, doświadczenie w działach zakupów, znajomość angielskiego, a czasem innych języków. Jednak dalej jest to tylko baza.

Ekspert ds. zakupów musi być umieć:

• Obsługiwać Excela, SAP-a i BI – analiza danych, prognozy, porównywanie ofert kwotowanymi algorytmami.
• Negocjować ceny, gwarancje i terminy dostaw.
• Porozumiewać się w językach obcych – szczególnie angielskim na poziomie B2/C1; w wielu ofertach doceniane są inne języki.
• Znać zasady zrównoważonego rozwoju i zapewniać zgodność z przepisami – bo dziś w dostawach liczy się nie tylko cena i termin, ale i pochodzenie, wpływ na środowisko i legalność działania dostawcy.

Do tego dochodzi osobowość. Spec tego typu powinien wyróżniać się:

• Odpornością na stres.
• Empatią i zdolnościami komunikacyjnymi – praca z  wieloma działami, dostawcami, zespołami.
• Myśleniem strategicznym – bo zakupy część strategii firmy, a nie oddzielny proces.

Ile zarabia specjalista ds. zakupów?

Zarobki w tej branży są wysokie i proporcjonalne do zakresu odpowiedzialności i wpływu na rozwój firmy. Według Wynagrodzenia.pl, mediana całkowitego brutto to 7 630 zł netto, z połową specjalistów zarabiającą między 6 300 a 9 200 zł. Z kolei na portalu Antal.pl możemy znaleźć następujące dane:

Stanowisko	Wynagrodzenie (netto zł)
Buyer	8 000 – 12 000
Indirect Buyer	8 000 – 12 000
Senior Buyer	12 000 – 14 000
Strategic Buyer	12 000 – 18 000
Purchasing Leader	14 000 – 19 000
Category/Commodity Manager	17 000 – 20 000
Purchasing/Sourcing Manager	24 000 – 30 000
Purchasing Director/Head of Sourcing	30 000 – 42 000

Źródło: Antal

Jaki jest popyt na specjalistów od zakupów?

Popyt na specjalistów z tej branży jest ogromny – odnotowano wzrost zapotrzebowania i wzrost płac aż o 10%, podczas gdy IT – o około 1% .

Jak zauważa Monika Droździak, dyrektorka z Sodexo Polska:

Od czasów wybuchu pandemii COVID-19 zapotrzebowanie na specjalistów ds. zakupów gwałtownie wzrosło. Jednym z przejawów tego zjawiska jest wzrost wynagrodzeń osób zajmujących się łańcuchem dostaw o jedną dziesiątą. To jeden z największych przyrostów płac, jaki zaobserwowano na początku dekady. Dla porównania, w branży IT wzrost zarobków w ostatnim roku wyniósł zaledwie 1 proc.

Co napędza to zapotrzebowanie?

Duży popyt na fachowców z tej branży napędzany jest następującymi czynnikami:

• Powstawanie centrów usług – według danych Deloitte, Polska jest jednym z czołowych miejsc dla centrów usług wspólnych, których liczba dwa lata temu wynosiła 1,6 tys.
• Ryzyko zawirowań globalnych – pandemia, wojna, zakłócenia transportu – potrzebne osoby, które planują i zabezpieczają dostawy.
• Technikalia – ERP, BI, AI – potrzebują operatorów i wdrożeniowców.
• Trend ESG – społeczeństwo oczekuje odpowiedzialności i przejrzystości od firm.

Badanie z 922 respondentami pokazuje: 72% ekspertów widzi przyszłość zawodu jako dobrą, a 26% jako bardzo dobrą. Firmy, również te rządowe i publiczne, widzą w zakupowcach nie koszty, ale szanse – możliwość oszczędności i zabezpieczenia biznesu.

Jakie plusy dla przedsiębiorców ma zatrudnienie specjalisty od zakupów?

Mimo że jest to profesja, która się ceni, zatrudnienie wprawnego speca od zakupów to nie tylko koszty, ale i wielki potencjał rozwoju i oszczędności dla przedsiębiorstw. Właściwa osoba na tym stanowisku jest w stanie zapewnić dobre relacje z dostawcami i klientami, negocjować korzystne kontrakty i zagwarantować, że cały proces zakupowy będzie dopięty na ostatni guzik.

Jak twierdzi Artur Skiba, prezes Antal:

Ich praca, niegdyś skupiona głównie na negocjacjach i logistyce, ewoluuje w kierunku strategicznego zarządzania i optymalizacji procesów zakupowych. Efektywność działania przedsiębiorstw zasadniczo zależy od sprawnej organizacji zakupowej, która nadzoruje procesy wewnętrzne i wspiera podejmowanie decyzji strategicznych.

Specjalista ds. zakupów – zawód, który może zapewnić stabilność finansową Twojej firmy

Specjalista ds. zakupów to osoba, której decyzje wpływają na kondycję firm, a czasami kierunek rozwoju globalnych łańcuchów dostaw. Jeśli czujesz, że potrafisz myśleć strategicznie, negocjować z partnerami, analizować dane, i działać sprawnie – możesz zacząć od asystentury i iść drogą, która zaprowadzi Cię ku strategicznej elicie firmy. A jeżeli jesteś przedsiębiorcą prowadzącym duży zakład przemysłowy to najwyższa pora, aby zastanowić się, czy zatrudnienie speca od zakupów nie pomoże Ci w pełni zrealizować potencjału swojego biznesu.

---

---