Końcówka roku to czas, w którym wielu przedsiębiorców intensywnie rozważa zakup sprzętu do firm. Sprzyjają temu nie tylko świąteczne promocje, ale także aspekty podatkowe. Nic dziwnego, że grudzień bywa miesiącem największych wydatków inwestycyjnych. Warto jednak pamiętać, że samo poniesienie wydatku nie zawsze jest równoznaczne z rozpoznaniem kosztu podatkowego. Szczególnie, jeśli przedsiębiorca dokonuje zakupów o większej wartości, które zostają zakwalifikowane jako środki trwałe prowadzonej działalności. Na szczęście w niektórych przypadkach podatnik może zaliczyć je jednorazowo w koszty podatkowe. Przedsiębiorco, sprawdź co musisz zrobić, żeby mieć grudniowe zakupy w kosztach 2025!
Czym jest środek trwały?
Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o PIT, środkiem trwałym jest składnik majątku, który:
- jest własnością lub współwłasnością podatnika,
- został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
- jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
- ma być używany dłużej niż rok,
- służy działalności gospodarczej.
Ustawodawca wskazuje wprost, że budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu oraz inne przedmioty spełniające powyższe warunki powinny zostać wykazane w ewidencji środków trwałych podatnika i podlegać amortyzacji.
Podobne artykuły
Wartość początkowa środka trwałego, okres ekonomicznej użyteczności i amortyzacja w PIT
Aby zrozumieć, w jaki sposób wartość zakupionego sprzętu trafia do kosztów podatkowych, trzeba zacząć od dwóch kluczowych pojęć: wartości początkowej oraz okresu ekonomicznej użyteczności. To właśnie te elementy decydują o wysokości i harmonogramie odpisów amortyzacyjnych.
Wartość początkowa to nic innego jak punkt wyjścia do późniejszej amortyzacji. Ustala się ją zgodnie z art. 22g ustawy o PIT, a jej wysokość zależy od tego, w jaki sposób podatnik wszedł w posiadanie środka trwałego.
Przepisy przewidują kilka metod ustalania wartości początkowej:
- wartość początkowa środka trwałego nabytego odpłatnie (zakup)
To najczęstszy przypadek — gdy przedsiębiorca kupuje sprzęt, maszynę czy urządzenie. Wartość początkową stanowi cena nabycia, czyli:
- cena zakupu z faktury,
- powiększona o koszty związane z zakupem, takie jak transport, ubezpieczenie w drodze, montaż, instalacja, cło, opłaty manipulacyjne, koszty przygotowania do używania, wdrożenia oprogramowania itp.,
- pomniejszona o podatek VAT, jeśli podatnik ma prawo do jego odliczenia.
Przykład:
Przedsiębiorca kupuje drukarkę, której wartość netto wynikająca z faktury wynosi 8 000 zł. Dodatkowo, musi opłacić fakturę za transport sprzętu na 300 zł netto i 200 zł netto za instalację specjalistycznego oprogramowania.
Wartość początkowa drukarki, która powinna zostać ujęta w ewidencji środków trwałych wynosi: 8 000 + 300 + 200 = 8 500 zł.
- wartość początkowa środka trwałego wytworzonego we własnym zakresie
Gdy przedsiębiorca sam buduje lub tworzy środek trwały, wartość początkową stanowi koszt wytworzenia. Zgodnie z art. 22g ust. 4 PIT obejmuje on:
- wartość zużytych materiałów,
- wynagrodzenia pracowników,
- koszty eksploatacji maszyn,
- koszty usług obcych,
- inne koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem.
Nie zalicza się do kosztu wytworzenia m.in. kosztów ogólnych zarządu czy kosztów sprzedaży.
- wartość początkowa środka trwałego otrzymanego nieodpłatnie
W takim przypadku stosuje się wartość rynkową z dnia otrzymania środka trwałego (art. 22g ust. 1 pkt 3), chyba że umowa darowizny określa wartość w sposób wiążący.
- wartość początkowa przy aportach
Jeżeli środek trwały jest wnoszony do firmy aportem (wkładem niepieniężnym), to jego wartość początkową jest:
- wartość określona w umowie spółki — ale nie wyższa od wartości rynkowej,
- lub wartość rynkowa, jeśli wkład został zaniżony (art. 22g ust. 1 pkt 4).
Dlaczego wartość początkowa jest tak ważna? Od wartości początkowej nalicza się odpisy amortyzacyjne. To także od wartości początkowej zależy, czy przedsiębiorca może skorzystać z amortyzacji jednorazowej (np. do 10 000 zł). Co więcej, wartość początkowa musi być ustalona przed rozpoczęciem amortyzacji, a rozbieżności w tej wartości mogą skutkować zakwestionowaniem kosztów przez organ podatkowy.
Okres ekonomicznej użyteczności to przewidywany czas, w którym środek trwały pozostanie przydatny do celów działalności gospodarczej, będzie technicznie sprawny i będzie generował dla przedsiębiorcy korzyści ekonomiczne. Jest to więc czas, przez który podatnik realnie planuje wykorzystywać dany składnik majątku, biorąc pod uwagę jego właściwości techniczne, warunki pracy, intensywność użytkowania oraz postęp technologiczny. Przepisy dopuszczają możliwość dostosowania okresu ekonomicznej użyteczności przez podatnika. Choć podstawowym narzędziem są stawki amortyzacyjne z Wykazu stawek (załącznik do ustawy o PIT), podatnik może — w określonych przypadkach — zastosować indywidualne stawki, jeśli faktyczny okres używania będzie krótszy.
Przykładowo, sprzęt komputerowy ma standardową stawkę amortyzacji 30% rocznie. Jednakże, podatnik może ustalić wyższą stawkę indywidualną, jeśli środek trwały jest używany intensywnie lub jest już używany technicznie krócej.
Jak działa amortyzacja?
Załóżmy, że przedsiębiorca w grudniu 2025 roku kupuje maszynę produkcyjną za 50 000 zł netto. Dodatkowo musi opłacić faktury za transport i instalację na łączną kwotę 8 000 zł netto. Wartość początkowa maszyny wyniesie 58 000 zł netto. Maszyna będzie kompletna i zdatnych do użytku w dniu 31 grudnia 2025 roku. Przy standardowej stawce amortyzacji w wysokości 14% rocznie:
- roczny odpis amortyzacyjny wyniesie 8 120 zł,
- miesięczny odpis amortyzacyjny, rozpoznawany w kosztach podatkowych od stycznia 2026 roku, wyniesie 676,67 zł.
To oznacza, że mimo poniesienia wydatku na poziomie 58 000 PLN w grudniu, podatnik nie rozpozna z tego tytuł kosztów podatkowych w 2025 roku, stosując standardową stawkę amortyzacyjną. Na szczęście, ustawodawca przewidział wyjątki, które pozwolą na osiągnięcie korzyści podatkowych jeszcze w 2025 roku.
Jednorazowa amortyzacja to koszty podatkowe w 2025 roku
Jednorazowa amortyzacja pozwala na pełne rozpoznanie skutków podatkowych wydatków na środki trwałe w miesiącu ich nabycia. Ustawa o PIT przewiduje 3 sytuacje, w których podatnik może ją zastosować:
- składniki majątku do 10 000 zł
Zgodnie z art. 22d ust. 1 ustawy o PIT, podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, których wartość początkowa nie przekracza 10 000 zł. Wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania. To rozwiązanie proste, szybkie i dostępne dla każdego podatnika — niezależnie od wielkości firmy czy rodzaju prowadzonej działalności.
Dotyczy to zarówno komputerów, telefonów, jak i innych urządzeń, których wartość mieści się w limicie. Trzeba jednak pamiętać, że liczy się pełna wartość początkowa, a więc dodatkowe koszty transportu, montażu czy oprogramowania mogą podnieść cenę ponad pułap i wykluczyć możliwość jednorazowego ujęcia.
Jest to najczęściej wykorzystywana forma jednorazowej amortyzacji w małych firmach, które nabywają sprzęt biurowy czy elektroniczny.
- amortyzacja dla małych podatników i rozpoczynających działalność – limit 50 000 euro
Zgodnie z art. 22k ust. 7–13 ustawy o PIT, mali podatnicy (z przychodem do 2 mln euro rocznie) oraz podatnicy rozpoczynający działalność mogą jednorazowo amortyzować środki trwałe z grup 3–8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych. Limit odpisów amortyzacyjnych wynosi równowartość 50 000 euro rocznie.
Wracając do przykładu, załóżmy, że przedsiębiorca wprowadzający maszynę produkcyjną, o wartości początkowej 58 000 PLN, do ewidencji środków trwałych w grudniu 2025 roku, jest małym podatnikiem i zdecyduje się na jednorazową amortyzację w myśl art. 22k ust. 7–13 ustawy o PIT. Wówczas, cała wartość nabytego środka trwałego dociąży jego koszty podatkowe 2025 roku.
Warto jednak pamiętać, że ulga ta jest formą pomocy de minimis, więc przedsiębiorca musi mieścić się w limitach tego typu wsparcia i składać ewentualne oświadczenia do organów skarbowych.
- jednorazowa amortyzacja fabrycznie nowych środków trwałych – limit 100 000 zł
Zgodnie z art. 22k ust. 14–21 ustawy o PIT , dotyczy wyłącznie amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Limit jednorazowego odpisu amortyzacyjnego wynosi 100 000 zł rocznie. Podatnik może zastosować przepis ustawy, o ile:
- wartość początkowa jednego środka trwałego, nabytego w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10 000 zł,
lub
- łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych, nabytych w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10 000 zł, a wartość początkowa każdego z nich przekracza 3500 zł.
Przepisy mają zastosowanie do wszystkich podatników PIT, niezależnie od statusu i otrzymanej uprzednio pomocy publicznej.
Tak więc, jeśli przedsiębiorca z przykładu nie spełniałby warunków jednorazowej amortyzacji dla małych podatników i rozpoczynających działalność, mógłby skorzystać z przepisów art. 22k ust. 14–21 ustawy o PIT i jednorazowo zamortyzować maszynę w grudniu 2025.
Jak uniknąć pułapek podatkowych przy zakupach sprzętu na koniec roku?
Oto krótki przewodnik:
- Zastanów się, czy zakup spełnia kryteria nabycia środka trwałego.
- Dopilnuj kompletności i faktycznego uruchomienia sprzętu przed końcem 2025 roku.
- Sprawdź, czy możesz skorzystać z jednorazowej amortyzacji — szczególnie jeśli zakup przekracza 10 000 zł.
- Przy dużych inwestycjach pamiętaj o limitach pomocy de minimis i kwalifikacji do odpowiednich grup KŚT.
Końcówka roku kusi promocjami, ale świadomość skutków podatkowych może uchronić przedsiębiorcę przed rozczarowaniem i utratą płynności.
