9 czerwca w sejmie uchwalono ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która ma na celu złagodzenie odczuwalności antyinflacyjnych działań rządu, takich jak podniesienie stopy oprocentowania kredytów długoterminowych. Ustawa o wakacjach kredytowych weszła w życie 29 lipca 2022 roku, więc najwyższa pora dowiedzieć się, na czym polegają machinacje tego typu i gdzie tkwi haczyk. Czym są wakacje kredytowe? Kto może się o nie ubiegać? Jakie są ich konsekwencje? Po przeczytaniu tej publikacji, w małym palcu, będziesz mieć wszystko, co powinieneś wiedzieć na temat wakacji kredytowych 2022 i 2023.
Wakacje kredytowe a karencja w spłacie kredytu
Wakacje kredytowe to możliwość zawieszenia spłaty kredytu na określony czas. Jest to usługa, która wchodzi w skład oferty banków komercyjnych, chociaż wakacje kredytowe mogą także wejść w życie na mocy ustawy, jak ma to miejsce obecnie. Czym w takim razie jest karencja? Wakacje kredytowe i karencja w spłacie kredytu to podobne rozwiązania. W obu wypadkach kredytobiorca na jakiś czas może pozwolić sobie na zawieszenie spłaty kapitałowej części kredytu. Jednak w przypadku karencji wciąż zmuszony jest do spłaty odsetek kredytowych.
Wakacje kredytowe są zatem mniej obciążające dla portfela, ponieważ w czasie ich trwania nie musisz spłacać ani rat, ani odsetek. Gdzie tkwi haczyk? Po zakończeniu okresu wakacji kredytobiorca musi liczyć się z koniecznością spłaty zarówno rat kredytu, jak i części odsetkowej z ewentualnymi opłatami związanymi z ubezpieczeniem kredytu lub wydłużeniem okresu kredytowania.
Ustawowe wakacje kredytowe w 2022 i 2023 roku
Tyle tytułem wstępu. Teraz przekonajmy się, jak dokładnie będą wyglądać ustawowe wakacje kredytowe w rzeczywistości, ile potrwają, a także kto i jak może się o nie ubiegać.
Kiedy wchodzi w życie ustawa o wakacjach kredytowych?
Ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom uchwalono 9 czerwca 2022 roku. Następnie dokument trafił do kolejnej instancji, a prezydent Polski podpisał ją 14 lipca. W ustawie natomiast przyjęty został czternastodniowy okres vacatio legis, czyli okres między publikacją aktu prawnego a jego wejściem w życie. Oznacza to, że ustawa o wakacjach kredytowych nabiera mocy prawnej od piątku 29 lipca 2022 roku. Wtedy to posiadacze kredytów hipotecznych zaciągniętych w polskim złotych będą mogli wystąpić z wnioskiem o zawieszenie spłaty pierwszych dwóch rat swoich kredytów.
Czego dotyczą ustawowe wakacje kredytowe?
Ustawowe wakacje kredytowe to rządowy projekt, który ma na celu wsparcie osób, które zaciągnęły kredyt hipoteczny ze stałym i zmiennym oprocentowaniem. Wakacje kredytowe dotyczą zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej wyłącznie jednej umowy kredytowej, która spełnia następujące warunki:
- Została zawarta w polskich złotych,
- Została zawarta przed 1 lipca 2022 r.
- Została zawarta w celu nabycia nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.
Dana ustawa umożliwia zawieszenie spłaty łącznie do ośmiu rat kredytu hipotecznego w 2022 i 2023 roku. Zgodnie z zapisami ustawy, kredytobiorcy będą mogli oni odroczyć spłatę bez żadnych dodatkowych odsetek o osiem miesięcy w dwóch wariantach:
- po 1 miesiącu w każdym z czterech kwartałów 2023 roku.
- po 2 miesiące w trzecim i czwartym kwartale 2022 roku.
Harmonogram zawieszania rat w ramach ustawowych wakacji kredytowych w 2022 i 2023 roku
Dokładny harmonogram ustawowych wakacji kredytowych przedstawia się następująco:
| Okres | Ilość rat do zawieszenia |
| 01.08.2022-30.09.2022 r. | Maksymalnie dwie raty kredytu. |
| 01.10.2022-31.12.2022 r. | Maksymalnie dwie raty kredytu. |
| 01. 01.2023-31.12.2023 r. | Jedna rata miesięczna w każdym kwartale roku. |
Jakie konsekwencje mają wakacje kredytowe?
Wakacje kredytowe to korzystne rozwiązanie dla kredytobiorców w trudnej sytuacji finansowej o charakterze tymczasowym. Zawieszenie spłaty rat kredytu nie sprawia, że jesteś z nich zwolniony bezterminowo. Należy mieć świadomość, że decyzja o zawieszeniu spłaty wpłynie na długość okresu kredytowania.
Dla lepszego zobrazowania sytuacji posłużmy tutaj przykładem. Jeśli zaciągnąłeś kredyt mieszkaniowy, który zobowiązałeś się spłacić do czerwca 2040 roku, ale w 2022 roku miałeś kłopoty finansowe i chcesz skorzystać z czterech miesięcy wakacji kredytowych, a potem z kolejnych czterech w następnym roku, to ostateczny termin spłaty twojego kredytu automatycznie przesunie się na luty 2041. Z tego względu warto dobrze przemyśleć taką decyzję.
Wakacje kredytowe – strona formalna
Rekordowa stopa inflacji spowodowała gwałtowny wzrost stóp procentowych, co szczególnie odbiło się na osobach, które zaciągnęły kredyty hipoteczne. W odpowiedzi na to pojawił się pomysł ułatwienia kredytobiorcom skorzystanie z wakacji kredytowych.
W ramach ustawowych wakacji kredytowych:
- Kredytobiorca może skorzystać z wakacji kredytowych w ciągu jednego miesiąca na kwartał,
- Kredytobiorca może skorzystać maksymalnie z 4 miesięcy wakacji kredytowych w roku, po jednym na każdy kwartał,
- Kredytobiorca może skorzystać maksymalnie z 6 miesięcy wakacji kredytowych w latach 2022 i 2023 , po jednym na każdy kwartał,
- Kredytobiorca może skorzystać z tego rozwiązania wyłącznie w odniesieniu do jednego kredytu hipotecznego, nawet jeśli spłaca kilka,
- Od wakacji kredytowych nie będą naliczane dodatkowe odsetki, co oznacza, że nie powinny wygenerować one większych kosztów dla kredytobiorcy poza kosztami podatkowymi.
Wakacje kredytowe – kto może skorzystać z tego rozwiązania?
W ustawie z 9 czerwca 2022 roku nie widnieją żadne kryteria dochodowe ani związane ze stopniem obciążenia ratą kredytu. Skorzystać z nich mogą zatem wszyscy posiadający zobowiązania hipoteczne na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych zaciągnięte w złotówkach zarówno ze stałym, jak i zmiennym oprocentowaniem. Wakacje kredytowe dotyczą jedynie jednego kredytu hipotecznego, a żeby z nich skorzystać, musisz spełnić tylko dwa warunki. Pierwszym jest zawarcie umowy kredytowej przed 1 lipca 2022 roku, a drugim zakończenie okresu kredytowania co najmniej po upływie 6 miesięcy od tej daty.
Potencjalnie ta ustawa umożliwia dostęp do wakacji kredytowych osobom, które nie kwalifikują się do uzyskania ich na standardowych warunkach bankowych z uwagi na to, że mają zaległości w spłacie rat lub korzystały wcześniej z komercyjnych wakacji kredytowych.
Wakacje kredytowe dla osób, które korzystają z bankowych wakacji kredytowych
Jeśli korzystasz już z wakacji kredytowych zapewnionych przez bank, w którym zaciągnąłeś kredyt, to wciąż możesz ubiegać się o przyznanie ich na mocy ustawy. Pamiętaj jednak, że z chwilą złożenia wniosku o wakacje na mocy nowych przepisów, automatycznie termin twoich pierwszych wakacji wygasa.
Ile kosztują wakacje kredytowe?
Wakacje kredytowe to usługa bankowa, pozwalająca na odroczenie spłaty całości kredytu. Koszt komercyjnych i ustawowych wakacji kredytowych może składać się z prowizji za udzielenie wakacji kredytowych, dodatkowych odsetek związanych z przedłużonym czasem finansowania oraz składek ubezpieczenia za okres wakacji kredytowych w przypadku, gdy kredytobiorca zdecydował się na ubezpieczenie spłaty rat kredytowych.
Jak złożyć wniosek o wakacje kredytowe?
Wniosek o wakacje kredytowe możesz złożyć w trzech formach:
- Pisemnie,
- Mailowo,
- Przez system bankowości elektronicznej.
Po złożeniu wniosku bank ma dwadzieścia jeden dni na przesłanie potwierdzenia otrzymania go oraz informacji o wysokości opłat z tytułu ubezpieczenia kredytu. Wakacje kredytowe zaczynają się w momencie doręczenia kredytodawcy wniosku o zawieszenie wykonania umowy, co oznacza, że bank musi przystać na decyzję kredytobiorcy.
Kiedy warto skorzystać z wakacji kredytowych?
Wakacje kredytowe są dobrym rozwiązaniem dla osób, które doświadczają tymczasowych kłopotów finansowych. To rozwiązanie przyda się osobom, które nagle straciły miejsce zatrudnienia, miały wypadek, lub cierpią na chorobę fizyczną lub psychiczną, która uniemożliwia im na jakiś czas pracę zawodową.
Nie sprawdzą się natomiast w przypadku osób, których ciężka sytuacja materialna jest codziennością. Dla nich, takie rozwiązanie może być tragiczne w skutkach, ponieważ daje ono iluzoryczne poczucie zrzucenia z siebie części odpowiedzialności. Nie każdy bowiem zdaje sobie sprawę z tego, że po okresie zawieszenia spłaty rat kredytu wciąż będzie zmuszony spłacić równie wysokie, jak przed wakacjami raty, a z tego, że takie rozwiązanie zwiększy ostateczny koszt kredytu i wysokość powiązanych z nim ubezpieczeń. Jest to zatem decyzja, do której warto podejść z głową i dokładnie przeliczyć jego opłacalność.
Kto zapłaci za wakacje kredytowe?
Ustawowe wakacje kredytowe to rozwiązanie, za które słono zapłacą banki komercyjne i państwowe, co w dłuższej perspektywie odbije się na wszystkich Polakach. Jednak nie tylko instytucje finansowe będą przez nie w kłopotliwej sytuacji. Za rządowe wakacje kredytowe zapłacą także inwestorzy giełdowi i posiadacze jednostek funduszy inwestycyjnych, a także wszyscy członkowie Otwartych Funduszy Emerytalnych, których kilkanaście procent aktywów stanowią kilkanaście procent. Ucierpi także budżet państwa, który będzie pozbawiony części wpływów z podatku dochodowego instytucji bankowych.
Jakie inne formy wsparcia przygotowano dla przedsiębiorców na lata 2022-2023?
Jak pewnie zauważyłeś, ustawowe wakacje kredytowe nie stanowią remedium na inflacyjne kłopoty kredytobiorców. Nie jest to jednak jedyne rozwiązanie przygotowane przez polski rząd. Przekonajmy się, czy kolejne będzie bardziej udane.
Fundusz Wsparcia Kredytobiorców
Kolejnym rozwiązaniem zaproponowanym w ramach tarczy inflacyjnej jest wsparcie Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK). Jest to mechanizm zapewniający pomoc dla kredytobiorców w trudnej sytuacji finansowej, zobowiązanych do spłaty rat kredytu mieszkaniowego, oraz tych, którzy sprzedali kredytowaną nieruchomość, ale kwota uzyskana ze sprzedaży nie pokryła całego zobowiązania z tytułu kredytu hipotecznego.
Jak działa Fundusz Wsparcia Kredytobiorców?
Na FWK składają się wpłaty kredytodawców, wsparcie finansowe wypłacane jest na okres nie dłuższy niż 36 miesięcy. Kwota wsparcia jest ustalana na podstawie indywidualnych warunków finansowych kredytobiorcy, jednak nie może przekraczać dwóch tysięcy złotych miesięcznie. Dane środki przekazywane są przez Bank Gospodarstwa Krajowego bezpośrednio do banku kredytobiorcy.
Fundusz Wsparcia Kredytobiorców – spłata
Zwrot wsparcia finansowego rozpoczyna się po upływie 2 lat od wypłaty ostatniej raty pożyczki i dokonywany jest w 144 równych i nieoprocentowanych ratach. Jeśli kredytobiorca bez opóźnienia spłaci 100 rat, pozostała część rat zwrotu wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia zostaje umorzona.
Fundusz Wsparcia Kredytobiorców – kto może wystąpić o wsparcie?
Wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców mogą być przyznane, w następujących sytuacjach:
- Jeżeli w dniu złożenia wniosku co najmniej jeden z kredytobiorców posiada status osoby bezrobotnej;
- Jeżeli kredytobiorca ponosi miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego w wysokości przekraczającej 50 % dochodów osiąganych miesięcznie przez całe gospodarstwo domowe;
- Jeżeli miesięczny dochód jego gospodarstwa domowego, pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego, nie przekracza:
- w przypadku gospodarstwa jednoosobowego – dwukrotności zwaloryzowanej zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 1 tej ustawy (od 1 stycznia 2022 r. dwukrotność kwoty 776,00 zł – 1.552,00 zł);
- w przypadku gospodarstwa wieloosobowego – iloczynu dwukrotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy i liczby członków gospodarstwa domowego (od 1 stycznia 2022 r. dwukrotność kwoty 600,00 zł – 1.200,00 zł na osobę).
Fundusz Wsparcia Kredytobiorców – komu wsparcie nie przysługuje?
Wsparcie oraz pożyczka na spłatę zadłużenia w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców nie może zostać przyznane, gdy:
- utrata zatrudnienia przez co najmniej jednego z kredytobiorców nastąpiła z jego winy;
- jeden z kredytobiorców uzyskał wsparcie na zasadach określonych w ustawie (w przypadku, gdy wsparcie nie jest już udzielane, a okres jego udzielania nie przekroczył 35 miesięcy, to łączny okres wsparcia przyznanego kredytobiorcom na spłatę kredytu mieszkaniowego nie może przekroczyć 36 miesięcy),
- umowa kredytu mieszkaniowego została wypowiedziana przed złożeniem wniosku o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia;
- za okres, w którym co najmniej jednemu z kredytobiorców przysługuje świadczenie z tytułu utraty pracy wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia spłaty kredytu, gwarantującej wypłatę świadczenia na wypadek utraty pracy,
- kredytobiorca jest właścicielem innego mieszkania lub domu, lub był nim w ciągu ostatnich 6 miesięcy,
- kredytobiorca posiada spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub posiadał takie prawo w ciągu ostatnich 6 miesięcy,
- kredytobiorca posiada roszczenie o przeniesienie prawa własności lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego, spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, lub miał takie roszczenie w ciągu ostatnich 6 miesięcy.
Wakacje kredytowe – podsumowanie
Wakacje kredytowe nie rozwiązują problemu spłaty kredytu hipotecznego, a jedynie odkładają go na później. Jest to zatem koło ratunkowe w sytuacjach awaryjnych. Nie poleca się go natomiast, w przypadkach długotrwałych trudności finansowych. Najlepiej wyjdą na nich osoby, które odłożą pieniądze, które wydałyby na spłatę rat w czasie wakacji kredytowych, a następnie nadpłacą kredyt po ich zakończeniu. Nie rozwiązuje to jednak kłopotów najbiedniejszych kredytobiorców. Dla nich lepszym pomysłem może okazać się pomoc ze strony FWK.
